Следете не

На денешен ден

12 септември – На денешен ден

Објавено пред

на

490 п.н.е – На источниот брег на Атика, кај Маратон, Атињаните ја поразиле десет пати поголемата војска на персискиот император Дариј (9.000 наспроти 100.000). Во битката загинале 192 атински и 6.000 персиски војници. Веста за победата во Атина ја донел гласникот Федипид, кој истрчал 40 километри, а потоа починал од исцрпеност. Најдолгата трка во атлетиката во модерното време е именувана по тој настан.

1494.- Роден е францускиот крал Франсоа I (Франсоа), кој за време на неговото владеење (1515-47) го освоил Милано, но не успеал да се зацврсти во Италија. Неговата амбиција да стане римско-германски император била спречена од Карло V, со кого Франсоа I потоа водел четири војни.

1583.- Роден е италијанскиот оргулист и композитор Џироламо Фрескобалди, најголемиот мајстор на своето време, кој композициите за оргулите ги збогатил со нови изразни средства. Тој немал значајни следбеници во Италија, но имал пресудно влијание врз австриските и германските мајстори на барокот, како и врз Бах.

1683.- Полскиот крал Јан III Собиески (Собиески) ја поразил турската војска и ја прекинал двомесечната втора опсада на Виена, со што го спречил навлегувањето на Турција во Централна Европа.

1733.- Умре францускиот композитор и оргулист Франсоа Куперин, централна фигура во музичкиот живот на Париз на почетокот на 18 век, дворски чембало и учител по музика. Ја напишал методологијата „Уметноста на свирење на чембало“.

1772.- Русија го освоила персискиот регион покрај Каспиското Море, вклучувајќи го и градот Баку.

1801.- Рускиот император Александар I го анектирал Кралството Грузија. Источно грузиското кралство, создадено четири децении порано, по ослободувањето од Персијците, го прифатило рускиот протекторат во 1783 година. Во 1810 година, Русија ја анектирала и западна Грузија, која дотогаш била под власт на Отоманската империја.

1848.- Швајцарија усвои нов устав што ја прави федерална унија со силна централна влада.

1876.- Роден е политичарот, театарски и литературен критичар Милан Грол, долгогодишен драматург и раководител на Народниот театар во Белград, шеф на Демократската партија од 1940 година. За време на Втората светска војна бил член на владата на Кралството Југославија во егзил, а од март до август 1945 година бил потпретседател на Владата на Демократска Федеративна Југославија.

1878.- Во Лондон е подигнат египетски обелиск наречен „Игла на Клеопатра“, направен околу 1475 година п.н.е. од мермер од Асван.

1890.- Британската јужноафриканска компанија го основала градот Солсбери (Хараре), кој станал главен град на Родезија. Името го добило по тогашниот британски премиер Лорд Салисбери.

1913.- Роден е американскиот атлетичар Џеси Овенс кој освои четири златни медали на Олимписките игри во Берлин во 1936 година.

1916.- Во Кајмакчалан започна офанзивата на српската војска против Бугарите и Германците во Првата светска војна. Заврши на 3 октомври 1916 година како прва победа на српската војска по повлекувањето преку Албанија.

1919.- Италијанската армија, составена од доброволци под команда на поетот Габриеле Д’Анунцио, ја окупира Риека. Градот останал под италијанска власт до крајот на Втората светска војна.

1940.- Во потрага по изгубено куче, група тинејџери ја откриле пештерата Леско, во близина на градот Монтињак во Дордоња (Франција), познат археолошки локалитет со цртежи од палеолитот.

1943.- Во Втората светска војна, германските командоси, врз основа на наредбата на Адолф Хитлер, го киднапирале поранешниот италијански диктатор Бенито Мусолини (Мусолини), кој бил затворен од новите италијански власти.

1953.- Никита Хрушчов е избран за прв секретар на Централниот комитет на КПСС.

1968.- Албанија објави дека го напушта Варшавскиот пакт.

1970.- Палестински киднапери разнесоа три авиони во Јордан, киднапирани шест дена претходно по полетувањето од Њујорк кон Европа. Тие претходно ги ослободија патниците во замена за палестинските затвореници, меѓу кои и киднаперот на четвртиот авион Лејла Калед.

1974.- Етиопскиот император Хаиле Селасие (Селасие), кој станал крал во 1928 година по смртта на Менелик II и император на Етиопија во 1930 година, бил соборен со воен удар.

