Следете не

На денешен ден

1 декември – На денешен ден

Објавено пред

на

1455.- Починал италијанскиот скулптор, златар и сликар Лоренцо Гиберти, кој ја направил познатата врата во крстилницата на катедралата во Фиренца. Неговото дело „Коментари“ е вреден документ за проучување на италијанската архитектура и сликарство.

1640 – Португалија ја врати својата независност по востанието со кое беше соборена шпанската влада. Две недели подоцна војводата од Браганца (Браганка) беше крунисан за крал на Португалија под името Жоао IV (Жоао). Шпанија ја призна независноста на Португалија дури во 1668 година.

1761.- Родена е Мари Тусо, која се прославила правејќи восочни маски на луѓе погубени во Француската револуција, а во Велика Британија во 1802 година поставила постојана изложба на восочни фигури на нејзините современици (денес Музејот на Мадам Тисо).

1821.- Доминиканската Република, која ги сочинува источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.

1822.- Основачот на бразилската империја Дом Педро е крунисан како прв император на Бразил под името Педро I.

1825.- Умре рускиот император Александар I Романов, кој за време на владеењето 1801-25 година. ја проширил територијата на Русија (Грузија 1801, Финска 1809, Бесарабија 1812, Азербејџан 1813). По поразот на Наполеон во Русија во 1812 година, тој одигра водечка улога во антифранцуската коалиција на европските сили и беше еден од главните иницијатори за создавање на Светиот сојуз во 1815 година. Успешно водеше војна против Отоманската империја ( 1806-12) и им помагал на српските востаници.

1906.- Во Париз е отворено киното „Omnia Pate“, првата сала во светот наменски изградена за прикажување филмови.

1918.- Со одлука на данскиот парламент, Исланд се стекна со независност.

1918.- Покраината Трансилванија, порано дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, се обедини со Романија. Романија го вклучувала и романскиот дел на Банат и некои други провинции. Романците го слават овој датум како национален празник, Денот на обединувањето.

1918.- Во Белград било прогласено Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, со кнезот Александар I Караѓорѓевиќ за регент, а Белград за главен град.

1925.- Во Локарно, Швајцарија, меѓу европските држави беа потпишани договори за гаранција на мирот и неповредливоста на границите. Најважен е Рајнскиот пакт со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија прифати демилитаризација на Рајнска област. Овие договори Хитлер ги прекршил во 1936 година, кога ја окупирал Рајнската област, а потоа ги нападнал Чехословачка (1938) и Полска (1939).

1934.- Во Ленинград е убиен Сергеј Киров, близок соработник на Сталин, член на Политбирото и секретар на Централниот комитет на Советската комунистичка партија. Убиството на Киров беше причина Сталин да започне жестоки конфронтации со неговите противници.

1936.- Умрел италијанскиот писател Луиџи Пирандело, добитник на Нобеловата награда за литература во 1934 година, еден од најзначајните драматурзи на 20 век, кој отворил нови патишта за модерната драматургија. Од неговите 44 драми собрани под наслов „Голи маски“, најпознати се „Џакомино“, „Хенри IV“, „Шест лица кои бараат писател“.

1971.- Во Караѓорѓев, на седницата на Претседателството на Сојузот на комунистите на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунистите на Хрватска – носители на политиката на т.н. масовно движење. Потоа следеа „чистки“ во политичкото и економското раководство во Србија, Словенија и Македонија, што спречи обид за политички и економски реформи во СФР Југославија.

1973.- Умре израелскиот државник Дејвид Бен Гурион, водачот на борбата за создавање на државата Израел и нејзиниот прв премиер во 1948-53 година. и повторно во 1955-63 година.

1981.- Во најголемата несреќа во историјата на југословенската авијација, авионот „ДЦ-9 супер 80“ на љубљанскиот „Инекс-адрија авиопромет“ се урна во планина кај Ајачио на Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.

1988 – Беназир Буто (Буто) стана премиер на Пакистан, како прва жена на чело на исламска земја.

1989.- Михаил Горбачов, како прв советски водач, го посети Ватикан и со папата Јован Павле Втори се договори за воспоставување дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.

1991.- На референдумот во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.

2000 – Водачот на Националната акциона партија Винсенте Фокс беше инаугуриран за претседател на Мексико, завршувајќи го долгиот 71-годишен период на владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше прв пораз на партијата од 1929 година.

2001.- Јапонската кралска двојка, принцезата Масако и престолонаследникот Нарухито, го добија своето прво дете, ќерката Аико, по осум години брак.

2002.- Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.

2004 – Умре холандскиот принц Бернард (Бернхард), татко на кралицата Беатрис. Бернард де Липе-Бистерфелд (Липе-Бистерфелд) е роден во Германија, а станал крал на Холандија на 7 јануари 1937 година, кога се оженил со тогашната холандска кралица Јулијана.

2010 – Конгресот на САД одлучи да плати 4,6 милиони на американските Индијанци и црните фармери, кои со децении чекаа Вашингтон да одговори на нивните тврдења.

2011 – Помина Криста Волф, литературен критичар, романсиер и есеист, еден од најпознатите писатели во поранешна Источна Германија („Московски приказни“, „Рефлексии за Криста Т“, „Разделено небо“, „Без места – никаде“, далеку) „Што останува“).

2013 – На локалните избори во Косово, владејачката Демократска партија на Косово и опозициската Демократска алијанса на Косово освоија мнозинство градоначалници во албанските области, додека Граѓанската иницијатива Српска убедливо победи во општините со српско мнозинство.

2013 – Во Хрватска се одржа референдум за брак, на кој граѓаните изјавија дека Уставот на земјата го дефинира бракот како заедница на маж и жена.

