На денешен ден
17 ноември – На денешен ден
1558.- Почина англиската кралица Мери I Тудор (Мери Тудор), ќерка на Хенри VIII (Хенри). За време на нејзиното владеење од 1553 година како сопруга на шпанскиот крал Фелипе II, таа се обидела да ја врати Англија под влијание на папата, а поради жестокото прогонство на протестантите (англиканите) била наречена Крвава Марија. По нејзината смрт, на тронот дојде нејзината сестра Елизабета Прва, која ги постави темелите на идната Британска империја.
1800.- Американскиот Конгрес за прв пат се состана во новиот главен град Вашингтон, а претседателот Џон Адамс беше првиот што се всели во зградата подоцна наречена Бела куќа.
1855.- Шкотскиот истражувач Дејвид Ливингстон ги открил водопадите на реката Замбези, именувани по англиската кралица Викторија.
1858.- Умрел Велшанецот Роберт Овен (Овен), социјалистички утопист и социјален реформатор, индустријалец кој го потрошил своето богатство обидувајќи се да спроведе проекти за социјални реформи.
1869.- По повеќе од десет години работа под раководство на Французинот Фердинанд де Лесепс (Фердинанд, Лесепс), бил отворен Суецкиот канал кој го поврзува Средоземното Море со Индискиот Океан.
1913.- Првите бродови поминаа низ Панамскиот канал, кој официјално беше отворен една година подоцна.
1917.- Умре францускиот скулптор Огист Роден, еден од најголемите уметници од крајот на 19 и почетокот на 20 век. Неговото дело ги обедини романтичниот дух и модерните стремежи и имаше пресудно влијание врз европската скулптура („Мислител“, „Бакнеж“, „Балзак“, „Граѓаните на Кале“, „Парите на пеколот“, „Вечниот идол“).
1938.- Умре хрватскиот политичар Анте Трумбиќ, кој заедно со Франо Шупил и Иван Мештровиќ беше главниот претставник на обединувањето на Хрватска со Србија и Црна Гора во заедничка држава. Бил претседател на Југословенскиот комитет од неговото формирање во 1915 година до неговото распуштање во декември 1918 година, кога било формирано Кралството на Србите, Хрватите и Словенците.
1947.- Отворена е пругата Шамац-Сараево, долга 242 километри, во чија изградба учествувале младински бригади од цела Југославија.
1954.- Египетскиот генерал Гамал Абдел Насер (Насер) стана шеф на државата по падот на претседателот Мохамед Нагиб (Нагиб), со кого во 1952 година го собори кралот Фарук I (Фарук).
1969.- СССР и САД започнаа разговори за ограничување на стратешкото оружје (СОЛ) во Хелсинки.
1971.- Револуционерната партија предводена од Тан Китикачорн изврши воен удар и ја презеде власта во Тајланд. Парламентот беше укинат, владата се распушти и уставот суспендиран.
1974.- На првите парламентарни избори во Грција по повеќе од десет години и седумгодишна воена диктатура, убедливо победи конзервативната партија Нова демократија на Константин Караманлис (Констанин).
1976.- Кина ја изведе најголемата нуклеарна експлозија во атмосферата.
1988.- Отстранувањето на високите функционери во Покраинскиот комитет на Сојузот на комунистите, Качуша Јашари и Азем Власи, предизвика масовни демонстрации на Албанците во Косово и штрајк на 1.000 рудари во рудникот Стари трг, кој започна во февруари 1989 година.
1989.- Демонстрациите во Прага за одбележување на денот во 1939 година кога Германците егзекутирале девет чешки студенти и ги затвориле чешките универзитети, се претвориле во протестен марш против социјалистичката влада. Полицијата жестоко реагираше, многумина беа уапсени, а 71 лице е повредено.
1989.- Во една од најголемите рударски несреќи во Србија, во јамата „Морава“ во рудниците за јаглен Алексинац загинаа 90 рудари.
