На денешен ден
16 март – На денешен ден
37 – Римскиот император Тибериј почина на островот Капри.
1521.- Португалскиот морепловец Фернало де Магелан пристигнал на Филипините, каде умрел во судир со домородците кон крајот на април. По три години пловење низ светот, во 1522 година, од петте бродови на неговата експедиција, само „Викторија“ се врати во Шпанија со 18 членови на екипажот. Ова патување за прв пат пловел по Земјата.
1792.- Шведскиот крал Густав III бил смртно ранет за време на маскенбал во Кралската опера во Стокхолм. Тој почина на 29 март. Тој атентат бил инспирација на Верди за операта „Бал со маски“.
1827.- Во Њујорк е објавен првиот американски весник за црнците, Freedom’s Journal.
1851.- Шпанија склучи договор со Ватикан, со што римокатолицизмот стана единствена религија во Шпанија и го стави образованието и печатот под контрола на црквата.
1861.- Во Виена почна да излегува дневникот „Ост и запад“. Трудот е инициран и уреден од Имбро Игњатијевиќ Ткалац од Карловац, а поддржан од српскиот кнез Михаило Обреновиќ и епископот Јосип Јурај Штросмаер.
1926.- Американскиот физичар Роберт Годард ја лансираше првата успешна ракета на течно гориво. Ракетата достигна растојание од 56 метри за 2,5 секунди.
1930.- Умреа шпанскиот генерал Мигел Примо де Ривера и Орбанеха (Miguel, y Orbaneja), воен диктатор на Шпанија од септември 1923 до јануари 1930 година, губејќи ја својата воена поддршка.
1934.- Во Рим е потпишан италијанско-унгарско-австрискиот протокол, со кој се формира „Дунавскиот блок“ против „Малата Антанта“ од Чехословачка, Романија и Југославија.
1935.- Хитлер издаде декрет за обезбедување на 500.000 вооружени војници за германската армија. Така тој целосно го отфрли Версајскиот договор, склучен по Првата светска војна, со кој на Германија и беше дозволено само 100.000 луѓе под оружје.
1953.- Јосип Броз Тито пристигнува во Велика Британија, што е прва посета на југословенски лидер на западна земја по Втората светска војна.
1967.- Загрепскиот весник „Вјесник“ ја објави „Декларацијата за името и положбата на хрватскиот јазик“, поддржана од Матица хрватска, Друштвото на хрватските писатели и уште 16 други институции и организации. Растечкиот хрватски национализам, олицетворен во овој документ, доби одговор во „Предлогот за размислување на Друштвото на писателите на Србија“, кој го потпишаа 42 српски писатели.
1968.- За време на Виетнамската војна, американските трупи масакрираа најмалку 100 цивили во селото Ми Лаи.
1978.- Припадник на терористичката организација Црвена бригада го киднапира познатиот италијански политичар и поранешен премиер Алдо Моро во Рим, барајќи ослободување на уапсените членови на нивната организација. Терористите го држеа Мора во заробеништво до мај 1978 година, по што го убија.
1978.- Повеќе од 250.000 тони нафта истече во близина на Портсал, Франција, по падот на Амоко Кадиз.
1985.- Во Бејрут е киднапиран американскиот новинар Тери Андерсон. Тој беше ослободен на 4 декември 1991 година, по речиси седум години во заробеништво.
1988.- Ирачките власти употребија хемиско оружје за да убијат околу 5.000 курдски цивили во северниот град Халабџа. Во текот на таа година армијата на ирачкиот претседател Садам Хусеин спроведе осум воени операции во тој дел на Ирак.
1998.- Ватикан жали што некои членови на Римокатоличката црква не направиле доволно за да им помогнат на Евреите изложени на нацистички прогон за време на Втората светска војна, но ги отфрлиле барањата да се осуди однесувањето на тогашниот папа Пие XII.
1999.- Сите 20 членови на Европската комисија, највисокото извршно тело на Европската унија, поднесоа оставки под обвинение за измама, корупција и лошо управување. Ова беа први оставки од основањето на телото во 1958 година.
2002 – Почина познатиот филмски и театарски актер Данило Бата Стојковиќ (професионален, црн бомбардер, маратонци го трчаат почесниот круг, Измамно лето 68, Последен круг во Монца, Кој пее таму, Балкански шпион …)
2004.- Хрватскиот премиер Иво Санадер го посети Јасеновац. Тој положи венец на реновираниот споменик и им оддаде почит на жртвите во усташкиот концентрационен логор од времето на Независна Држава Хрватска (НДХ), кој беше таму од 1941 до 1945 година.
2005.- Сириските воени разузнавачи го напуштија Бејрут по 18 години престој во Либан.
2014.- Во присуство на Русија, на Крим се одржа референдум на кој 96,6 отсто од граѓаните гласаа за приклучување кон Русија. Еден ден подоцна, Парламентот на Крим гласаше за припојување на полуостровот кон Русија, национализирање на имотот на украинската држава во регионот и ја прогласи рубљата за официјална валута на Крим.
2017 година – Британската кралица Елизабета Втора го потврди законот со кој се овластува владата да ги започне преговорите за излегување на Велика Британија од Европската унија, што и дозволува на премиерката Тереза Меј во секое време да го активира членот 50 од Лисабонскиот договор и да започне преговори за напуштање на Унијата.
2020 – Во Србија е воведена вонредна состојба поради пандемијата на корона вирусот, затворени се образовните институции, границите и забрането е движење на лица над 65 години. На граѓаните им беше препорачано да се изолираат, без непотребно да се собираат, посетуваат и излегуваат од дома.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Кичево2 денаНоќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри
-
Хороскоп1 денХороскоп за среда (10 декември)
-
Кичево2 денаКнежинскиот манастир денес го слави својот патрон „Св. Ѓорѓија – Победоносец“, за многу години „Св. Ѓорѓија“, Христовиот војник, заштитник на сиромашните
-
Временска прогноза2 денаЗа вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември
-
Хороскоп5 часаХороскоп за четврток (11 декември)
-
Македонија2 денаНово намалување на дизелот од ноќеска, бензините остануваат непроменети
-
Македонија1 денНа Јован сме му потребни за операција на окото, да дадеме хуманитарна помош со телефонски повик веднаш!
-
Магазин2 денаДоаѓа ново големо ажурирање за Windows 11 — еве ги сите новости