2016 – Тајландскиот престолонаследник Маха Ваџиралонгкорн официјално се искачи на тронот, наследувајќи го неговиот неодамна починат татко Бумибол Адуљадеј, кој владееше 70 години.

2017 година – Колумбискиот конгрес го ратификуваше изменетиот мировен договор меѓу владата и Револуционерните вооружени сили на Колумбија (ФАРК), откако претходниот договор постигнат на крајот на септември беше отфрлен на референдум. Се проценува дека 220.000 луѓе загинале во вооружените конфликти во Колумбија кои траат повеќе од 50 години.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (9 декември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:

1824

  • Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.

1825

  • Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.

1890

  • Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.

1905

  • Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
  • Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.

1917

  • Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.

1935

  • Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.

1941

  • Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.

1944

  • Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.

1961

  • Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
    (1962 – станува република, ист ден)

1967

  • Николае Чаушеску станува претседател на Романија.

1978

  • Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.

1985

  • Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
  • ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.

1987

  • Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.

1990

  • Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
  • На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.

1991

  • Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.

1992

  • ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.

1994

  • Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.

1995

  • Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.

1996

  • ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.

1999

  • Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.

2000

  • Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.

2002

  • „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (1 декември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:

  • 1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.

  • 1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.

  • 1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.

  • 1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.

  • 1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.

  • 1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.

  • 1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.

  • 1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.

  • 1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.

  • 1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.

  • 1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.

  • 1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.

  • 1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.

  • 1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.

  • 1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.

  • 1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.

  • 1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.

  • 1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.

  • 1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.

  • 1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.

  • 2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.

  • 2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.

  • 2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 27 ноември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Lucian Alexe

На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:

19. век

1879

  • Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.

1895

  • Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.


20. век

1910-1930

1912

  • Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.

1919

  • Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:

    • Добруџа ѝ припаднала на Романија,

    • Источна Тракија на Грција,

    • Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.

1926

  • Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.


1930-1950

1940

  • Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.

  • Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.

1941

  • Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.

1942

  • Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.

1945

  • Норвешка станала членка на Обединетите нации.


1950-1970

1953

  • Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.

1968

  • Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.


1970-1990

1970

  • Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.

1974

  • На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.

1978

  • Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.

1983

  • Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.

1989

  • Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.

1990

  • Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.


1990-2000

1991

  • Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.

  • Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.

1996

  • Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.

  • Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.

1997

  • Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.


21. век

2000

  • Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).

  • Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.

2001

  • НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.

  • Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.

2004

  • Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.

2005

  • Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.

2006

  • Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.

  • Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Фото: roya ann miller @ unsplash Фото: roya ann miller @ unsplash
Lifestyle3 минути

Луѓето научиле да користат оган многу порано отколку што се мислеше

Археолозите открија најрани докази за намерно палење оган во Барнам, Сафолк (источна Англија), стари околу 400.000 години, што значително ја...

Фото: Cassiano K. Wehr @ unsplash Фото: Cassiano K. Wehr @ unsplash
Автомобили5 минути

Како безбедно да возите во магла: Најважните правила и грешки што мора да ги избегнувате

Возењето во магла е едно од најопасните искуства на патиштата. Намалената видливост, лизгавиот коловоз и непредвидливото однесување на другите возачи...

Фото: Onur Binay @ unsplash Фото: Onur Binay @ unsplash
Магазин11 минути

Грешка што многумина ја прават: Лошите навики при полнење ја уништуваат батеријата на телефонот

Правилното полнење на паметниот телефон може значително да го продолжи животниот век на батеријата, да ја подобри издржливоста и да...

Фото: Solen Feyissa @ unsplash Фото: Solen Feyissa @ unsplash
Магазин15 минути

ChatGPT ќе се интегрира со Apple Health: Што значи тоа за корисниците?

ChatGPT наскоро би можел да стане дел од екосистемот на Apple Health, носејќи понапредни можности за анализа на здравствени податоци...

Македонија2 часа

МВР со детали за нападот во редакцијата „Инфомакс“, напаѓачот бил лице претходно спроведувано во Психијатриска болница

Полициски службеници од ПС Кисела Вода го лишија од слобода Г.С. (43) од Скопје, веднаш по добиената пријава на 10.12.2025...

Македонија2 часа

Приведен навивач од Словачка, на 10 други не им беше дозволен влез во државата поради агресивно и недолично однесување во авион за време на лет и по слетувањето

На 10.12.2025 околу 20:30 часот во СВР Скопје, од службите на Меѓународен аеродром Скопје и од Регионалниот центар за гранични...

Временска прогноза3 часа

Снег нема ни на повидок, продолжува периодот под влијание на Антициклон во Македонија

Под влијание на висок воздушен притисок (Антициклон) и на стабилна и сува воздушна маса во Македонија продолжува долгиот период на...

Хороскоп13 часа

Хороскоп за четврток (11 декември)

ОВЕН Не се прикажува? ( Повеќе инфо ) Размислувате да започнете нова работа во која би ги уклучиле и некои...

Фото: Michael Fousert @ unsplash Фото: Michael Fousert @ unsplash
Автомобили24 часа

Германија очекува огромен скок: Еве колку нови електрични автомобили ќе пристигнат во 2026 година

Германија во 2026 година ќе забележи значителен раст на електричната мобилност. Според проценките на Националното здружение на автомобилската индустрија (VDA),...

Фото: Gurth Bramall @ unsplash Фото: Gurth Bramall @ unsplash
Lifestyle24 часа

Зошто тенџерињата и тавите стануваат лепливи дури и по миењето? Еве ја вистинската причина

Веројатно ви се случило многу пати: вадите свежо измиена тава од шкаф, а под прстите повторно го чувствувате оној непријатен...

НАЈЧИТАНИ