1980.- Со воен удар под водство на генералот Кенан Еврен, во Турција беше соборена владата на Сулејман Демирел.

1989.- Во полскиот парламент беше прифатена владата на еден од водачите на движењето „Солидарност“, Тадеуш Мазовјецки, со што формално заврши комунистичкото владеење во Полска.

1994.- Во Полска беа одржани првите заеднички воени вежби на силите на НАТО и Варшавскиот пакт.

1998.- Во обид за атентат во Тирана пред седиштето на опозициската Демократска партија, убиен е еден од нејзините лидери Азем Хајдари.

1999.- Индонезија го прифати распоредувањето на мировните сили на ОН во Источен Тимор.

2001.- За прв пат во своето 52-годишно постоење, НАТО се повика на член 5 од Повелбата на НАТО за заедничка одбрана, кој овозможи колективен воен одговор на терористичките напади во САД. Американскиот претседател Џорџ Буш во својот говор рече дека Америка е нападната и дека ќе ги искористи сите средства за да го победи тероризмот.

2003.- Резолуцијата на Советот за безбедност на ОН ги укина санкциите наметнати на Либија по терористичките напади врз американските и француските авиони во доцните 1980-ти. Претходно беше постигнат договор со фондацијата Гадафи за исплата на отштета на семејствата на жртвите од соборениот француски авион.

2003.- Умре американскиот кантри музичар Џони Кеш – „Човекот во црно“. Во текот на својата 50-годишна кариера, тој најмногу пееше за рудари, дневни работници, осуденици и каубојци.

2005.- Умре германскиот атлетичар Фриц Шилген, кој го запали олимпискиот оган на Олимписките игри во Берлин во 1936 година.

2008.- Умре хрватскиот филолог Томислав Ладан, писател, лексикограф, директор на Хрватскиот лексикографски завод „Мирослав Крлежа“.

2010.- Умре филмскиот режисер Клод Шаброл, еден од водачите на францускиот нов бран, авторката на филмовите „Женско дело“, „Виолета Нозиер“, „Неверна жена“, „Црвени ноќи“. Тој ја доби наградата за животно дело на Берлинскиот филмски фестивал во 2009 година.

2013 – Холандија формално и се извини на Индонезија за масовните убиства од страна на нејзината војска пред повеќе од 60 години за време на борбата за независност на поранешната колонија. Индонезија прогласи независност на 17 август 1945 година, но Холандија одби да ја признае до 1949 година.

2015 – 107 луѓе загинаа, а 238 се повредени кога се урна градежен кран на Големата џамија во Мека.

2020 – По речиси две децении војна, во Доха започнаа мировните преговори меѓу владата на Авганистан и талибанските бунтовници.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ

  • 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
  • 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.

⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ

  • 1876Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
  • 1950Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
  • 1991Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
  • 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.

🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ

  • 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
  • 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
  • 2024Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.

🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ

  • 1993Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
  • 2005Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
  • 2023Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.

🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ

  • 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
  • 1975Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.

🎤 ПОП КУЛТУРА

  • 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 21 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 21 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🔱 Средновековие и рана модерна ера

  • 1377 – Почина Едвард III, англиски крал чии претензии за францускиот престол го иницираа почетокот на Стогодишната војна.

  • 1527 – Почина Николо Макијавели, познат по своето политичко дело „Принцот“, кое го инспирира терминот макијавелизам.

  • 1791 – Обидот за бегство на Луј XVI и Марија Антоанета заврши со нивно апсење во Варен, што дополнително го поттикна падот на монархијата.


⚔️ Војни и револуции

  • 1813 – Во битката кај Виторија, силите на Велингтон ја поразија француската војска – крај на француската власт во Шпанија.

  • 1919 – Германски морнари самоиницијативно ги потопија сопствените бродови во Скепа Флоу – еден од најмасовните чин на уништување на сопствена флота.

  • 1942 – Фелдмаршал Ромел го освои Тобрук, заробувајќи 25.000 британски војници.

  • 1945 – Јапонските трупи се предадоа на Окинава, клучна победа за САД во Втората светска војна.

  • 1970 – Бразил го победи Италија на финалето на СП – станува прв трикратен светски шампион.


🎓 Култура, наука и уметност

  • 1852 – Почина Фридрих Фробел, основачот на првата градинка.

  • 1905 – Роден Жан-Пол Сартр, водечки егзистенцијалист, Нобеловец (кој ја одби наградата).

