Следете не

На денешен ден

12 септември – На денешен ден

Објавено пред

на

490 п.н.е – На источниот брег на Атика, кај Маратон, Атињаните ја поразиле десет пати поголемата војска на персискиот император Дариј (9.000 наспроти 100.000). Во битката загинале 192 атински и 6.000 персиски војници. Веста за победата во Атина ја донел гласникот Федипид, кој истрчал 40 километри, а потоа починал од исцрпеност. Најдолгата трка во атлетиката во модерното време е именувана по тој настан.

1494.- Роден е францускиот крал Франсоа I (Франсоа), кој за време на неговото владеење (1515-47) го освоил Милано, но не успеал да се зацврсти во Италија. Неговата амбиција да стане римско-германски император била спречена од Карло V, со кого Франсоа I потоа водел четири војни.

1583.- Роден е италијанскиот оргулист и композитор Џироламо Фрескобалди, најголемиот мајстор на своето време, кој композициите за оргулите ги збогатил со нови изразни средства. Тој немал значајни следбеници во Италија, но имал пресудно влијание врз австриските и германските мајстори на барокот, како и врз Бах.

1683.- Полскиот крал Јан III Собиески (Собиески) ја поразил турската војска и ја прекинал двомесечната втора опсада на Виена, со што го спречил навлегувањето на Турција во Централна Европа.

1733.- Умре францускиот композитор и оргулист Франсоа Куперин, централна фигура во музичкиот живот на Париз на почетокот на 18 век, дворски чембало и учител по музика. Ја напишал методологијата „Уметноста на свирење на чембало“.

1772.- Русија го освоила персискиот регион покрај Каспиското Море, вклучувајќи го и градот Баку.

1801.- Рускиот император Александар I го анектирал Кралството Грузија. Источно грузиското кралство, создадено четири децении порано, по ослободувањето од Персијците, го прифатило рускиот протекторат во 1783 година. Во 1810 година, Русија ја анектирала и западна Грузија, која дотогаш била под власт на Отоманската империја.

1848.- Швајцарија усвои нов устав што ја прави федерална унија со силна централна влада.

1876.- Роден е политичарот, театарски и литературен критичар Милан Грол, долгогодишен драматург и раководител на Народниот театар во Белград, шеф на Демократската партија од 1940 година. За време на Втората светска војна бил член на владата на Кралството Југославија во егзил, а од март до август 1945 година бил потпретседател на Владата на Демократска Федеративна Југославија.

1878.- Во Лондон е подигнат египетски обелиск наречен „Игла на Клеопатра“, направен околу 1475 година п.н.е. од мермер од Асван.

1890.- Британската јужноафриканска компанија го основала градот Солсбери (Хараре), кој станал главен град на Родезија. Името го добило по тогашниот британски премиер Лорд Салисбери.

1913.- Роден е американскиот атлетичар Џеси Овенс кој освои четири златни медали на Олимписките игри во Берлин во 1936 година.

1916.- Во Кајмакчалан започна офанзивата на српската војска против Бугарите и Германците во Првата светска војна. Заврши на 3 октомври 1916 година како прва победа на српската војска по повлекувањето преку Албанија.

1919.- Италијанската армија, составена од доброволци под команда на поетот Габриеле Д’Анунцио, ја окупира Риека. Градот останал под италијанска власт до крајот на Втората светска војна.

1940.- Во потрага по изгубено куче, група тинејџери ја откриле пештерата Леско, во близина на градот Монтињак во Дордоња (Франција), познат археолошки локалитет со цртежи од палеолитот.

1943.- Во Втората светска војна, германските командоси, врз основа на наредбата на Адолф Хитлер, го киднапирале поранешниот италијански диктатор Бенито Мусолини (Мусолини), кој бил затворен од новите италијански власти.

1953.- Никита Хрушчов е избран за прв секретар на Централниот комитет на КПСС.

