На денешен ден
16 август – На денешен ден
1717.- Во битката за Белград во Австриско-турската војна, во која 6.000 Срби од Војводина се бореле на страната на Австријците, принцот Јуџин Савојски (Евгениј де Савоја) ја поразил турската војска и го зазел Белград. Со Пожаревачкиот мир кој следел во 1718 година, северна Србија, Банат и северна Босна и припаднале на Австрија. Белград останал под австриска власт до 1739 година, кога повторно бил преземен од Турците.
1819.- Во бранот протести на англиските работници и членовите на средната класа, барајќи парламентарни и други реформи, неколку луѓе беа убиени и неколку стотици ранети во Манчестер кога владините трупи беа испратени да го прекинат протестниот состанок.
1832.- Роден е германскиот психолог, филозоф и лингвист Вилхелм Вунд (Вилхелм Вунд), основач на експерименталната психологија („Принципи на физиолошката психологија“, „Вовед во психологија“, „Психологија на луѓето“ – десет тома).
1845.- Роден е францускиот физичар Габриел Липман (Габриел Липман), добитник на Нобеловата награда за физика во 1908 година, кој го измислил процесот на фотографирање во природни бои. Конструирал и капиларен електрометар и го воспоставил принципот на зачувување на електричната енергија.
1858.- Американскиот претседател Џејмс Бјукенан (Џејмс Бјукенан) и британската кралица Викторија (Викторија) си размениле телеграфски честитки по повод пуштањето во употреба на прекуокеанскиот телеграфски кабел. Ова беа првите пораки испратени преку телеграф преку океанот.
1913.- Во Полска е роден израелскиот државник Менахем Бегин (Менахем), еден од основачите на партијата Ликуд. Како премиер на Израел (1977-1983), тој го потпиша првиот мировен договор со Египет во 1977 година, а во 1978 година ја доби Нобеловата награда за мир, која ја подели со египетскиот претседател Анвар ел Садат.
1919.- Под претседателство на Љубо Давидовиќ беше формирана владата на Кралството Срби, Хрвати и Словенци, составена од претставници на Демократската партија (заедницата) и Социјалдемократската партија.
1921.- Умрел кралот Петар I Караѓорѓевиќ, крал на Србија од 1903 до 1918 година, а потоа до неговата смрт Кралството на Србите, Хрватите и Словенците. Погребан е во гробницата на семејството Караѓорѓевиќ во Опленац. Него го наследил неговиот син Александар I.
1949.- Почина американската новинарка Маргарет Мичел (Мичел), авторка на популарниот роман „Однесено од виорот“, кој со години беше бестселер и од кој беше снимен истоимениот филм.
1953.- Во Иран беше обид за државен удар, а шахот Мохамад Реза Пахлави (Мохамед) избега од земјата. По три дена, премиерот Мохамед Мошадек беше соборен, а шахот се врати на тронот со англо-американска помош.
1956.- Умре американскиот филмски актер со унгарско потекло Бела Блашко (Блашко), познат како Бела Лугоши (Лугоши), толкувач на серија улоги на Дракула во хорор филмови. Тој беше погребан во наметката на Дракула.
1958.- Родена е американската пејачка и актерка Мадона Луиз Вероника Циконе (Madonna Louise Veronica Ciccone), позната како Мадона, една од најпопуларните пејачки на крајот на 20 век.
1960.- Кипар се стекна со независност, а архиепископот Макариос стана првиот претседател на Републиката.
1973.- Умрел Селман Абрахам Ваксман, американски микробиолог со украинско еврејско потекло, добитник на Нобеловата награда за медицина во 1952 година за пронајдокот на стрептомицин.
1974.- Стапи во сила прекинот на огнот меѓу кипарските Грци и турските сили, кој слета на северниот дел на островот на 20 јули. Една третина од Кипар остана под турска власт.
1977.- Во Мемфис (Тенеси) на 42-годишна возраст умре американскиот музичар Елвис Арон Присли, „кралот на рокот“, исклучително популарен во педесеттите и шеесеттите години на 20 век. Продал повеќе од 150 милиони плочи и играл во дваесет филмови.
