На денешен ден
17 ноември – На денешен ден

1558.- Почина англиската кралица Мери I Тудор (Мери Тудор), ќерка на Хенри VIII (Хенри). За време на нејзиното владеење од 1553 година како сопруга на шпанскиот крал Фелипе II, таа се обидела да ја врати Англија под влијание на папата, а поради жестокото прогонство на протестантите (англиканите) била наречена Крвава Марија. По нејзината смрт, на тронот дојде нејзината сестра Елизабета Прва, која ги постави темелите на идната Британска империја.
1800.- Американскиот Конгрес за прв пат се состана во новиот главен град Вашингтон, а претседателот Џон Адамс беше првиот што се всели во зградата подоцна наречена Бела куќа.
1855.- Шкотскиот истражувач Дејвид Ливингстон ги открил водопадите на реката Замбези, именувани по англиската кралица Викторија.
1858.- Умрел Велшанецот Роберт Овен (Овен), социјалистички утопист и социјален реформатор, индустријалец кој го потрошил своето богатство обидувајќи се да спроведе проекти за социјални реформи.
1869.- По повеќе од десет години работа под раководство на Французинот Фердинанд де Лесепс (Фердинанд, Лесепс), бил отворен Суецкиот канал кој го поврзува Средоземното Море со Индискиот Океан.
1913.- Првите бродови поминаа низ Панамскиот канал, кој официјално беше отворен една година подоцна.
1917.- Умре францускиот скулптор Огист Роден, еден од најголемите уметници од крајот на 19 и почетокот на 20 век. Неговото дело ги обедини романтичниот дух и модерните стремежи и имаше пресудно влијание врз европската скулптура („Мислител“, „Бакнеж“, „Балзак“, „Граѓаните на Кале“, „Парите на пеколот“, „Вечниот идол“).
1938.- Умре хрватскиот политичар Анте Трумбиќ, кој заедно со Франо Шупил и Иван Мештровиќ беше главниот претставник на обединувањето на Хрватска со Србија и Црна Гора во заедничка држава. Бил претседател на Југословенскиот комитет од неговото формирање во 1915 година до неговото распуштање во декември 1918 година, кога било формирано Кралството на Србите, Хрватите и Словенците.
1947.- Отворена е пругата Шамац-Сараево, долга 242 километри, во чија изградба учествувале младински бригади од цела Југославија.
1954.- Египетскиот генерал Гамал Абдел Насер (Насер) стана шеф на државата по падот на претседателот Мохамед Нагиб (Нагиб), со кого во 1952 година го собори кралот Фарук I (Фарук).
1969.- СССР и САД започнаа разговори за ограничување на стратешкото оружје (СОЛ) во Хелсинки.
1971.- Револуционерната партија предводена од Тан Китикачорн изврши воен удар и ја презеде власта во Тајланд. Парламентот беше укинат, владата се распушти и уставот суспендиран.
1974.- На првите парламентарни избори во Грција по повеќе од десет години и седумгодишна воена диктатура, убедливо победи конзервативната партија Нова демократија на Константин Караманлис (Констанин).
1976.- Кина ја изведе најголемата нуклеарна експлозија во атмосферата.
1988.- Отстранувањето на високите функционери во Покраинскиот комитет на Сојузот на комунистите, Качуша Јашари и Азем Власи, предизвика масовни демонстрации на Албанците во Косово и штрајк на 1.000 рудари во рудникот Стари трг, кој започна во февруари 1989 година.
1989.- Демонстрациите во Прага за одбележување на денот во 1939 година кога Германците егзекутирале девет чешки студенти и ги затвориле чешките универзитети, се претвориле во протестен марш против социјалистичката влада. Полицијата жестоко реагираше, многумина беа уапсени, а 71 лице е повредено.
1989.- Во една од најголемите рударски несреќи во Србија, во јамата „Морава“ во рудниците за јаглен Алексинац загинаа 90 рудари.
