Следете не

На денешен ден

1 октомври – На денешен ден

Објавено пред

на

1684.- Починал францускиот писател Пјер Корнеј, поет со морална големина и патриотски и епски ентузијазам, еден од најзначајните претставници на француската класична трагедија („Сид“, „Хорас“, „Сина“, „Полиект“).

1754.- Роден е Павле I Петровиќ Романов, руски цар (1796-1801), син и наследник на Екатерина Велика. Плашејќи се од навлегувањето на идеите на Француската револуција, тој ја заштитил својата власт со репресија и терор, а во 1798 година се приклучил на „Втората коалиција“ (со Англија и Австрија) против Наполеон. Тој беше убиен во 1801 година во заговор на судски службеници.

1878.- Во Ниш била отворена првата гимназија, а во првата учебна година биле запишани 49 ученици. 1892.- Родена е српската писателка и класичен филолог Аница Савиќ-Ребац, професорка на Универзитетот во Белград („Проблеми на античката естетика“, „Древна демократија и општествени проблеми“).

1904.- Роден е американскиот пијанист со руско потекло Владимир Хоровиц (Хоровиц), еден од најголемите пијано мајстори во историјата на музиката. Тој го напушти СССР во 1925 година, а кога се врати за прв пат во 1986 година, доживеа триумф на концертите во Москва и Ленинград.

1910.- Јапонија ја анектираше Кореја и ја вклучи во Јапонската империја.

1914.- Турција, како сојузник на централните сили во Првата светска војна, ги затвори Дарданелите за бродовите на земјите од Антантата.

1918.- На чело со англискиот полковник Томас Едвард Лоренс, познат како Лоренс од Арабија, Арапите со помош на Британците го зазедоа Дамаск од Турците во Првата светска војна.

1924.- Радио Белград започна со емитување на програмата. Во експериментални емисии инженерите Михајло Симиќ и Добривоје Петровиќ емитуваа концерти од предавателот во Раковица со учество на пејачи од белградската опера. Во спомен на првото емитување, 1 октомври беше востановен како Ден на РТВ Србија.

1926.- Во Белград бил отворен пазарот на Зелени венц.

1928.- Во СССР беше прогласен Првиот петгодишен план, петгодишен план за развој на индустријата и продолжување на колективизацијата на земјоделството.

1938.- Германската војска влегла во Чехословачка и ја окупирала Судетска земја по Минхенскиот договор на Германија со Велика Британија и Франција.

1943.- По едномесечна битка во Втората светска војна, сојузниците го зазеле Неапол.

1946.- Меѓународниот воен трибунал во Нирнберг прогласи 22 функционери на нацистичка Германија за виновни за воени злосторства во Втората светска војна. 12 се осудени на смрт, тројца на доживотен затвор, а останатите на казни од 10 до 20 години затвор.

1949.- Во Пекинг беше прогласена Народна Република Кина на чело со Мао Це Тунг. Чу (Џоу) Енлаи беше назначен за прв премиер и министер за надворешни работи.

1957.- Умре српскиот биолог и физиолог Иван Џаја, професор на Универзитетот во Белград и член на Српската академија на науките и уметностите, кој се здоби со светска слава со своите истражувања на физиологијата на длабоко изладен организам.

1979.- По 70 години под контрола на САД, зоната на Панамскиот канал беше формално предадена на Панама.

1982.- Водачот на Христијанско-демократската унија Хелмут Кол (Кол) стана шестиот канцелар на Западна Германија, наследувајќи го социјалдемократот Хелмут Шмит (Шмит).

1988.- Српскиот и југословенскиот филмски актер Павле Вујисиќ, кој се прослави во бројни филмови и телевизиски серии („Капата на господин Вујиќ“, „Кој пее таму“, „Маратонците го трчаат почесниот скут“, „Место на синото небо“). умрел.

1988.- Михаил Сергеевич Горбачов стана претседател на Президиумот на Врховниот совет на СССР на местото на Андреј Громик, кој се пензионираше претходниот ден. Креаторот на политичките и економските реформи, Горбачов беше и последниот лидер на Советскиот Сојуз.

1989.- Данска беше првата земја во светот што дозволи хомосексуални бракови.

1996.- Советот за безбедност на ОН ги укина економските санкции наметнати на СР Југославија во мај 1992 година поради нејзината вмешаност во војната во Босна.

1997.- Полицијата со брутална сила ги растури мирните демонстрации на албанските студенти во Приштина и во пет други градови во Косово. Студентите побараа враќање во универзитетските институции и настава на албански јазик.

1999.- Во Белград умре Мирослав Чангаловиќ, доајенот на белградската оперска сцена, шампион на операта на Народниот театар.

1999.- Руските сили влегоа во Чеченија откако ги поразија чеченските исламисти на територијата на Дагестан во текот на август и септември.

2000.- Продолжија протестите на граѓаните низ цела Србија поради непризнавањето на победата на кандидатот на Демократската опозиција на Србија, Воислав Коштуница, на претседателските избори во СР Југославија. Силни полициски сили влегоа во рудникот Колубара во обид да го спречат штрајкот на рударите.

