Следете не

На денешен ден

На денешен ден: 19 февруари

Објавено пред

на

1473.- Роден е полскиот научник Николај Коперник, творец на хелиоцентричниот систем и основач на модерната астрономија. Неговите учења беа во спротивност со учењето на Црквата за земјата како центар на светот, поради што многу од неговите следбеници страдаа како жртви на католичката инквизиција. Во 1616 година, Католичката црква ги забранила сите дела засновани на коперниканските учења. Забраната беше укината во 1757 година.

1674.- Потпишан е Вестминстерскиот договор со кој заврши англо-холандската војна, а Нова Холандија (сега Њујорк) е припоена кон Англија.

1797.- Папата Пиј VI го потпишал Договорот од Торонто со Наполеон Бонапарта, според кој Болоња, Ромања и Ферара и припаѓаат на Франција.

1807.- Британска флота помина низ Дарданелите за да им се придружи на руските сили во војната против Турција.

1861.- Царот Александар II го укина крепосништвото во Русија со Царскиот манифест и Законот за правниот статус на селаните.

1918.- Советскиот Централен извршен комитет издаде декрет со кој се забранува приватна сопственост на земјиште, вода и природни ресурси.

1922.- Во Загреб излезе првиот број на весникот „Борба“, поддржан од илегалната Комунистичка партија на Југославија. Весникот бил забранет на 13 јануари 1929 година. Повторно бил објавен за време на Втората светска војна во Ужице на крајот на 1941 година и во Босанската Краина од октомври 1942 до февруари 1943 година. По војната продолжил да се издава во Белград како дневно.

1940.- Умрел српскиот политичар Љубомир Давидовиќ, еден од водачите на Радикалната партија на Србија до 1901 година и еден од основачите на Независната радикална партија во 1902 година. Од 1919 година бил претседател на новоформираната Демократска партија, претседател на југословенската влада. (1919 и 1924 г.), а од 1929 г. лидер на здружената опозиција.

1942.- Јапонските авиони го бомбардираа градот Дарвин и блиската воена база во првиот напад на Австралија во Втората светска војна. Во нападот загинаа 243 Австралијци, потонаа осум бродови и беа уништени 23 авиони.

1945.- Американските трупи слетаа на тихоокеанскиот остров Иво Џима во Втората светска војна. Во борбите кои траеја до 26 март, кога Јапонците се предадоа, загинаа повеќе од 6.800 Американци.

1951.- Умре францускиот писател Андре Жид, една од најконтроверзните и највлијателните личности во француската литература во 20 век. Романсиер, есеист, критичар, ја добил Нобеловата награда за литература во 1947 година, а во 1952 година неговите дела биле вклучени во листата на забранети книги на Ватикан („Фалсификувани фалсификатори“, „Ватикански визби“, „Пасторална симфонија“).

1952.- Умре норвешкиот писател Кнут Хамсун, добитник на Нобеловата награда за литература во 1920 година, кој за време на Втората светска војна, како симпатизер на Квислинг и нацистичка Германија, ја загуби својата популарност, а неговите читатели му враќаа книги по пошта. По војната, веќе во длабока старост, тој е осуден на висока парична казна за соработка со окупаторот („Глад“, „Тава“, „Тава“, „Плодови на земјата“).

1959.- Во Лондон беше потпишан договор за независност од страна на Велика Британија, Грција и Турција, со што заврши востанието против британската колонијална власт.

1977.- Во Букурешт е потпишан југословенско-романскиот договор за понатамошно заедничко користење на Дунав и изградба на хидроцентралата Џердап 2. 1991.- Борис Елцин побара оставка од советскиот претседател Михаил Горбачов, тврдејќи дека ги жртвувал реформите за да ја зголеми личната моќ.

1992.- Во Јужна и Северна Кореја стапи на сила забраната за нуклеарно оружје на Корејскиот полуостров.

1993.- Од 1.500 патници и членови на екипажот на ферибот потонати во бура кај брегот на Хаити, 285 се спасени.

1997.- Умре кинескиот државник Денг Ксијаопинг, кој како лидер на Кина ја водеше земјата во политичките и економските реформи од 1978 година. Тој поднесе оставка од власта во 1990 година, но до неговата смрт имаше одлучувачко влијание во пост-маоистичката Кина.

1999.- Убиен е ирачкиот шиитски верски водач Големиот ајатолах Мохамед Садек (Мохамед Садек), заедно со неговите два сина.

2002.- По убиството на шесте израелски војници, израелските сили го нападнаа штабот на палестинскиот лидер Јасер Арафат во Газа. Во нападот загинаа 15 Палестинци. 2003.- Меѓународниот кривичен трибунал за Руанда го осуди адвентистичкиот свештеник Елизафан Нтакирутина на 10 години и неговиот син д-р Жирар на 25 години затвор за геноцид и злосторства против човештвото во таа земја. Ова е прва пресуда на Трибуналот за еден свештеник.

