На денешен ден
12 ноември – На денешен ден
1812.- По повлекувањето од Москва, остатоците од трупите на Наполеон претрпеа големи загуби кај реката Березина.
1833.- Роден е рускиот композитор и хемичар Александар Порфиревич Бородин, еден од „големите пет“, чие дело значително придонело за развојот на руската симфониска и камерна музика. На своето животно дело, операта „Принцот Игор“ работеше 18 години, а ја завршија Римски-Корсаков и Глазунов, создавајќи ремек-дело на руската романтична опера. Автор е и на значајни трудови од областа на хемијата и биохемијата.
1840.- Роден е францускиот скулптор Огист Роден, еден од најголемите уметници од крајот на 19 и почетокот на 20 век. Неговото дело ги обедини романтичниот дух и модерните стремежи и имаше пресудно влијание врз европската скулптура („Мислител“, „Бакнеж“, „Балзак“, „Граѓаните на Кале“, „Парите на пеколот“, „Вечниот идол“).
1859.- Родена е српската архитектка Андра Стевановиќ, член на Српската кралска академија, професор на Големата школа и Белградскиот универзитет. Проектирал неколку значајни градби, меѓу кои и зградите на Народниот музеј и Академијата на науките во Белград.
1866.- Роден е кинескиот револуционер и државник Сун Јат Сен (Јат), прв претседател на Кина по соборувањето на династијата Манчу во 1911 година. се роди политичка партија. По неговата смрт во 1925 година, раководството на партијата го презеде десното крило предводено од Чанг Каи Шек.
1918.- Прогласена е првата австриска република, ден по капитулацијата на Германија во Првата светска војна и абдицирањето на императорот Чарлс I.
1920.- Потпишан е Рапаланскиот договор со кој Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, под притисок на Велика Британија и Франција, на Италија и ги отстапува Истра, Јулијан Краина, Задар и островите Крес, Лошињ, Ластово и Палагруж, а подоцна исто така Риека.
1927.- Лео Бронштајн (Троцки), еден од водачите на „левата опозиција“ во партијата, беше исклучен од болшевичката партија, а Сталин стана неприкосновен лидер на СССР. Троцки бил интерниран во Алма Ата, потоа во 1929 година бил протеран од земјата, а во 1940 година бил убиен во Мексико по наредба на Сталин.
1933.- Национал-социјалистичката работничка партија на Адолф Хитлер победи на изборите и ја презеде власта во Германија.
1942.- Британската осма армија на генералот Бернард Монтгомери го зазеде Тобрук во Либија во Втората светска војна и зароби најмалку 30.000 германски и италијански војници.
1944.- Во фјордот Тромсо на северот на Норвешка, сојузниците го потопија „Тирпик“, последниот голем воен брод на нацистичка Германија, за време на Втората светска војна.
1948.- Јапонскиот суд за воени злосторства ги осуди на смрт поранешниот премиер генерал Хидеки Тојо и уште шест јапонски водачи во Втората светска војна.
1955.- Умре хрватскиот поет Тин Ујевиќ, кој во југословенската литература го одбележа периодот меѓу двете светски војни со своите стихови и боемски живот („Лелек себра“, „Колајна“, „Жедан камен на студенцу“).
1956.- Белградскиот театар „Ателје 212“ ја изведе својата прва претстава „Фауст“ од Јохан Волфганг Гете во адаптираниот дел на зградата „Борбе“.
1969.- Рускиот писател Александар Солженицин бил исклучен од Сојузот на советските писатели поради неговата жестока критика на сталинизмот во романот „Во првиот круг“. Со декрет на Врховниот совет, најпознатиот советски дисидент беше протеран од СССР во 1974 година.
1970.- Најмалку 200.000 луѓе ги загубија животите во силен циклон и високи бранови во Источен Пакистан (Бангладеш).
1974.- Јужна Африка е суспендирана од Генералното собрание на ОН поради нејзината политика на апартхејд.
1977.- Во својата затворска ќелија се самоуби Ингрид Шуберт, една од основачите и водачите на западногерманската левичарска терористичка организација Бадер-Мајнхоф.