  • 1908 – Почина Римски-Корсаков, автор на дела како „Шехерезада“ и „Шпански каприц“.

  • 1933 – Родена Франсоаз Саган, авторка на култниот роман „Добро утро, тага“.

  • 1948 – „Колумбија рекордс“ ја издаде првата винилна долга плоча (LP) – револуција во музичката индустрија.


 Политика и општество

  • 1963Папа Павле VI беше избран; Шарл де Гол ги повлече поморските сили од НАТО.

  • 1971 – Меѓународниот суд го прогласи владеењето на Јужна Африка над Намибија за нелегално.

  • 1981 – Социјалистите на Митеран победија во Франција – значаен пресврт во француската политика.

  • 1990 – Повторно отворање на берзата во Унгарија, симбол на економска трансформација.

  • 2012 – За прв пат половина од француската влада беа жени – чекор кон родова еднаквост.


🕯️ Смрт на значајни личности

  • 1970 – Почина Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија.

  • 1969 – Умре Морен Коноли, првата жена која ги освоила сите 4 Гренд Слема во една година.

  • 2001 – Почина Џон Ли Хукер, легенда на блуз музиката.

  • 2003 – Почина Леон Урис, автор на „Егзодус“.

  • 2000 – Почина Слободан Иниќ, политиколог и основач на Демократската партија.


⚖️ Судски и правни настани

  • 2002Драгољуб Милановиќ, поранешен директор на РТС, осуден за смртта на 16 лица во НАТО бомбардирањето.

  • 2016Жан-Пјер Бемба, поранешен потпретседател на Конго, осуден на 18 години затвор за воени злосторства.


🌍 Современи конфликти и трагедии

  • 1990 – Катастрофален земјотрес во Иран, со околу 100.000 жртви.

  • 2007 – Објавен бројот на загинати во војната во БиХ: 97.207.

  • 2017 – Масакр во Брија (Централноафриканска Република), само ден по мировен договор.

  • 2020Српската напредна партија освои доминантно мнозинство на изборите во Србија.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.

1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.

1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.

1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.

Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.

1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.

1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.

1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.

2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.

2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.

Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.

1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.

Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.

2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Спорт23 минути

Нејмар потпиша нов договор, сепак останува дома

Нејмар сепак реши да остане во Сантос уште шест месеци. Повиците од европските клубови ги остави зад себе, а љубовта...

Lifestyle45 минути

Како да го разладите домот без клима: Три едноставни трикови

Температурите се зголемуваат, а престојот во затворен простор сè повеќе наликува на престој на директно сонце. Ако немате клима уред,...

Македонија2 часа

Во Охрид вчера се случила сообраќајка помеѓу моторџија и велосипедист

На 24.06.2025 околу 19:00 часот, на улицата „7 ноември“ во Охрид, случена е сообраќајна несреќа помеѓу мопед со охридски регистарски...

Автомобили3 часа

Како да ја надминете летната жештина од 37 степени во автомобил: Трикови што навистина функционираат

Кога температурата надминува 37 степени, како што често се случува во Белград и другите балкански градови, климатизацијата во автомобилот станува...

Lifestyle3 часа

Дали навистина треба да се плашиме од семките од лубеница? Еве што се случува кога ќе ги проголтате

Со генерации наназад кружи митот: „Ако проголташ семка од лубеница, ќе ти порасне лубеница во стомакот!“ Иако ова е само...

Магазин3 часа

Windows 10 добива уште една година поддршка – Microsoft нуди и бесплатни опции

Иако беше најавено дека поддршката за Windows 10 ќе заврши на 14 октомври 2025 година, Microsoft реши да направи отстапка...

На денешен ден15 часа

Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток...

Спорт15 часа

Бенфика приреди вистинска сензација, Баерн беше поразен, но со втората позиција продолжува понатаму

Бенфика приреди вистинска сензација на Светското клупско првенство, совладувајќи го Баерн Минхен со минимални 1-0 во Шарлот и обезбедувајќи го...

Хороскоп16 часа

Хороскоп за среда (24 јуни)

ОВЕН Оние од вас кои планираат пократко патување денес можеби ќе бидат задоволни, особено ако се работи за семејна посета....

Магазин1 ден

Најбрз домашен сладолед со само една состојка

Верувале или не, за овој вкусен и кремаст сладолед потребна ви е само една состојка – банана. Ова е одличен...

НАЈЧИТАНИ