На денешен ден
12 март – На денешен ден

641 – Кинеската принцеза Вен Ченг се омажи за владетелот на Тибет, врз основа на што Кина подоцна полага право на суверенитет над јужниот планински регион.
1507.- Чезаре Борџија, италијански авантурист, политичар и кардинал, е убиен во битка со бунтовниците во Навара. Синот на папата Александар VI му служел на Макијавели како модел на политички цинизам и се верува дека начинот на владеење на Борџија го поттикнал да го напише делото „Владетелот“.
1537.- Турците ја зазеле далматинската тврдина Клис, која долго време се спротивставувала на турските упади од Босна. Во битката загинаа и легендарниот капетан на Сењ и принцот на Клис, Петар Кружиќ. Истата година, Турците го основале санџакот Клис, кој ја опфаќал целата далматинска заднина и дел од Босна.
1832.- Роден е англискиот капетан Чарлс Канингем Бојкотирам, против кого е одбиен ненасилен отпор во 1880 година, додека тој владеел со англиски газда во Ирска. Овој тип на отпор подоцна беше именуван по него – бојкот.
1848.- Во Виена избувнаа големи студентски демонстрации против апсолутистичкиот режим на канцеларот Клеменс Метерних, што го означи почетокот на револуцијата која ги потресе темелите на Австрија и доведе до колапс на апсолутизмот на Метерних.
1854.- Велика Британија и Франција склучија сојуз со Отоманската империја против Русија во Кримската војна.
1856.- Роден е Степа Степановиќ, еден од најистакнатите српски војсководци на двата Балкана и во Првата светска војна. Во 1907 година добил генералски чин, од 1908 година бил министер на војската, а по победата во Цер во август 1914 година бил унапреден во чин војвода. Тој го проби солунскиот фронт и ја разби бугарската одбрана во Првата светска војна, што придонесе за капитулацијата на Бугарија во септември 1918 година.
1868.- Отстранета е забраната од правописот на Вук Стефановиќ Караџиќ и дозволена е неговата употреба. Одлуката за тоа е донесена врз основа на одлуката на принцот Михаило Обреновиќ, министерот за образование Димитрија Црнобарац, доктор на науки од Виена и Париз. Забраната беше укината четири години по смртта на Караџиќ.
1880.- Роден е српскиот писател Владислав Петковиќ Дис, заедно со Симо Пандуровиќ и Милан Ракиќ, најважниот поет на српскиот модернизам од почетокот на 20 век. По враќањето од Франција во 1917 година, каде што избегал за време на Првата светска војна, Дис се удавил во близина на Крф кога германска подморница го торпедирала бродот на кој се наоѓала. Објавил две стихозбирки „Удавени души“ и „Го чекаме царот“.
1881.- Роден е турскиот државник Мустафа Кемал, познат како Ататурк, првиот претседател на Турција. Под негово водство, последниот султан Мухамед Шести бил соборен во 1922 година, а во 1923 година била прогласена република. Тој изврши значајни реформи кои беа основа за создавање на модерна европска држава.
1907.- Во експлозија на воениот брод Јена во француското пристаниште Тулон загинаа најмалку 118 луѓе.
1925.- Умре кинескиот револуционер и државник Сун Јат Сен, татко на модерна Кина и нејзин прв претседател (1911-12). Во 1894 година ја водел борбата за соборување на монархијата, а во 1905 година ја основал Федералната лига, која во 1912 година ја формирала партијата Куоминтанг. По неговата смрт, десното крило на партијата, предводено од Чианг Каи Шек, го презеде Куоминтанг.
1938.- Германските трупи маршираа кон Австрија, предводени од Адолф Хитлер, припојувајќи ја земјата кон Третиот рајх.
1947.- Американскиот претседател Хари Труман во Конгресот ја прогласи доктрината за помош на земјите загрозени од комунизмот („Доктрина Труман“). Првите средства беа дадени на Грција и Турција.
