На денешен ден
12 февруари – На денешен ден
1804.- Почина филозофот Имануел Кант, основачот на германската класична филозофија, еден од највлијателните филозофи чие дело доведе до револуционерни промени.
1809.- Роден е Абрахам Линколн, претседател на САД од 1860 до 15 април 1865 година, кога бил убиен во Вашингтон од фанатичен поддржувач на ропството. Од 1861 до 1865 година ја водел граѓанската војна против отцепените јужни држави и успеал да ја зачува Унијата, а во 1863 година прогласил укинување на ропството во САД.
1818 – Чиле прогласи независност од Шпанија.
1832.- Пацифичките острови Галапагос се припоени кон Еквадор.
1851 – Едвард Харгрејвс (Едвард Харгрејвс) најде злато во Самерхил Крик во Нов Јужен Велс, предизвикувајќи „златна треска“ во Австралија.
1882.- Роден е сликарот Љубомир Ивановиќ. Тој значајно придонел за развојот на графиката и цртежот во српското сликарство, а неговите дела со мотиви од Србија и Македонија, покрај уметничката вредност, имаат и исклучителна документарна вредност.
1899.- Германија ги купи од Шпанија Каролинските Острови и Маријанските Острови во Пацификот.
1912.- Последниот кинески император Пу Џи (Ји) од династијата Манчу абдицирал, Кина станала република, а прв претседател бил Сун Јат Сен (Јат).
1942.- За време на Втората светска војна, германските војници убиле 42 затвореници кои избегале од логорот кај Ниш, а 105 успеале да побегнат. Во знак на одмазда беа застрелани 850 луѓе.
1953.- СССР ги прекина дипломатските односи со Израел по бомбардирањето на советската амбасада во Тел Авив.
1961.- Припадниците на сепаратистичкото движење Катанга наводно го убиле премиерот на Конго и национален херој Патрис Лумумба (Патрис). Датумот и околностите под кои е убиен никогаш не се откриени.
1973.- Северен Виетнам ја ослободи првата група американски воени затвореници за време на Виетнамската војна.
1974.- Во Москва беше уапсен рускиот писател Александар Солженицин, добитник на Нобеловата награда за литература во 1970 година, а следниот ден му беше одземено советското државјанство и беше протеран од земјата. По две децении во емиграција во Вермонт (САД), се вратил во Русија во 1994 година.
1979.- Во патничкиот авион „Ер Родезија“ што беше соборен од герилците во таа земја загинаа 59 лица.
1986.- САД го екстрадираа воениот злосторник во СФР Југославија Андрија Артуковиќ, министер за внатрешни работи на усташката влада на Независната држава Хрватска во Втората светска војна. Југословенските власти го обвинија Артуковиќ, кој избега од земјата по војната, за воени злосторства извршени врз цивили, од кои повеќето Срби и Евреи.
1993 – Поранешниот претседател на Мали, Муса Траоре (Муса) и тројца високи офицери беа осудени на смрт за масовни убиства во 1991 година.
1999.- Американскиот Сенат го ослободи претседателот Бил Клинтон од обвиненијата за лажно сведочење и попречување на правдата, завршувајќи ја неговата „сексуална афера“ со Моника Левински по една година и избегнувајќи го неговото отповикување.
1999.- Полска, Унгарија и Чешка се приклучија на НАТО како први поранешни членки на Варшавскиот пакт, воено-политичкиот советски блок.
2002.- Пред Меѓународниот суд за воени злосторства во Хаг, започна судењето на поранешниот претседател на Србија и СР Југославија, Слободан Милошевиќ, првиот шеф на држава на кој му се судеше пред Меѓународниот суд. Во мај 1999 година, Милошевиќ беше обвинет за злосторства против човештвото, кршење на законите и правилата за војна и геноцид за време на војните во Хрватска во 1992 година и во Босна во 1992-95 година. а во Косово во 1999. Почетокот на „процесот на векот“ го следеа повеќе од илјада најголеми светски медиуми.
2002.- Пакистанските власти го уапсија милитантниот исламист Ахмад Омар Саид Шеик, британски државјанин, главниот осомничен за киднапирањето на американскиот новинар Даниел Перл, кој известуваше за Волстрит журнал.
2003 – 30 луѓе загинаа, а 160 беа повредени во судирите меѓу армијата и бунтовничката полиција и другите демонстранти за време на протестите во Ла Паз (Боливија).
2004 – Светската здравствена организација потврди дека тестовите докажале дека смртоносниот птичји грип, кој уби многу луѓе, не може да се пренесе од човек на човек.
2012 – Грчкиот парламент ги усвои клучните мерки за штедење и Законот за отпишување на долгот, кој го бараа странските кредитори за да и се овозможи на грчката држава да избегне банкрот. Во масовните нереди кои следеа по демонстрациите за време на седницата на Собранието беа повредени 120 лица, опожарени се 45 згради, меѓу кои и две историски кина, а урнати се десетици продавници и кафулиња во центарот на Атина.
2013 – Сменетиот киргистански претседател Курманбек Бакиев беше осуден во отсуство на 24 години затвор за злосторства што ги направил додека бил на власт.
2013 – Северна Кореја изврши подземна нуклеарна проба.
2016 – Поглаварот на Римокатоличката црква, папата Франциско и поглаварот на Руската православна црква, Кирил, ја потпишаа Декларацијата за верско единство во Хавана и повикаа на итна акција за помош на христијаните во Ирак и Сирија.
2017 – За нов претседател на Германија пратениците го избраа Франк-Валтер Штајнмаер, кој претходно беше министер за надворешни работи.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (9 декември)
-
Кичево21 часНоќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри
-
Кичево1 денКнежинскиот манастир денес го слави својот патрон „Св. Ѓорѓија – Победоносец“, за многу години „Св. Ѓорѓија“, Христовиот војник, заштитник на сиромашните
-
Хороскоп10 часаХороскоп за среда (10 декември)
-
Временска прогноза22 часаЗа вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември
-
Македонија2 денаЖена од охридското с.Лескоец удрила во полициско „јети“ на охридската полиција, за среќа учесниците поминале со телесни повреди
-
Македонија19 часаНово намалување на дизелот од ноќеска, бензините остануваат непроменети
-
Македонија2 денаПС Франгово и РЦ Запад запленија три торби со 62 паковки со марихуана
