На денешен ден
1 октомври – На денешен ден
1684.- Починал францускиот писател Пјер Корнеј, поет со морална големина и патриотски и епски ентузијазам, еден од најзначајните претставници на француската класична трагедија („Сид“, „Хорас“, „Сина“, „Полиект“).
1754.- Роден е Павле I Петровиќ Романов, руски цар (1796-1801), син и наследник на Екатерина Велика. Плашејќи се од навлегувањето на идеите на Француската револуција, тој ја заштитил својата власт со репресија и терор, а во 1798 година се приклучил на „Втората коалиција“ (со Англија и Австрија) против Наполеон. Тој беше убиен во 1801 година во заговор на судски службеници.
1878.- Во Ниш била отворена првата гимназија, а во првата учебна година биле запишани 49 ученици. 1892.- Родена е српската писателка и класичен филолог Аница Савиќ-Ребац, професорка на Универзитетот во Белград („Проблеми на античката естетика“, „Древна демократија и општествени проблеми“).
1904.- Роден е американскиот пијанист со руско потекло Владимир Хоровиц (Хоровиц), еден од најголемите пијано мајстори во историјата на музиката. Тој го напушти СССР во 1925 година, а кога се врати за прв пат во 1986 година, доживеа триумф на концертите во Москва и Ленинград.
1910.- Јапонија ја анектираше Кореја и ја вклучи во Јапонската империја.
1914.- Турција, како сојузник на централните сили во Првата светска војна, ги затвори Дарданелите за бродовите на земјите од Антантата.
1918.- На чело со англискиот полковник Томас Едвард Лоренс, познат како Лоренс од Арабија, Арапите со помош на Британците го зазедоа Дамаск од Турците во Првата светска војна.
1924.- Радио Белград започна со емитување на програмата. Во експериментални емисии инженерите Михајло Симиќ и Добривоје Петровиќ емитуваа концерти од предавателот во Раковица со учество на пејачи од белградската опера. Во спомен на првото емитување, 1 октомври беше востановен како Ден на РТВ Србија.
1926.- Во Белград бил отворен пазарот на Зелени венц.
1928.- Во СССР беше прогласен Првиот петгодишен план, петгодишен план за развој на индустријата и продолжување на колективизацијата на земјоделството.
1938.- Германската војска влегла во Чехословачка и ја окупирала Судетска земја по Минхенскиот договор на Германија со Велика Британија и Франција.
1943.- По едномесечна битка во Втората светска војна, сојузниците го зазеле Неапол.
1946.- Меѓународниот воен трибунал во Нирнберг прогласи 22 функционери на нацистичка Германија за виновни за воени злосторства во Втората светска војна. 12 се осудени на смрт, тројца на доживотен затвор, а останатите на казни од 10 до 20 години затвор.
1949.- Во Пекинг беше прогласена Народна Република Кина на чело со Мао Це Тунг. Чу (Џоу) Енлаи беше назначен за прв премиер и министер за надворешни работи.
1957.- Умре српскиот биолог и физиолог Иван Џаја, професор на Универзитетот во Белград и член на Српската академија на науките и уметностите, кој се здоби со светска слава со своите истражувања на физиологијата на длабоко изладен организам.
1979.- По 70 години под контрола на САД, зоната на Панамскиот канал беше формално предадена на Панама.
1982.- Водачот на Христијанско-демократската унија Хелмут Кол (Кол) стана шестиот канцелар на Западна Германија, наследувајќи го социјалдемократот Хелмут Шмит (Шмит).
1988.- Српскиот и југословенскиот филмски актер Павле Вујисиќ, кој се прослави во бројни филмови и телевизиски серии („Капата на господин Вујиќ“, „Кој пее таму“, „Маратонците го трчаат почесниот скут“, „Место на синото небо“). умрел.
1988.- Михаил Сергеевич Горбачов стана претседател на Президиумот на Врховниот совет на СССР на местото на Андреј Громик, кој се пензионираше претходниот ден. Креаторот на политичките и економските реформи, Горбачов беше и последниот лидер на Советскиот Сојуз.
1989.- Данска беше првата земја во светот што дозволи хомосексуални бракови.
1996.- Советот за безбедност на ОН ги укина економските санкции наметнати на СР Југославија во мај 1992 година поради нејзината вмешаност во војната во Босна.
1997.- Полицијата со брутална сила ги растури мирните демонстрации на албанските студенти во Приштина и во пет други градови во Косово. Студентите побараа враќање во универзитетските институции и настава на албански јазик.
1999.- Во Белград умре Мирослав Чангаловиќ, доајенот на белградската оперска сцена, шампион на операта на Народниот театар.
1999.- Руските сили влегоа во Чеченија откако ги поразија чеченските исламисти на територијата на Дагестан во текот на август и септември.
2000.- Продолжија протестите на граѓаните низ цела Србија поради непризнавањето на победата на кандидатот на Демократската опозиција на Србија, Воислав Коштуница, на претседателските избори во СР Југославија. Силни полициски сили влегоа во рудникот Колубара во обид да го спречат штрајкот на рударите.
2003.- Партијата на Руандскиот патриотски фронт на претседателот Пол Кагаме (на Пол Кагаме) победи на парламентарните избори во Руанда. Тоа беа први повеќепартиски избори во Уганда од 1962 година, кога земјата престана да биде белгиска колонија.
2006 – Општи избори одржани во Босна и Херцеговина, шести по ред од крајот на граѓанската војна во оваа земја; Одржани парламентарни избори во Австрија; Одржани локални избори во Унгарија; Во седум општини во Србија се одржаа локални избори.
2012.- На парламентарните избори во Грузија победи коалицијата „Грузиски сон“ на Биџин Иванишвили и ја презеде власта од партијата на тогашниот претседател Михаил Саакашвили „Обединето национално движење“.
2012 – Започна земјоделскиот попис на Србија, прв од 1960 година.
2013.- Во Босна и Херцеговина започна пописот на населението, прв по 22 години.
2015 година – Тринаесет убиени, седуммина повредени, е билансот од вооружениот напад на 26-годишен млад човек во колеџот на заедницата Умпква во американската северозападна држава Орегон.
2017.- Во Каталонија, една од седумнаесетте автономни региони на Шпанија, се одржа референдум на кој излегоа 42,3 отсто од 5,34 милиони Каталонци со право на глас, од кои 2,26 милиони гласаа за независност од Шпанија. Шпанската полиција со употреба на сила затворила 440 избирачки места при што биле повредени околу 880 граѓани и полицајци.
2018 – Почина големата француска шансона Шарл Азнавур. За време на неговата седумдецениска кариера, тој компонираше 1.000 песни, а беа продадени повеќе од 100 милиони ЦД-а од неговите песни. Глумеше во повеќе од 60 филмови.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт2 денаКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Хороскоп2 денаХороскоп за сабота (6 декември)
-
Хороскоп13 часаХороскоп за недела (7 декември)
-
Временска прогноза1 денСе менува ли климата? Најава за невообичаено топло време од следната седмица во месец декември – ова се информациите
-
Македонија2 дена„ЛУКОИЛ Македонија“ продолжува да функционира во нормални рамки
-
Здравје и убавина16 часаКако полесно да ја издржите диетата за слабеење
