На денешен ден
13 мај – (На денешен ден)
1619.- По наредба на принцот Морис ван Насау, холандскиот државник Јохан навивач Олденбарневелт е погубен под обвинение за верска субверзија.
1717.- Во Виена е родена царицата на Австрија, кралица на Унгарија и Унгарија Марија Терезија, наследничка на Карло VI во 1740 година, една од најважните фигури на династијата Хабсбург.
1787.- Првите бродови со затвореници испловиле од Англија кон новата колонија Австралија, која тогаш служела како казнена колонија во Англија.
1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети, а од 1846 година папата Пие IX. За време на неговиот понтификат, најдолг во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), Црковната држава престана да постои (1870). Поголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на некогашното наследство.
1795.- Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основоположниците на славистиката. Бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).
1798.- Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари во 19 век, претставник на српскиот бидермаер.
1830.- Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе е избран за нејзин прв претседател.
1840.- Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата Тарантино Тарасконк, ремек-дело на француската хумористична проза. Збирката раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.
1846.- Американскиот Конгрес официјално му објави војна на Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена порано.
1848.- Во Сремски Карловци започнала седницата на „Мајскиот собор“, на која делегатите од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избрале Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљикац за војвода. На 15 мај Собранието го прогласи Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признаа српската автономија.
1851.- Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Прв пат со татко му наутро“, „Народот сето тоа ќе го позлати“, „Кај бунарот“, „Училишна икона“, „Тој сè знае“, Во добро време хајдуци“, „Вертер“).
1862.- Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Сељанка“).
1881.- Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Бил еден од организаторите на првата балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивставил на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година во битката кај Колубара („Законско осигурување на работниците“, „Закон за дејствија и социјалдемократија“).
1882.- Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој заедно со Пабло Пикасо во 1905 година го основал кубистичкото движење.
1887.- Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки завод на Србија во 1947 година, Опсерваторијата стана нејзин составен дел.
1888.- Во Бразил е укинато ропството.
1914.- Роден е американскиот боксер Џо Луис, светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионирал.
1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фритјоф Нансен, добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година, кој како висок комесар на Друштвото на народите ја предводеше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.
1931.- Умре српскиот композитор и хорот Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многуте хорски композиции придружени со пијано се особен придонес за српската музика. Бил диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.
1949.- Првиот британски авион Канбера го направи својот прв пробен лет.
1961.- Умре американскиот филмски актер Гери Купер, оскаровец за „Наредникот Јорк“ и „Токму на пладне“.
1968.- Во Париз започнаа официјалните разговори меѓу Северен Виетнам и Соединетите Држави за ставање крај на Виетнамската војна.
1981.- Папата Јован Павле Втори е убиен на плоштадот Свети Петар во Рим. Уапсен е атентаторот Мехмед Али Агџа. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.
1990.- На фудбалскиот натпревар меѓу загребски Динамо и белградска Црвена звезда во Загреб на стадионот „Максимир“ се случи крвава пресметка меѓу навивачите на двата клуба.
1994.- Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија во Женева договорија заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.
1999.- Перу и Еквадор потпишаа документ за разграничување, со што заврши шестдеценискиот спор околу три земји.
1999 – Умре Џин Саразен, еден од само четворицата голфери кои освоиле четири големи професионални чаши за голф.
2005.- Првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство на Косово, одржана во Париз од страна на УНЕСКО, собра десет милиони долари.
2007.- Претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи на Евровизија во Хелсинки со песната „Молитва“.
2011 – Високиот комесаријат за бегалци на Обединетите нации (УНХЦР) соопшти дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.
2014 – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 километри североисточно од Измир во западна Турција. Во моментот на експлозијата под земја биле 787 работници.
2015 – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочува своите дипломатски активности, претходно фокусирани на Палестинската ослободителна организација, кон државата Палестина.
2018 – На парламентарните избори во Ирак мнозинството го освои политичкиот сојуз Саерун, на чело со радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр.
2021 – Судирот меѓу израелската армија и Хамас ескалира и покрај напорите да се постигне прекин на огнот. Во многу израелски градови со мешано население избувнаа демонстрации и немири. Сите летови до меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Магазин20 часаПорака од возач на Брза Помош, почит за сите возачи, наши спасители!
-
Хороскоп2 денаХороскоп за среда (19 ноември)
-
Кичево7 часаЦУК со известување за изминатото деноноќие, во Кичево побарана била општинска интервенција во делот на ул. „Прилепска“
-
Хороскоп18 часаХороскоп за четврток (20 ноември)
-
Кичево23 часа„Македонски Завет“ организира хуманитарен концерт во НУЦК „Кочо Рацин“ со културно уметнички друштва и естрадни уметници од Кичево
-
Спорт2 денаМакедонија во четврток го дознава новиот ривал, по катастрофалниот пораз тргнуваме по потешкиот пат за мундијалот! Глава горе момци!
-
Временска прогноза1 денДожд секаде, повремено ќе засилува југоисточен ветер, поради состојбата ќе растат условите за зголемување на нивоата на реките и на езерата
-
Македонија23 часаЈанев и Спироски во македонската делегација на регионалниот стратешки состанок во Тирана, организиран и поддржан од британските агенции за спроведување на закон
