На денешен ден
11 ноември – На денешен ден
1331.- Починал српскиот крал Стефан Дечански Немањиќ, син на кралот Милутин. За време на неговото владеење од 1322 година, тој ја обезбедил надмоќта на Србија на Балканот со победата над Бугарите во битката кај Велбужде во 1330 година. Тој го изградил Дечанскиот манастир, а неговата Дечанска црква е вреден документ со список на села и жители на дечанскиот имот.
1405.- Починала српската принцеза Милица, сопруга на кнезот Лазар Хребељановиќ. По битката за Косово во 1389 година склучила мир со Турците и управувала со Србија во името на нејзиниот малолетен син Стефан. Подоцна се замонашила и го изградила манастирот Љубоштиња, каде што била погребана како монахиња Евгенија.
1500.- Францускиот крал Луј XII и Фердинанд од Арагон потпишале таен договор во Гранада за поделба на Италија.
1821.- Роден е Фјодор Михајлович Достоевски, еден од најголемите руски и светски писатели. Во 20 век неговото дело стана неисцрпен извор за најразновидните книжевно-теориски, естетски, психолошки и филозофски студии и толкувања. Имал влијание врз целата европска и американска литература, а особено често се повикувале експресионистите во литературата и егзистенцијалистите во филозофијата („Злосторство и казна“, „Браќата Карамазови“, „Клетници“, „Понижување и навреда“, „Белешки од на мртвата куќа, „Идиот“).
1855.- Умрел данскиот филозоф Aabye Soeren Kierkegaard, претставник на антихегелијанската насока, критичар на христијанството како црковна догма и основач на егзистенцијализмот („Или-или: фрагменти од животот“, „Концепт на анксиозност“, „Смртна болест“, „Филозофски трошки“).
1869.- Роден е Виторио Емануел III (Виторио), крал на Италија од 1900 до 1946 година, оженет со Јелена, ќерка на црногорскиот крал Николај I. Тој го поддржувал режимот на Мусолини и бил прогласен за император на Етиопија во 1936 година, а за крал на Албанија391 . Абдицирал во 1946 година во корист на неговиот син Умберто, надевајќи се дека ќе ја спаси династијата Савој, но во јуни 1946 година Италијанците на плебисцит гласале за република.
1878.- Умре црногорскиот писател и политичар Стефан Митров Љубиша, често нарекуван „Његош во проза“. Својот прв расказ го објавил во 1868 година и веднаш станал еден од најистакнатите и најпочитуваните раскажувачи. Во неговите раскази, од кои најпознати се „Кањош Македоновиќ“ и „Приказната за Вук Дојчевиќ“, се спојуваат епската легенда и реализмот.
1918.- Со капитулацијата на Германија заврши Првата светска војна во која учествуваа 36 земји. Околу 10 милиони луѓе ги загубија животите. Безусловната капитулација, според која Германија мораше да ги напушти сите окупирани земји на запад и исток, Алзас и Лорен и левиот брег на Рајна, беше потпишана во железнички вагон во францускиот град Компиењ.
1918.- Маршалот Јозеф Пилсудски ја прогласил независната република Полска.
1941.- Од територијата на СССР за време на Втората светска војна започна да се емитува програмата на радио станицата „Слободна Југославија“.
1942.- Во Втората светска војна, германските трупи окупираа и неокупиран дел од Франција, под контрола на квислиншката влада во Виши. Истиот ден, германските и италијанските трупи го окупираа францускиот остров Корзика.
1944.- Започнала битката кај Батин, во која единиците на советската Црвена армија и Народноослободителната војска на Југославија во Втората светска војна, по тешки борби, на 23 ноември ги поразиле германските сили.
1945.- Во Југославија беа одржани првите повоени избори, врз основа на кои е конституирано Основачкото собрание на Демократска Федеративна Југославија.
1952.- Џон Малин (Џон Малин) и Вејн Џонсон (Вејн Џонсон) во Лос Анџелес за прв пат го покажаа својот изум – видео рекордер.