1964.- Умре српскиот сликар Јован Бијелиќ, член на Српската академија на науките, еден од најзначајните српски и југословенски уметници во 20 век. Од 1919 до 1925 година е сценограф на Народниот театар во Белград, а се истакнал и како педагог („Портрет на девојче“, „Капач“, „Јајце“, „Ќерка на уметник“, „Двор. “).
1966.- Индонезискиот парламент го лиши Ахмед Сукарно од сите функции, вклучително и претседателската функција, а генералот Сухарто стана вршител на должноста шеф на државата.
1971.- Премиерот Хафез ал Асад со референдум е избран за претседател на Сирија.
1978.- За прв пат во француската историја, левичарските партии освоија апсолутно мнозинство во првиот круг од парламентарните избори.
1984.- Во Британија започна генералниот штрајк на рударите.
1993.- Во серија бомбашки напади во индискиот град Мумбаи (Мумбаи) загинаа најмалку 200 луѓе, а 1.100 беа повредени.
1999.- Полска, Чешка и Унгарија станаа членки на НАТО. Ова беа првите земји од поранешниот Варшавски пакт што се приклучија на НАТО.
1999.- Умре Јехуди Менухин, еден од најголемите виолинисти на 20 век. Почнал да свири на петгодишна возраст, а светската слава ја стекнал на седум години, кога на концерт во Сан Франциско го свирел концертот за виолина на Менделсон. Во 1963 година го основал „Училиштето на Јехуди Менџухин“ за музички надарени деца.
2001.- Со посредство на меѓународната заедница, претставници на српската влада и бунтовниците Албанци во јужна Србија потпишаа договор за прекин на огнот.
2002.- На предлог на Соединетите Американски Држави, Советот за безбедност на ОН усвои резолуција во која за првпат, покрај Израел, се споменува и Палестина како посебна држава.
2003.- Во атентатот во Белград, пред седиштето на владата, беше убиен премиерот на Србија и лидер на Демократската партија (ДС) Зоран Ѓинѓиќ. Тој беше првиот демократски премиер на Србија. За време на неговиот мандат во СР Југославија беа укинати санкциите воведени за време на режимот на Слободан Милошевиќ, започна процесот на демократизација на општеството и радикалните економски и социјални реформи, а Србија се отвори кон светот.
2009.- Американскиот финансиски шпекулант Бернард Медоф (73) призна пред Федералниот суд во Менхетен дека е автор на најголемата финансиска измама во историјата, која ги оштетила клиентите на неговата „понзи шема“, инвестициски пандан на пирамидалните заштеди. дури 65 милијарди долари. Медоф беше осуден на 150 години затвор.
2015.- Умре Теренс Дејвид Џон „Тери Прачет“, британски писател еден од најпознатите во областа на белетристиката, кој светската слава ја стекна со серија романи за Diskworld.
2017 – Јужнокорејската претседателка Парк Геун е сменета откако Уставниот суд одлучи да ја отповика поради корупциски скандал.
2021 година – Американскиот град Минеаполис исплати 27 милиони долари на семејството на Афроамериканецот Џорџ Флојд, кој беше убиен во апсење, за да се откаже од тужбата. Флојд беше прогласен за мртов на 25 мај минатата година, откако полицаецот, белиот Дерек Шовин, го притискаше неговото колено со коленото 8 минути и 46 секунди.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за четврток (5 јуни)
-
Хороскоп22 часа
Хороскоп за петок (6 јуни)
-
Кичево1 ден
(ФОТО) ТППЕ Кичево: Се гаси дива депонија зад „Стара централа“
-
Кичево8 часа
Кичевското архиерејско намесништво истакна соопштение по повод „Духовденска задушница“
-
Спорт2 дена
ФФМ на дечињата кои учествуваа во финалниот турнир во „Детската лига“ ќе им овозможи бесплатно да го следат мечот Македонија-Белгија од трибините на „Тодор Проески“
-
Македонија11 часа
СВР Охрид: Армијата на Република Македонија ќе реализира тактичко-технички активности
-
Македонија1 ден
На граница кај бугарин во возило пронајдени биле електрошок и солзавец, бил веднаш лишен од слобода
-
Скопје1 ден
За еден ден во Скопје изречени 180 мерки во областа на сообраќајот