1968.- Албанија објави дека го напушта Варшавскиот пакт.

1970.- Палестински киднапери разнесоа три авиони во Јордан, киднапирани шест дена претходно по полетувањето од Њујорк кон Европа. Тие претходно ги ослободија патниците во замена за палестинските затвореници, меѓу кои и киднаперот на четвртиот авион Лејла Калед.

1974.- Етиопскиот император Хаиле Селасие (Селасие), кој станал крал во 1928 година по смртта на Менелик II и император на Етиопија во 1930 година, бил соборен со воен удар.

1980.- Со воен удар под водство на генералот Кенан Еврен, во Турција беше соборена владата на Сулејман Демирел.

1989.- Во полскиот парламент беше прифатена владата на еден од водачите на движењето „Солидарност“, Тадеуш Мазовјецки, со што формално заврши комунистичкото владеење во Полска.

1994.- Во Полска беа одржани првите заеднички воени вежби на силите на НАТО и Варшавскиот пакт.

1998.- Во обид за атентат во Тирана пред седиштето на опозициската Демократска партија, убиен е еден од нејзините лидери Азем Хајдари.

1999.- Индонезија го прифати распоредувањето на мировните сили на ОН во Источен Тимор.

2001.- За прв пат во своето 52-годишно постоење, НАТО се повика на член 5 од Повелбата на НАТО за заедничка одбрана, кој овозможи колективен воен одговор на терористичките напади во САД. Американскиот претседател Џорџ Буш во својот говор рече дека Америка е нападната и дека ќе ги искористи сите средства за да го победи тероризмот.

2003.- Резолуцијата на Советот за безбедност на ОН ги укина санкциите наметнати на Либија по терористичките напади врз американските и француските авиони во доцните 1980-ти. Претходно беше постигнат договор со фондацијата Гадафи за исплата на отштета на семејствата на жртвите од соборениот француски авион.

2003.- Умре американскиот кантри музичар Џони Кеш – „Човекот во црно“. Во текот на својата 50-годишна кариера, тој најмногу пееше за рудари, дневни работници, осуденици и каубојци.

2005.- Умре германскиот атлетичар Фриц Шилген, кој го запали олимпискиот оган на Олимписките игри во Берлин во 1936 година.

2008.- Умре хрватскиот филолог Томислав Ладан, писател, лексикограф, директор на Хрватскиот лексикографски завод „Мирослав Крлежа“.

2010.- Умре филмскиот режисер Клод Шаброл, еден од водачите на францускиот нов бран, авторката на филмовите „Женско дело“, „Виолета Нозиер“, „Неверна жена“, „Црвени ноќи“. Тој ја доби наградата за животно дело на Берлинскиот филмски фестивал во 2009 година.

2013 – Холандија формално и се извини на Индонезија за масовните убиства од страна на нејзината војска пред повеќе од 60 години за време на борбата за независност на поранешната колонија. Индонезија прогласи независност на 17 август 1945 година, но Холандија одби да ја признае до 1949 година.

2015 – 107 луѓе загинаа, а 238 се повредени кога се урна градежен кран на Големата џамија во Мека.

2020 – По речиси две децении војна, во Доха започнаа мировните преговори меѓу владата на Авганистан и талибанските бунтовници.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (9 декември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:

1824

  • Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.

1825

  • Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.

1890

  • Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.

1905

  • Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
  • Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.

1917

  • Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.

1935

  • Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.

1941

  • Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.

1944

  • Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.

1961

  • Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
    (1962 – станува република, ист ден)

1967

  • Николае Чаушеску станува претседател на Романија.

1978

  • Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.

1985

  • Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
  • ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.

1987

  • Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.

1990

  • Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
  • На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.

1991

  • Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.

1992

  • ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.

1994

  • Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.

1995

  • Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.

1996

  • ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.

1999

  • Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.

2000

  • Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.

2002

  • „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (1 декември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:

  • 1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.