2003.- Партијата на Руандскиот патриотски фронт на претседателот Пол Кагаме (на Пол Кагаме) победи на парламентарните избори во Руанда. Тоа беа први повеќепартиски избори во Уганда од 1962 година, кога земјата престана да биде белгиска колонија.

2006 – Општи избори одржани во Босна и Херцеговина, шести по ред од крајот на граѓанската војна во оваа земја; Одржани парламентарни избори во Австрија; Одржани локални избори во Унгарија; Во седум општини во Србија се одржаа локални избори.

2012.- На парламентарните избори во Грузија победи коалицијата „Грузиски сон“ на Биџин Иванишвили и ја презеде власта од партијата на тогашниот претседател Михаил Саакашвили „Обединето национално движење“.

2012 – Започна земјоделскиот попис на Србија, прв од 1960 година.

2013.- Во Босна и Херцеговина започна пописот на населението, прв по 22 години.

2015 година – Тринаесет убиени, седуммина повредени, е билансот од вооружениот напад на 26-годишен млад човек во колеџот на заедницата Умпква во американската северозападна држава Орегон.

2017.- Во Каталонија, една од седумнаесетте автономни региони на Шпанија, се одржа референдум на кој излегоа 42,3 отсто од 5,34 милиони Каталонци со право на глас, од кои 2,26 милиони гласаа за независност од Шпанија. Шпанската полиција со употреба на сила затворила 440 избирачки места при што биле повредени околу 880 граѓани и полицајци.

2018 – Почина големата француска шансона Шарл Азнавур. За време на неговата седумдецениска кариера, тој компонираше 1.000 песни, а беа продадени повеќе од 100 милиони ЦД-а од неговите песни. Глумеше во повеќе од 60 филмови.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (25 август)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1530 – Роден е рускиот цар Иван IV Василевич, познат како Иван Грозни. Тој го добил прекарот поради суровоста со која го потиснувал самоволието на бојарите. За време на неговото владеење бил основан Архангелск, Сибир бил припоен кон Русија, а во 1553 година започнала да работи првата печатница во земјата.

1718 – Француски емигранти во Луизијана го основале градот Њу Орлеанс, именуван по францускиот војвода од Орлеанс.

1744 – Роден е германскиот писател, филозоф и теолог Јохан Готфрид фон Хердер. Неговото дело влијаело врз германскиот романтизам, особено врз Гете и движењето „Штурм унд Дранг“. Во својата збирка „Гласови на народот во песните“ вклучил и српски народни песни, меѓу кои и „Хасанагиница“ во превод на Гете.

1819 – Роден е Ален Пинкертон, американски детектив од шкотско потекло, основач на Националната детективска агенција „Пинкертон“ (1850).

1822 – Починал англискиот астроном Вилијам Хершел, откривачот на планетата Уран (1781).

1825 – Уругвај ја прогласил својата независност од Шпанија.

1839 – Во Ужице е основано средно училиште, кое го посетувале истакнати личности како Радован Драговиќ, Димитрије Туцовиќ, Душан Поповиќ, Љубомир Давидовиќ и Милан Предиќ.

1842 – Во Крагуевац избувнал бунт на селани против зголемените даноци, предводен од Томо Вучиќ-Перишиќ. Принц Михаило Обреновиќ бил соборен, а за принц бил прогласен Александар Караѓорѓевиќ. Михаило повторно станал владетел во 1860 година, до неговото убиство во 1868 година.

1867 – Починал англискиот физичар и хемичар Мајкл Фарадеј, откривач на законот за електромагнетна индукција (1831) и законите за електролиза.

1875 – Капетан Метју Веб станал првиот човек што го препливал Ламанш.

1900 – Починал германскиот филозоф Фридрих Ниче, татко на нихилизмот и автор на дела како „Така зборуваше Заратустра“ и „Надвор од доброто и злото“.

1921 – САД потпишале мировен договор со Германија, со што формално завршила воената состојба меѓу двете земји по Првата светска војна.

1930 – Роден е шкотскиот актер Шон Конери, светски познат по улогата на Џејмс Бонд.

1940 – Британското воздухопловство ги фрлило првите бомби врз Берлин во Втората светска војна.

1944 – Сојузничките сили го ослободиле Париз.

1961 – Бразилскиот претседател Јанио Квадрос поднел оставка, повикувајќи се на „окултни сили“.

1964 – Кенет Каунда станал првиот претседател на Замбија.

1965 – Лавина во Швајцарските Алпи закопала 108 лица.

1972 – Кина за првпат го искористила своето право на вето во Советот за безбедност на ООН, спротивставувајќи се на приемот на Бангладеш.

1989 – Американската сонда „Војаџер 2“ стигнала до Нептун и неговиот сателит Тритон, испраќајќи снимки на Земјата.

1999 – Во Виена е уапсен генерал-потполковник Момир Талиќ, началник на Генералштабот на Армијата на Република Српска, по обвинение од Хашкиот трибунал.

