На денешен ден
12 октомври – На денешен ден

1492.- Шпанскиот морепловец Кристофоро Коломбо за прв пат стапнал на почвата на Новиот свет. По 33 дена пловење од Канарските острови, неговиот екипаж се симна на Бахамите, верувајќи дека стигнале до Азија.
1518.- Германскиот верски реформатор Мартин Лутер (Лутер), обвинет за ерес, одбил да се откаже од своите тези пред папскиот пратеник кардиналот Томас Кајетан (Кајетан). Длабоко погоден од трговијата со индулгенции (папско помилување), Лутер ги закачил своите 95 тези на вратата на црквата во Витенберг во 1517 година и повикал на јавна дебата. Тој настан се смета за почеток на реформацијата.
1810 – Денот кога се венчаа баварскиот принц Лудвиг и саксонската принцеза Тереза стана настан на годината и на крајот се претвори во баварски Октоберфест.
1811.- Парагвај прогласи независност од Шпанија и Аргентина.
1822.- Бразил се стекна со независност од Португалија.
1865.- Роден е српскиот научник, географ Јован Цвијиќ, основач на антропогеографијата и геоморфологијата во Србија и на Географското друштво во Белград (1910). Претседател на Српската кралска академија од 1921 година до неговата смрт и почесен доктор на повеќе странски универзитети и академии, претседател на територијалната комисија на Версајските мировни преговори (1919-20) („Балканскиот полуостров и јужнословенските земји“, „Балкански прашања“ , „Етногеографски карти на југословенските земји“).
1873.- Во Чачак е родена српската сликарка Надежда Петровиќ, чие дело силно влијаело на развојот на современото српско сликарство. Од околу 200 нејзини зачувани слики, некои се меѓу најдобрите дела во српската ликовна уметност – „Ресник“, „Автопортрет“, „Нотр Дам“, „Болоњска шума“. Била професорка на Академијата за ликовни уметности во Белград и организатор на првите ликовни изложби.
1897.- Посмртните останки на Вук Стефановиќ Караџиќ, реформатор на српскиот јазик, биле донесени од Виена во Белград и погребани во пристаништето на катедралата.
1918.- Со звуците на композицијата „Марш на Дрина“, Дринската дивизија на српската војска марширала во ослободениот Ниш за време на Првата светска војна.
1924.- Умрел францускиот писател Анатол Франс, еден од великаните на француската литература од крајот на 19 и почетокот на 20 век, кој ги добил сите почести на кои писателот можел да се надева за време на неговиот живот. Бил член на Француската академија и ја добил Нобеловата награда за литература во 1921 година.
1928.- Во детската болница во Масачусетс, за прв пат е употребено „железно белодробно крило“ кај пациент со полио.
1934.- Единаесетгодишниот Петар II Караѓорѓевиќ бил прогласен за крал на Југославија, откако неговиот татко, кралот Александар I, бил убиен во Марсеј на 9 октомври. Павле, д-р Раденко Станковиќ и д-р Иво Перовиќ. Прв заменик беше Павле Караѓорѓевиќ.
1935.- Роден е италијанскиот оперски пејач Лучијано Павароти. Кариерата како светска оперска ѕвезда ја започнал во 1961 година со улогата на Роберт во операта „Бохемија“ од Џакомо Пучини.
1942.- Во битката на пацифичкиот остров Гвадалканал во Втората светска војна, Американците ги победија Јапонците и го запреа нивното напредување кон Австралија.
1960.- За време на дебатата за колонијализмот во Генералното собрание на ОН, лутиот советски лидер Никита Хрушчов го соблече чевелот и неколку пати го тресна на масата.
1964.- Советскиот вселенски брод „Вашод 1“, првиот вселенски брод со повеќе членови на екипажот, беше лансиран во орбитата на Земјата.
1968.- Африканската држава Екваторијална Гвинеја се стекна со независност по 190 години шпанска колонијална власт.