1961.- Советскиот град Сталинград беше преименуван во Волгоград.
1965.- Премиерот на Родезија Јан Смит еднострано прогласи независност од Велика Британија.
1971.- Американскиот Сенат го ратификуваше договорот со кој ѝ го врати островот Окинава на Јапонија, кој беше заземен на крајот од Втората светска војна.
1975.- Прогласена е независноста на Ангола, по пет века португалско колонијално владеење. Агостињо Нето стана првиот претседател на Народна Република Ангола.
1992.- Англиканската црква на Англија ја напуштила вековната традиција и им дозволила на жените да бидат свештеници.
1996.- Претседателот на Гватемала Алваро Арзу (Арзу) објави дека е постигнат договор со герилското движење за ставање крај на 36-годишната граѓанска војна во таа централноамериканска земја.
2000 – 159 луѓе ги загубија животите во запалена жичара во тунел под глечерот Кицштајнхорн во масивот Хоен Тауерн, во австриските Алпи.
2000.- Стапи на сила Законот за Централната банка на Црна Гора, со кој се заокружи монетарната власт во Црна Гора, инаугуриран пред една година, со воведувањето на германската марка во платниот промет на таа република.
2001.- Ден по приемот на Кина во Светската трговска организација, член на таа организација стана и Тајван.
2002 – Претседателот на компанијата Мајкрософт Бил Гејтс (Бил Гејтс) донираше 100 милиони долари за борба против СИДА во Индија.
2003.- Бугарскиот претседател Георги Прванов престојуваше во дводневна посета на Србија и Црна Гора. Тој е првиот шеф на бугарска држава кој официјално го посети Белград по 53 години.
2003.- Соединетите Американски Држави воведоа економски и дипломатски санкции за Сирија, поради нивната поддршка за „палестинскиот отпор кон израелската окупација“.
2004 – Палестинскиот претседател Јасер Арафат, кој беше на чело на Палестинската ослободителна организација (ПЛО) повеќе од 30 години, почина во воена болница во Париз.
2004 – Парламентот на Литванија го ратификуваше новиот Устав на Европската унија. Литванија е првата членка на Унијата која го усвои европскиот устав.
2005.- Умре Британецот Патрик Личфилд, еден од најпознатите фотографи во светот.
2008.- Почина Никица Мариновиќ, првата мис на СФРЈ и првата Југословенка која се појави на натпреварот за Мис на светот во 1966 година, каде што ја освои титулата прва придружничка и најубава Европејка.
2010.- Ирачкиот парламент го изгласа курдскиот лидер Џалал Талабани за претседател на земјата и врз основа на постигнатиот договор за поделба на власта, според кој шиитскиот политичар Ал-Малики ја добива премиерската функција, а сунитите го добиваат претседателот на парламентот. Договорот за поделба на власта стави крај на осуммесечната политичка криза во таа земја.
2015.- Уставниот суд на Шпанија ја суспендираше резолуцијата на каталонскиот парламент, со која се иницира процес на отцепување на тој регион од Шпанија, додека судот не го разгледа документот.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Хороскоп2 денаХороскоп за вторник (9 декември)
-
Кичево1 денНоќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри
-
Хороскоп20 часаХороскоп за среда (10 декември)
-
Кичево1 денКнежинскиот манастир денес го слави својот патрон „Св. Ѓорѓија – Победоносец“, за многу години „Св. Ѓорѓија“, Христовиот војник, заштитник на сиромашните
-
Временска прогноза1 денЗа вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември
-
Македонија2 денаЖена од охридското с.Лескоец удрила во полициско „јети“ на охридската полиција, за среќа учесниците поминале со телесни повреди
-
Македонија1 денНово намалување на дизелот од ноќеска, бензините остануваат непроменети
-
Македонија1 денНа Јован сме му потребни за операција на окото, да дадеме хуманитарна помош со телефонски повик веднаш!