2000 – Во Белград исчезнал Иван Стамболиќ, поранешен претседател на Србија и критичар на Слободан Милошевиќ. Неговото тело било пронајдено во 2003 година на Фрушка Гора.

2001 – Мете-Марит Тјесем Хојби се омажила за норвешкиот престолонаследник Хакон.

2003 – Во Руанда биле одржани први повеќепартиски претседателски избори од независноста. Победил Пол Кагаме.
– Во Мумбаи, Индија, експлодирале две автомобил-бомби; загинале 52 лица, а над 150 биле повредени.

2004 – Во Јужна Африка е уапсен Марк Тачер, син на поранешната британска премиерка Маргарет Тачер, под сомнение за вмешаност во државен удар во Екваторска Гвинеја.

2010 – Починал јапонскиот режисер и автор на аниме Сатоши Кон („Совршено сино“, „Паприка“).

2012 – Починал Нил Армстронг, американски астронаут и првиот човек што зачекорил на Месечината (1969).

2014 – Миро Церар, победник на јулските избори, станал премиер на Словенија.

2021 – Починал Милан Лане Гутовиќ, театарски и филмски актер, популарен по улогите во „Буба у уху“ и ТВ-серијата „Бела лаѓа“.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден: 19 август

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

⚔️ Империјализам и воени конфликти

  • 14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.

  • 636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.

  • 1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.

  • 1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.


🧠 Наука и техника

  • 1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.

  • 1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.

  • 1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.


🎭 Култура и уметност

  • 1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.

  • 1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.

  • 1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.

  • 2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.


🌍 Политички превирања и државни удари

  • 1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.

  • 1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.

  • 2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.


✈️ Технологија и летови

  • 1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.

  • 1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден: 14 август

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Историски битки и политички настани

  • 1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.

  • 1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.

  • 1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.

  • 1941Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.

  • 1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.

  • 1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.

  • 2015САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.


⚔️ Воени конфликти и кризи

  • 1900 – Крај на Боксерската буна.

  • 1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.

  • 2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.

  • 2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.


🧪 Наука и технологија

  • 1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.

  • 1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.

  • 1893Франција воведува први регистарски таблички.


🧍‍♂️ Значајни личности (родени/починати)

  • 1777 – Ерстед (научник)

  • 1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.

  • 1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.

  • 2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.

  • 2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.

  • 2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.


🌍 Катастрофи и трагедии

  • 2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).

  • 2017Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).

  • 2018Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).

  • 2021Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).

  • 2022Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден8 минути

Времеплов: На денешен ден (25 август)

1530 – Роден е рускиот цар Иван IV Василевич, познат како Иван Грозни. Тој го добил прекарот поради суровоста со...

Хороскоп9 часа

Дневен Хороскоп за понеделник (25 август)

ОВЕН Денес ќе бидете стимулирани на различни начини. Ќе бидете фасцинирани од се што блеска, па внимавајте да не ги...

Спорт10 часа

Маркез доминираше денес за големата награда на Унгарија на уникатната патека „Балатон Парк“

Шпанецот Марк Маркез, возач на Дукати, извојува убедлива победа на денешната трка за Големата награда на Унгарија, возена на патеката...

Македонија17 часа

Во Куманово по пожар на сува трева, се зафатил плац со паркирани возила, камиони и автобуси

На 23.08.2025 во 23.51 часот во СВР Куманово било пријавено дека на ул.„Народна Револуција“ во Куманово настанал пожар на сува...

Македонија20 часа

Добра вест: До моментов само 3 активни пожари, состојбата со пожарите се смирува

На ден 24.08.2025 година, до 12:00 часот, на територијата на Македонија има вкупно 3 пожари на отворен простор, од кои...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за недела (24 август)

ОВЕН Ќе бидете исклучително успешни во комуникацијата, затоа фокусирајте се на сите оние ситуации кои бараат преговарачки вештини, се сведени...

Временска прогноза2 дена

Попоски со нова метео анализа, септември надпросечно топол

Според моменталните излази на најажурниот прогностички модел ECMWF (Европски центар за Среднорочна прогноза) месец септември 2025 година во Република Македонија...

Спорт2 дена

Роналдо стана единствен фудбалер во историјата кој постигнал најмалку 100 голови во четири различни клубови

Кристијано Роналдо (40) зад себе има импресивна голгетерска кариера – 450 голови за Реал Мадрид, 145 за Манчестер Јунајтед и...

Кичево2 дена

Кичево: Најавени градежни работи кон месност Крушино, за тоа време ќе има времен прекин на сообраќај

Во понеделник, 25 август 2025 година, ГД „Гранит“ АД Скопје, изведувач на работите на Автопатот А2 Кичево–Охрид, ќе започне со...

Хроника2 дена

Уште една трагедија на македонските патишта, загина украинец пешак, го удрил жител на Косово од Германија

На 22.08.2025 околу 18:00 часот во СВР Скопје било пријавено дека на магистралниот пат Скопје-Граничен премин Долно Блаце, на околу...

НАЈЧИТАНИ