1993.- Судии од 11 земји положија заклетва на првата седница на Меѓународниот кривичен трибунал на ОН во Хаг за поранешна Југославија, првиот трибунал за воени злосторства по Нирнберг и Токио, основан по Втората светска војна.
1996.- Во вториот круг од локалните избори во Србија, коалицијата на опозициските партии „Заедно“ победи во повеќето поголеми градови, вклучувајќи ги Белград, Ниш, Нови Сад и Крагуевац. Тоа беше прва победа на опозицијата од воведувањето на повеќепартискиот политички систем во 1990 година. Обидот на владата да ги фалсификува изборните резултати предизвика масовни тримесечни демонстрации.
1997.- Припадниците на најголемата египетска милитантна организација „Ал Гама ал Исламија“ убиле 58 странски туристи и четворица Египќани во близина на храмовите во Луксор.
1998.- Израелскиот Кнесет (парламент) со мнозинство гласови го ратификуваше „Патниот договор“ со кој се предвидуваше префрлање на дел од територијата окупирана во 1968 година на палестинската самоуправа.
2001.- Во Косово се одржаа првите парламентарни избори по доаѓањето на меѓународните сили во јуни 1999 година. Демократскиот сојуз на Косово на Ибрахим Ругова извојува убедлива победа, освојувајќи 45,6 отсто од гласовите. Српската коалиција „Повратак“ освоила 11,34 отсто од гласовите. На изборите учествуваа 63 отсто од Албанците и 56 отсто од Србите.
2003.- Србија и ги вратила на Хрватска матичните книги кои биле земени од делови на Хрватска кои биле под контрола на Србите во 1995 година.
2005.- На церемонија во Дејтон, САД, на поранешниот американски пратеник за Балканот, Ричард Холбрук, му беше врачена Дејтонската награда за мир, како признание за договорот со кој заврши војната во Босна и Херцеговина 10 години претходно.
2008.- Умре Ѓоко Вјештица, новинар и уредник, еден од основачите на Студио Б и долгогодишен водител на „Белградска разгледница“, утринската програма на радио станицата е.
2011.- Американскиот судија Теодор Мерон (Теодор) по вторпат ја презеде функцијата претседател на Меѓународниот трибунал во Хаг.
2013.- Сите 50 патници и членови на екипажот загинаа во авион кој се урна при слетувањето на аеродромот во градот Казан, во руската република Татарстан.
2015 – 32.658 луѓе беа убиени во терористички напади во 2014 година, а 18.111 во 2013 година. Бројот на терористички напади во 2014 година е зголемен за 80 отсто, а екстремистичките групи Исламска држава и Боко Харам се одговорни за половина од жртвите, соопшти Институтот за економија и мир.
2018 – Потонатиот брод на аргентинска подморница е пронајден во Атлантикот на длабочина од 870 метри по една година потрага. Подморницата со 44 членови на екипажот заплови на 15 ноември 2017 година.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август
На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август
На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни
На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Кичево2 денаОВР Кичево лиши од слобода кичевчанка која вчера на „Магистрален пат“ возела со брзина 107 км/ч
-
Кичево2 денаИграорците на КУД „Бисер“ од Кичево во Полска, се натпреваруваат за најубава македонска носија на меѓународен фестивал
-
Спорт1 ден(ВИДЕО) Кичевски „ФК Напредок“ со полна пареа ги започна припремите за новата сезона, сонот е познат – „Враќање на победничките патеки“
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (19 август)
-
Македонија14 часаМВР соопшти за деталите околу сообраќајката кај с.Ботун на магистралниот пат Охрид-Кичево, каде учесници беа два автомобили и едно тешко товарно возило
-
Култура18 часаДенес е празник, „Преображение Господово“ – За многу години!
-
Хороскоп4 часаХороскоп за среда (20 август)
-
Македонија2 денаДенес во Штип, Македонската Армија одбележува 33 години од своето формирање, три децении исполнети со професионализам, посветеност и храброст