1984.- Умре српскиот писател Душан Радовиќ, уредник на детските редакции на Радио и телевизија Белград и автор на популарната емисија Студио Б „Белград, добро утро“. Благодарение на него е обновен познатото детско списание „Полетарац“ (стихозбирки „Драги деца“, „Смешни зборови“, „Волчја азбука“, „Ти раскажувам приказна“, „Капетан Џон Пиплфокс“).
1994 – И покрај обвинувањата за сериозна изборна измама, Хоакин Балагер стана претседател на Доминиканската Република по седми пат.
1995.- Мировниот договор во Чеченија стапи на сила, откако помалите групи чеченски бунтовници го предадоа своето оружје и руските трупи почнаа да се повлекуваат од линијата на фронтот.
1997.- Германската полиција уапси околу 220 лица, учесници на демонстрациите организирани низ цела Германија од страна на неонацистите по повод 10-годишнината од смртта на нацистичкиот водач Рудолф Хес.
1999.- САД отворија конзулат во поранешниот Сајгон, 25 години по драматичната евакуација на нивната амбасада во тој град на крајот од Виетнамската војна.
2002.- Телото на палестинскиот герилски водач Сабри ал Бан, попознат како Абу Нидал, беше пронајдено во главниот град на Ирак, Багдад. Тој беше заколнат непријател на палестинскиот претседател Јасер Арафат. Неговата фракција на Револуционерниот фронт Ал Фатах се отцепи од Ослободителната организација на Палестина (ПЛО) на Арафат во 1974 година, тврдејќи дека ПЛО станала премногу умерена.
2003.- Поранешниот диктатор на Уганда Иди Амин Дада умре во егзил во Саудиска Арабија. За време на неговата осумгодишна диктатура (1971-1979), беа масакрирани околу 400.000 цивили, главно од малцинските етнички заедници, а тој беше обвинет и за канибализам.
2005.- Сите 160 патници, главно туристи, загинаа во авионска несреќа во западна Венецуела.
2006.- Поранешниот парагвајски диктатор Алфредо Стреснер (Штрошнер) умре во егзил во Бразил. Тој дојде на власт во Парагвај со воен удар во 1954 година и владееше со таа земја до 1989 година, кога беше симнат од власт. Според хуманитарните организации, за време на неговото владеење исчезнале најмалку 900 луѓе, а неколку илјади луѓе биле мачени.
2007.- Во земјотрес со јачина од 8 степени според Рихтеровата скала во Перу загинаа 519, а беа повредени 1.366 луѓе.
2008.- Рускиот претседател Дмитриј Медведев потпиша договор од шест точки за прекин на огнот со Грузија по конфликтот околу регионот Јужна Осетија.
2012.- Полицијата уби 36 рудари во жестоки судири со рударите кои штрајкуваа во рудник за платина во Јужна Африка барајќи повисоки плати.
2015 – Во експлозии во кинеското пристаниште Тијанџин, загинаа 112 лица, 700 беа повредени, а населението во зоната на три километри од складиштето за хемикалии беше евакуирано. Тијанџин, најголемото пристаниште во светот, има 15 милиони жители и е центар на кинеската петрохемиска индустрија.
2021 – Авганистан е во рацете на талибанците кои ја поразија локалната власт на оваа земја поддржана од САД и НАТО. Голем број Авганистанци се обидуваат да ја напуштат земјата, а меѓународната заедница во заедничка изјава изрази подготвеност да им помогне.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт1 денКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Магазин2 денаИвана од Кичево оваа година по петти пат изработува новогодишни честитки за да помогне на лица и здруженија каде е најпотребно
-
Хороскоп1 денХороскоп за сабота (6 декември)
-
Lifestyle2 дена(ВИДЕО) Анатоли фитнес момчето кое стана вистинска сензација на „ТикТок“ конечно препознат од неговата публика
-
Временска прогноза2 денаВрнежите од дожд продолжуваат, Попоски апелира за зголемување на нивоата од реките и езерата
-
Временска прогноза13 часаСе менува ли климата? Најава за невообичаено топло време од следната седмица во месец декември – ова се информациите
-
Македонија1 ден„ЛУКОИЛ Македонија“ продолжува да функционира во нормални рамки
-
Автомобили2 дена„Tesla“ постави нов рекорд во продажба на електрични автомобили во Норвешка
