На денешен ден
12 септември – На денешен ден

490 п.н.е – На источниот брег на Атика, кај Маратон, Атињаните ја поразиле десет пати поголемата војска на персискиот император Дариј (9.000 наспроти 100.000). Во битката загинале 192 атински и 6.000 персиски војници. Веста за победата во Атина ја донел гласникот Федипид, кој истрчал 40 километри, а потоа починал од исцрпеност. Најдолгата трка во атлетиката во модерното време е именувана по тој настан.
1494.- Роден е францускиот крал Франсоа I (Франсоа), кој за време на неговото владеење (1515-47) го освоил Милано, но не успеал да се зацврсти во Италија. Неговата амбиција да стане римско-германски император била спречена од Карло V, со кого Франсоа I потоа водел четири војни.
1583.- Роден е италијанскиот оргулист и композитор Џироламо Фрескобалди, најголемиот мајстор на своето време, кој композициите за оргулите ги збогатил со нови изразни средства. Тој немал значајни следбеници во Италија, но имал пресудно влијание врз австриските и германските мајстори на барокот, како и врз Бах.
1683.- Полскиот крал Јан III Собиески (Собиески) ја поразил турската војска и ја прекинал двомесечната втора опсада на Виена, со што го спречил навлегувањето на Турција во Централна Европа.
1733.- Умре францускиот композитор и оргулист Франсоа Куперин, централна фигура во музичкиот живот на Париз на почетокот на 18 век, дворски чембало и учител по музика. Ја напишал методологијата „Уметноста на свирење на чембало“.
1772.- Русија го освоила персискиот регион покрај Каспиското Море, вклучувајќи го и градот Баку.
1801.- Рускиот император Александар I го анектирал Кралството Грузија. Источно грузиското кралство, создадено четири децении порано, по ослободувањето од Персијците, го прифатило рускиот протекторат во 1783 година. Во 1810 година, Русија ја анектирала и западна Грузија, која дотогаш била под власт на Отоманската империја.
1848.- Швајцарија усвои нов устав што ја прави федерална унија со силна централна влада.
1876.- Роден е политичарот, театарски и литературен критичар Милан Грол, долгогодишен драматург и раководител на Народниот театар во Белград, шеф на Демократската партија од 1940 година. За време на Втората светска војна бил член на владата на Кралството Југославија во егзил, а од март до август 1945 година бил потпретседател на Владата на Демократска Федеративна Југославија.
1878.- Во Лондон е подигнат египетски обелиск наречен „Игла на Клеопатра“, направен околу 1475 година п.н.е. од мермер од Асван.
1890.- Британската јужноафриканска компанија го основала градот Солсбери (Хараре), кој станал главен град на Родезија. Името го добило по тогашниот британски премиер Лорд Салисбери.
1913.- Роден е американскиот атлетичар Џеси Овенс кој освои четири златни медали на Олимписките игри во Берлин во 1936 година.
1916.- Во Кајмакчалан започна офанзивата на српската војска против Бугарите и Германците во Првата светска војна. Заврши на 3 октомври 1916 година како прва победа на српската војска по повлекувањето преку Албанија.
1919.- Италијанската армија, составена од доброволци под команда на поетот Габриеле Д’Анунцио, ја окупира Риека. Градот останал под италијанска власт до крајот на Втората светска војна.
1940.- Во потрага по изгубено куче, група тинејџери ја откриле пештерата Леско, во близина на градот Монтињак во Дордоња (Франција), познат археолошки локалитет со цртежи од палеолитот.
1943.- Во Втората светска војна, германските командоси, врз основа на наредбата на Адолф Хитлер, го киднапирале поранешниот италијански диктатор Бенито Мусолини (Мусолини), кој бил затворен од новите италијански власти.
1953.- Никита Хрушчов е избран за прв секретар на Централниот комитет на КПСС.
1968.- Албанија објави дека го напушта Варшавскиот пакт.
1970.- Палестински киднапери разнесоа три авиони во Јордан, киднапирани шест дена претходно по полетувањето од Њујорк кон Европа. Тие претходно ги ослободија патниците во замена за палестинските затвореници, меѓу кои и киднаперот на четвртиот авион Лејла Калед.
1974.- Етиопскиот император Хаиле Селасие (Селасие), кој станал крал во 1928 година по смртта на Менелик II и император на Етиопија во 1930 година, бил соборен со воен удар.
1980.- Со воен удар под водство на генералот Кенан Еврен, во Турција беше соборена владата на Сулејман Демирел.
1989.- Во полскиот парламент беше прифатена владата на еден од водачите на движењето „Солидарност“, Тадеуш Мазовјецки, со што формално заврши комунистичкото владеење во Полска.
1994.- Во Полска беа одржани првите заеднички воени вежби на силите на НАТО и Варшавскиот пакт.
1998.- Во обид за атентат во Тирана пред седиштето на опозициската Демократска партија, убиен е еден од нејзините лидери Азем Хајдари.
1999.- Индонезија го прифати распоредувањето на мировните сили на ОН во Источен Тимор.
2001.- За прв пат во своето 52-годишно постоење, НАТО се повика на член 5 од Повелбата на НАТО за заедничка одбрана, кој овозможи колективен воен одговор на терористичките напади во САД. Американскиот претседател Џорџ Буш во својот говор рече дека Америка е нападната и дека ќе ги искористи сите средства за да го победи тероризмот.
2003.- Резолуцијата на Советот за безбедност на ОН ги укина санкциите наметнати на Либија по терористичките напади врз американските и француските авиони во доцните 1980-ти. Претходно беше постигнат договор со фондацијата Гадафи за исплата на отштета на семејствата на жртвите од соборениот француски авион.
2003.- Умре американскиот кантри музичар Џони Кеш – „Човекот во црно“. Во текот на својата 50-годишна кариера, тој најмногу пееше за рудари, дневни работници, осуденици и каубојци.
2005.- Умре германскиот атлетичар Фриц Шилген, кој го запали олимпискиот оган на Олимписките игри во Берлин во 1936 година.
2008.- Умре хрватскиот филолог Томислав Ладан, писател, лексикограф, директор на Хрватскиот лексикографски завод „Мирослав Крлежа“.
2010.- Умре филмскиот режисер Клод Шаброл, еден од водачите на францускиот нов бран, авторката на филмовите „Женско дело“, „Виолета Нозиер“, „Неверна жена“, „Црвени ноќи“. Тој ја доби наградата за животно дело на Берлинскиот филмски фестивал во 2009 година.
2013 – Холандија формално и се извини на Индонезија за масовните убиства од страна на нејзината војска пред повеќе од 60 години за време на борбата за независност на поранешната колонија. Индонезија прогласи независност на 17 август 1945 година, но Холандија одби да ја признае до 1949 година.
2015 – 107 луѓе загинаа, а 238 се повредени кога се урна градежен кран на Големата џамија во Мека.
2020 – По речиси две децении војна, во Доха започнаа мировните преговори меѓу владата на Авганистан и талибанските бунтовници.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт2 дена
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Хороскоп13 часа
Хороскоп за вторник (16 септември)
-
Македонија23 часа
Од ноќеска цените на горивата се намалуваат
-
Временска прогноза1 ден
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно
-
Здравје и убавина23 часа
Единствен рецепт за појак имунитет
-
Скопје23 часа
(ВИДЕО) Уништени над 4 тони и 18 илјади стебла марихуана и повеќе од 21 килограми друга дрога
-
Скопје2 часа
(ВИДЕО) Снимка од подметнувањето на пожарот во Пинтија, каде ние човечноста?!