1993.- Судии од 11 земји положија заклетва на првата седница на Меѓународниот кривичен трибунал на ОН во Хаг за поранешна Југославија, првиот трибунал за воени злосторства по Нирнберг и Токио, основан по Втората светска војна.
1996.- Во вториот круг од локалните избори во Србија, коалицијата на опозициските партии „Заедно“ победи во повеќето поголеми градови, вклучувајќи ги Белград, Ниш, Нови Сад и Крагуевац. Тоа беше прва победа на опозицијата од воведувањето на повеќепартискиот политички систем во 1990 година. Обидот на владата да ги фалсификува изборните резултати предизвика масовни тримесечни демонстрации.
1997.- Припадниците на најголемата египетска милитантна организација „Ал Гама ал Исламија“ убиле 58 странски туристи и четворица Египќани во близина на храмовите во Луксор.
1998.- Израелскиот Кнесет (парламент) со мнозинство гласови го ратификуваше „Патниот договор“ со кој се предвидуваше префрлање на дел од територијата окупирана во 1968 година на палестинската самоуправа.
2001.- Во Косово се одржаа првите парламентарни избори по доаѓањето на меѓународните сили во јуни 1999 година. Демократскиот сојуз на Косово на Ибрахим Ругова извојува убедлива победа, освојувајќи 45,6 отсто од гласовите. Српската коалиција „Повратак“ освоила 11,34 отсто од гласовите. На изборите учествуваа 63 отсто од Албанците и 56 отсто од Србите.
2003.- Србија и ги вратила на Хрватска матичните книги кои биле земени од делови на Хрватска кои биле под контрола на Србите во 1995 година.
2005.- На церемонија во Дејтон, САД, на поранешниот американски пратеник за Балканот, Ричард Холбрук, му беше врачена Дејтонската награда за мир, како признание за договорот со кој заврши војната во Босна и Херцеговина 10 години претходно.
2008.- Умре Ѓоко Вјештица, новинар и уредник, еден од основачите на Студио Б и долгогодишен водител на „Белградска разгледница“, утринската програма на радио станицата е.
2011.- Американскиот судија Теодор Мерон (Теодор) по вторпат ја презеде функцијата претседател на Меѓународниот трибунал во Хаг.
2013.- Сите 50 патници и членови на екипажот загинаа во авион кој се урна при слетувањето на аеродромот во градот Казан, во руската република Татарстан.
2015 – 32.658 луѓе беа убиени во терористички напади во 2014 година, а 18.111 во 2013 година. Бројот на терористички напади во 2014 година е зголемен за 80 отсто, а екстремистичките групи Исламска држава и Боко Харам се одговорни за половина од жртвите, соопшти Институтот за економија и мир.
2018 – Потонатиот брод на аргентинска подморница е пронајден во Атлантикот на длабочина од 870 метри по една година потрага. Подморницата со 44 членови на екипажот заплови на 15 ноември 2017 година.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (10 септември)
-
Македонија1 ден
МВР со детали за тешката сообраќајка со мотоцикли на магистралниот пат Гостивар-Кичево вчера
-
Временска прогноза2 дена
Стабилно и суво, од четврток нова промена на времето и услови за локално невреме проследено со дожд, засилен ветер и грмежи
-
Македонија8 часа
(ФОТО) Полицијата на РЦ Запад уапси двајца скопјани, кај нив се најдени шприцеви со течност и дрога
-
Спорт2 дена
Англиската репрезентација со четири победи вечерва со фаворитски статус во Белград пред Србија
-
Македонија1 ден
Од вечерва поскапуваат горивата, ова е новата цена за литар
-
Временска прогноза14 часа
Нестабилна воздушна маса од утре до понеделник носи нова дестабилизација на времето и пороен дожд
-
Македонија12 часа
(ВИДЕО) МВР: 23 нови мотоцикли и опрема за сообраќајната полиција, одлична меѓуинституџионална соработка со РСБСП