1968.- На чело со полковникот Омар Торијос Херера, Панамската национална гарда го собори проамериканскиот претседател Арнулфо Ариас Мадрид.
1984.- За време на годишната конференција на Конзервативната партија во хотелот „Гранд“ во Брајтон, каде што престојувала британската премиерка Маргарет Тачер, експлодирала бомба поставена од членови на ИРЕ. Пет лица загинаа, а 30 се ранети.
1990.- Атентатори на мотори во Каиро го убиле претседателот на египетскиот парламент Рифаат Махџуб и тројца негови телохранители.
1992.- Повеќе од 550 луѓе загинаа во Каиро во земјотрес чиј епицентар беше во близина на Големите пирамиди во Гиза.
1996.- Умре францускиот тенисер Рене Лакост, последниот од „четворицата мускетари“ кои доминираа во светскиот тенис во 1920-тите. Основач е на познатата компанија за производство на спортска опрема.
1999.- ОН симболично го прогласија бебето родено во Сараево за шестиот милијардити жител на Земјата. На мајката на новороденото момче и беше врачен сребрен медал за мир на ОН.
1999.- Генералот Первез Мушараф ја презеде власта во Пакистан со воен удар.
2001.- Конгрегациската црква во Ниш, една од највредните во Србија, изгоре во пожар. Изграден е од 1856 до 1872 година, а проектот го изработи најпознатиот српски архитект од 19 век, Андреј Дамјановиќ.
2002.- Во бомбашки напад во ресторан и дискотека на индонезискиот остров Бали загинаа 202 лица, главно странски туристи. Судот во Индонезија ги осуди на смрт главните организатори на нападот, членовите на екстремната исламска група Џемаа Исламија, за која постои основано сомневање дека е поврзана со Ал Каеда.
2003.- Умрел Патрик Далзел-Џоб (Јоб), поранешен поручник во британската кралска морнарица, за кој се верува дека бил инспирација за ликот на тајниот агент Џејмс Бонд.
2011 – Европската комисија препорача на Република Србија да и се додели кандидатски статус за прием во Европската унија.
2013.- Умре Јован Ристиќ Рица, театарски, филмски и ТВ режисер, уредник на ТВ Белград, основач и претседател на Здружението на сценски уметници на Србија.
2014.- Во Босна и Херцеговина се одржаа општи избори, седми по ред.
2017 – САД одлучија да се повлечат од УНЕСКО на 31 декември 2018 година, оценувајќи дека има потреба од „фундаментална реформа“ на таа организација, како и дека е „антиизраелска“. Израел ја донесе истата одлука на крајот на декември, најавувајќи дека истовремено ќе се повлече од УНЕСКО.
2019 година – Еквадорскиот претседател Ленин Морено воведе полициски час и воена команда во и околу главниот град по 11 дена насилни демонстрации против економските реформи во земјата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за вторник (16 септември)
-
Хороскоп22 часа
Хороскоп за среда (17 септември)
-
Скопје1 ден
(ВИДЕО) Снимка од подметнувањето на пожарот во Пинтија, каде ние човечноста?!
-
Македонија1 ден
Министерството за одбрана, петта година по ред ги задржа максималните 100 % активна транспарентност и е практично најтранспарентна институција во државата
-
Музика13 часа
Училиштето за Црковна музика „Митрополит Козма Пречистански“ во петок и сабота преку „аудиција“ врши упис на нови членови за источно пеење
-
Временска прогноза2 дена
По ладни утра проследени со ладен воздух од северен правец
-
Свет1 ден
„Google“ со сериозна инвестиција на центри за податоци и вештачка интелигенција во Велика Британија
-
Македонија1 ден
„СОЗР“ стави крај на злоупотребите на службените возила и зголемување на транспарентноста од денес граѓаните можат да пријавуваат случаи на незаконита употреба на службени возила