На денешен ден
15 јуни – На денешен ден
1215.- Англискиот крал Џон, под притисок на благородништвото, ја усвоил Magna Carta Libertatum, основата на државата, симбол на борбата против апсолутизмот и еден од најважните документи во британската и европската уставна историја.
1467.- Умре Филип Ле Бон, војводата од Бургундија.
1520.- Папата Лав X (Лав) го екскомуницира Мартин Лутер со бик, осудувајќи ги тезите на Лутер за уживање, догми и организација на Католичката црква. Во 1517 година, Лутер ги прикова идеите за реформата на Црквата систематизирана во 95 тези на вратите на дворската црква во Виртемберг, означувајќи го почетокот на расколот на католичка Европа.
1843.- Роден е норвешкиот композитор, пијанист и диригент Едвард Хагеруп Григ, кој инспириран од националниот фолклор ја афирмирал норвешката музика во светот („Пер Гинт“, „Лирски парчиња“).
1862.- Турски војник уби српско момче кај фонтаната Чукур во Белград, што предизвика судири во градот. Турците потоа дојдоа од Белградската тврдина каде што беше нивниот гарнизон и го бомбардираа Белград.
1882.- Роден е генералот и државник Јон Антонеску, диктатор на романската прогерманска влада за време на Втората светска војна. Тој ја воведе Романија во Тројниот сојуз и се приклучи на нападот врз СССР во 1941 година. Тој беше осуден на смрт и погубен во 1946 година како воен злосторник.
1903.- По убиството на Александар Обреновиќ во мајскиот пуч, српскиот парламент го избра Петар Караѓорѓевиќ за крал на Србија. За време на неговото владеење беше зајакнат парламентаризмот и забрзан економскиот и културниот развој на земјата. Тој поднел оставка од власта на 22 јуни 1914 година, а неговиот втор син Александар добил кралска власт.
1904.- Повеќе од илјада луѓе, главно жени и деца, загинаа во близина на Њујорк во пожар на бродот „Џенерал Слокам“.
1907.- Започна Втората хашка мировна конференција, на која 44 држави, меѓу кои и Србија и Црна Гора, усвоија 13 конвенции за законите и обичаите на војната („Хашки конвенции“). Четвртата конвенција го основа Постојаниот арбитражен суд во Хаг.
1919.- Англиските пилоти Артур Браун и Џон Алкок го завршија својот прв директен лет преку Атлантикот.
1920.- Еден од основачите на безжичната телеграфија, италијанскиот инженер Гуглиелмо Маркони, го емитувал првото музичко радио емитување во Англија. Тоа беше песна на австралиската оперска пејачка Нели.
1940.- Германските трупи ја пробија линијата Мажино кај Седан. Системот за утврдување, долг 360 километри, изграден од Французите долж границата со Германија меѓу двете светски војни, се сметаше за ремек-дело на градба и утврдување.
1969.- По повлекувањето на Шарл де Гол од политичката сцена, Жорж Помпиду е избран за претседател на Франција.
1975.- Кошаркарите на Југославија станаа европски шампиони со победата над репрезентацијата на СССР во Белград.
1977.- Адолфо Суарез и неговата коалиција Демократски центар победија на првите слободни избори во Шпанија по смртта на Франциско Франко, кој владееше диктаторски од 1939 година.
1982.- Аргентинските сили на Фолкландските Острови им се предале на Британците. Со тоа заврши војната во која загинаа околу 1.000 луѓе.
1988 – Пакистанскиот претседател Зија Хак објави дека исламскиот шеријатски закон ќе стане врховен закон во Пакистан.
1992.- Писателката Добрица Ќосиќ е избрана за прв претседател на СР Југославија. Ден претходно за прв премиер на новоформираната држава беше избран американскиот бизнисмен Милан Паниќ.
1992.- За прв пат по Втората светска војна, парламентот на Јапонија го одобри распоредувањето на војници во странство.
1994.- Израел и Ватикан воспоставија целосни дипломатски односи, потврдувајќи го договорот за меѓусебно признавање и помирување по вековниот конфликт меѓу Евреите и католиците.
1995.- Советот за безбедност на ОН донесе резолуција за проширување на силите на ОН во силите за брза реакција на БиХ, со 12.000 француски, британски и холандски војници. Русија и Кина беа воздржани.
1996.- Умре американската пејачка Ела Фицџералд, „Кралица на џезот“, позната по музичките „скејт“ дијалози со големите џез музичари Армстронг, Елингтон и Бејси.
2000.- Во обидот за атентат во Будва, Црна Гора, лесно е ранет Вук Драшковиќ, лидер на Српското движење за обнова, една од најголемите опозициски политички партии во Србија во тоа време.
2000.- Римокатоличкиот бискуп Августин Мисаго беше ослободен откако беше ослободен од обвинението за соучесништво во масакрот на повеќе од половина милион Руанда во 1994 година и геноцид.
2001 – Шангај пет – Кина, Русија, Казахстан, Киргистан и Таџикистан, по пристапувањето на Узбекистан, ја преименуваа Шангајската организација за соработка (СЦО) во регионална организација за борба против исламскиот милитаризам.
2003.- Ватерполо репрезентацијата на Србија и Црна Гора освои златен медал на Европското првенство во Словенија.
2006.- Владата на Србија ја призна Република Црна Гора, 12 дена по прогласувањето на нејзината независност.
2008.- Косовскиот претседател Фатмир Сејдиу официјално го прогласи новиот устав со потпишување на указ за објавување на 41 закон. Република Србија не го прифати Уставот на Косово како правен факт.
2010.- Умре актерот Беким Фехмиу, ѕвезда на југословенскиот филм, познат по улогата во „Собирачи на пердуви“. Тој престана да глуми во 1987 година во знак на протест поради „антиалбанската хистерија“.
2012 – Сараевскиот трибунал за воени злосторства осуди четворица поранешни припадници на војската на босанските Срби, Станко Којиќ, Франк Кос, Зоран Гороња и Властимир Голијан на 142 години затвор за учество во масовното егзекуција на Бошњаците од Сребреница.
2013 – Во Тјентиште беше одбележана 70-годишнината од битката кај Сутјеска во присуство на ветерани и антифашистички организации од Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина, Хрватска и Словенија.
2014.- Новиот претседател на Словачка, Андреј Киска, 51-годишен милионер и филантроп без политичко искуство, официјално ја презеде функцијата. Киска е четвртиот претседател на Словачка по распадот на Чехословачка во раните 1990-ти.
2017.- Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, ја назначи Ана Брнабиќ, министерка за државна администрација и локална самоуправа, за мандатар на новата влада.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Хроника2 денаЕдногодишно бебе почина во кичевската болница, било донесено во тешка здравствена состојба, реанимација и медицинската помош не помогнале
-
Кичево13 часаОВР Кичево поднесе кривична пријава против поранешниот градоначалник, постапувал спротивно на законот за пожарникарство
-
Кичево17 часа„Венаки“ Кичево: Пристигнува гооолемиот „Black Friday“ со неверојатен попуст до -70% на цени на одредени производи од светски производители за санитарија и останата покуќнина
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (25 ноември)
-
Македонија2 дена16 годишник од Охрид извршил обљуба врз 12 годишно девојче, видеото стигнало до уценувач
-
Македонија2 денаСе вози во „алкохолизирана“ состојба, МВР презеде мерки врз возачи на кои им е констатирано дека возеле под дејство на алкохол
-
Хроника12 часаМлад затвореник од струшко починал, откако во тешка здравствена состојба бил донесен во Општата болница во Охрид
-
Хороскоп4 часаХороскоп за среда (26 ноември)