  • 1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.

  • 1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.

  • 1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.

  • 1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.

  • 1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.

  • 1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.

  • 1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.

  • 1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.

  • 1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.

  • 1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.

  • 1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.

  • 1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.

  • 1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.

  • 1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.

  • 1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.

  • 1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.

  • 1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.

  • 1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.

  • 1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.

  • 2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.

  • 2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.

  • 2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 27 ноември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Lucian Alexe

На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:

19. век

1879

  • Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.

1895

  • Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.


20. век

1910-1930

1912

  • Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.

1919

  • Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:

    • Добруџа ѝ припаднала на Романија,

    • Источна Тракија на Грција,

    • Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.

1926

  • Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.


1930-1950

1940

  • Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.

  • Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.

1941

  • Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.

1942

  • Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.

1945

  • Норвешка станала членка на Обединетите нации.


1950-1970

1953

  • Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.

1968

  • Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.


1970-1990

1970

  • Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.

1974

  • На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.

1978

  • Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.

1983

  • Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.

1989

  • Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.

1990

  • Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.


1990-2000

1991

  • Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.

  • Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.

1996

  • Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.

  • Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.

1997

  • Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.


21. век

2000

  • Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).

  • Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.

2001

  • НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.

  • Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.

2004

  • Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.

2005

  • Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.

2006

  • Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.

  • Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Македонија4 часа

Ново намалување на дизелот од ноќеска, бензините остануваат непроменети

Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1), не се...

Фото: Windows @ unsplash Фото: Windows @ unsplash
Магазин5 часа

Доаѓа ново големо ажурирање за Windows 11 — еве ги сите новости

• Мајкрософт ја продолжува стратегијата за 2025 година, која ја нарече „година на освежување на компјутерите со Windows 11“. Целта...

Магазин5 часа

Водич за купување ChatGPT со вештачка интелигенција

• OpenAI ја претстави новата функција „истражување на пазарување“, создадена за да им помогне на корисниците при празничното пазарување. Функцијата...

Фото: Mariia Shalabaieva @ unsplash Фото: Mariia Shalabaieva @ unsplash
Магазин5 часа

Nvidia ја прогласи Huawei за најсилна технолошка компанија во историјата

• Јенсен Хуанг истакна дека Huawei е најмоќната технолошка компанија досега, со исклучителни можности во вештачка интелигенција и хардвер. И...

ФОТО: Unsplash.com @ Anh Nhat ФОТО: Unsplash.com @ Anh Nhat
Магазин5 часа

Телефоните на Samsung добиваат голема реконструкција: Започна бета-програмата One UI 8.5

Samsung ја претстави бета-програмата One UI 8.5, која им овозможува на корисниците да ја тестираат новата верзија на интерфејсот пред...

Кичево7 часа

Ноќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри

Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар (ЕМСЦ) соопшти дека ноќеска, во 01:23 часот, во Македонија е забележан земјотрес со јачина од 2 степени...

Временска прогноза7 часа

За вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември

Под влијание на висок воздушен притисок (Антициклон) и на потопла воздушна маса од југ, во Македонија продолжува периодот на стабилно...

На денешен ден9 часа

Времеплов: На денешен ден (9 декември)

На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед...

Кичево10 часа

Кнежинскиот манастир денес го слави својот патрон „Св. Ѓорѓија – Победоносец“, за многу години „Св. Ѓорѓија“, Христовиот војник, заштитник на сиромашните

Свети Ѓорѓија, еден од најпочитуваните светители на православната црква, се слави како посен празник од сите верници со православна вероисповед....

Свет18 часа

Тлото на Јапонија не престанува да се тресе, регистриран нов силен земјотрес од 6,3 степени според Рихтер, првиот беше со јачина од 7,6 степени

Денес, во 22:52 часот, беше забележан нов земјотрес со јачина од 6,3 степени според Рихтерова скала на јапонскиот остров Хокаидо....

НАЈЧИТАНИ