1981.- Американскиот вселенски шатл Колумбија по втор пат полета во орбитата околу Земјата, со што стана првото вселенско летало што се користи по втор пат.
1989.- Умре шпанската револуционерка Долорес Ибарури (Ибарури), легендарната Ла Пасионарија (Пасионарија), претседател на Комунистичката партија на Шпанија (од 1960 година). Нејзе и се припишуваат зборовите „No pasaran“, слоганот под кој републиканците го бранеа Мадрид од фашистите за време на Шпанската граѓанска војна. По падот на Републиката, таа поминала 38 години во странство, најмногу во СССР. Таа се вратила во Шпанија во 1977 година и станала пратеник.
1995.- Потпишан е Ердутскиот договор, со кој територијата на Сремско-барањскиот регион (дел од самопрогласената Република Српска Краина) е основана како дел од Република Хрватска. Договорот предвидува период од една година под меѓународна администрација.
1999.- Авион „ATR-42“ на Светската програма за храна на ОН се урна во областа на планината Бајгора во Косово. Во несреќата загинале сите патници (21) и тројца членови на екипажот.
2001.- Пензионираниот југословенски вицеадмирал Миодраг Јокиќ, обвинет за воени злосторства на подрачјето на Дубровник во 1991 година, доброволно му се предаде на Меѓународниот суд за воени злосторства во Хаг. Откако ја призна вината, тој беше осуден на седум години затвор.
2001.- Сите 260 патници и пет лица кои беа на местото на несреќата загинаа во падот на американскиот авион Ербас-300, кој падна врз околните куќи веднаш по полетувањето од аеродромот „Џон Ф. Кенеди“ во Њујорк.
2004.- Трајан Босеку, градоначалник на Букурешт, е избран за претседател на Романија. На оваа функција беше два мандата (до 2014 година) и двапати беше организиран референдум на кој граѓаните се изјаснија за негово импичмент.
2006 – Локалните избори одржани во Полска беа оценети како еден вид национален референдум за првата година од владеењето на конзервативните браќа близнаци Качински, премиерот Јарослав и претседателот на Полска Лех.
2007.- За претседател на Словенија е избран Данило Тирк, поранешен помошник на генералниот секретар на ОН, професор по меѓународно право.
2010.- Умре Хенрик Миколај Горецки, полски композитор, светски познат по симфонијата бр.3, позната и како Симфонија на тажни песни за сопрано и оркестар, од 1976 година.
2011 – Италијанскиот премиер Силвио Берлускони (Берлускони) поднесе оставка од функцијата.
2014 – Повеќе од 5.000 луѓе починаа од ебола, објави Светската здравствена организација (СЗО).
2014.- Хашкиот обвинет и лидер на Српската радикална партија, Воислав Шешељ, пристигна во Белград, откако Хашкиот трибунал го ослободи на привремена слобода поради здравствени причини. Шешељ помина речиси 12 години во притвор во Хаг.
2017 година – 445 луѓе загинаа во земјотресот со јачина од 7,3 степени што ги погоди Иран и Ирак.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август
На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август
На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни
На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Кичево2 денаОВР Кичево лиши од слобода кичевчанка која вчера на „Магистрален пат“ возела со брзина 107 км/ч
-
Кичево2 денаИграорците на КУД „Бисер“ од Кичево во Полска, се натпреваруваат за најубава македонска носија на меѓународен фестивал
-
Спорт1 ден(ВИДЕО) Кичевски „ФК Напредок“ со полна пареа ги започна припремите за новата сезона, сонот е познат – „Враќање на победничките патеки“
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (19 август)
-
Македонија13 часаМВР соопшти за деталите околу сообраќајката кај с.Ботун на магистралниот пат Охрид-Кичево, каде учесници беа два автомобили и едно тешко товарно возило
-
Култура17 часаДенес е празник, „Преображение Господово“ – За многу години!
-
Хороскоп4 часаХороскоп за среда (20 август)
-
Македонија2 денаДенес во Штип, Македонската Армија одбележува 33 години од своето формирање, три децении исполнети со професионализам, посветеност и храброст