2003.- Мунир Ел Мотасадеку, соучесник во терористичките напади во Њујорк на 11 септември 2001 година, е осуден на 15 години затвор во Германија.

2008.- Кубанскиот претседател Фидел Кастро, легенда на кубанската револуција и светска политичка фигура, поднесе оставка од водечките позиции во земјата на која беше од 1959 година. Кастро е отсутен од јавноста од јули 2006 година поради здравствени причини. За шеф на државата е избран неговиот брат Раул Кастро.

2008.- Една од најпознатите балерини на 20 век, долгогодишна примабалерина на театарот Бољшој, Наталија Бесмертнова, почина во Москва на 67-годишна возраст.

2013.- Осум маскирани лица извадија дијаманти вредни 37 милиони евра од багажникот на патнички авион на меѓународниот аеродром во Брисел. Еден од најголемите грабежи на дијаманти во последните години заврши без испукан истрел.

2013.- На 53-годишна возраст во Белград почина филмскиот режисер, сценарист, критичар и филмски историчар Динко Туцаковиќ. Бил програмски директор на Југословенската кинотека, претседател на Советот на ФЕСТ и филмски критичар на списанието Време. Туцаковиќ има објавено неколку книги од областа на филмот, меѓу кои „Тајниот живот на филмот“ и „Странци во рајот“.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај

📜 Среден и нов век

  • 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик, еден од најважните правни документи во српската историја.
  • 1498Васко де Гама пристигнува во Индија (Каликут), отворајќи нов морски пат околу Африка.
  • 1506 – Почина Кристофоро Колумбо, откривачот на Америка.

✍️ Култура и филозофија

  • 1799 – Роден е Оноре де Балзак, автор на Човечката комедија.
  • 1806 – Роден е Џон Стјуарт Мил, филозоф, економист и застапник на утилитаризмот.
  • 2005 – Почина Пол Рикер, француски филозоф и хуманист.

⚔️ Војни и политика

  • 1834 – Почина Маркиз Ла Фајет, херој од Американската револуција.
  • 1882 – Потпишан е Тројниот сојуз меѓу Германија, Австро-Унгарија и Италија.
  • 1941 – Италија ја анектира Бока Которска за време на Втората светска војна.
  • 1956 – САД изведуваат прва воздушна експлозија на хидрогенска бомба.
  • 1999 – НАТО напад врз болница во Белград, при што загинаа пациенти.

🌍 Независности и државни промени

  • 1902 – Куба станува република; САД ги повлекуваат трупите.
  • 1927 – Велика Британија ја признава независноста на Саудиска Арабија.
  • 2002Источен Тимор прогласува независност.
  • 2000Тајван инаугурира прв демократски избран претседател од опозицијата.

🧑‍🤝‍🧑 Друштвени и економски настани

  • 1980 – Референдумот во Квебек – 60% против независност од Канада.
  • 1989 – Србија издава заем за економско заживување – никогаш не е вратен.
  • 1995Ебола карантин во Заир.
  • 2015 – Големите банки признаваат вина за валутни манипулации, казна од 5,7 милијарди долари.

🎨 Кражби и културни загуби

  • 2010 – Во Париз одземени, односно украдени 5 слики вредни 100 милиони евра, меѓу нив дела од Пикасо, Матис, Модиљани и други.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден1 час

Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај 📜 Среден и нов век 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик,...

Спорт2 часа

Македонската репрезентација во фудбал до 18 години, ќе одигра два контролни натпревари со Словенија во гости

Репрезентацијата на Македонија до 18 години кон крајот на мај ќе одигра два контролни натпревари против соодветната селекција на Словенија....

Хороскоп2 часа

Хороскоп за вторник (20 мај)

ОВЕН Вие сте упорни во сѐ што ќе наумите, па ако деловниот успех е ваш приоритет нема сомнежи дека ќе...

Храна4 часа

Следните 6 витамини се најзастапени во магдоносот, истиот може да помогне при висок крвен притисок

Магдоносот спаѓа во зачински билки кои најчесто се користат при готвење, а покрај својата арома обезбедуваат бројни хранливи материи и...

Македонија11 часа

Од вечерва бензин 95 и дизел поскапуваат, ова е новата цена за литар

Малопродажната цена на бензинот ЕУРОСУПЕР БС-95, се зголемува за 2,00 ден/лит, во однос на малопродажната цена утврдена со одлуката за...

Lifestyle14 часа

Дали рчите во сон? Причина може да биде оваа секојдневна навика

Рчењето е чест проблем кој не само што го нарушува сонот, туку може да биде и знак за длабоки нарушувања...

Lifestyle14 часа

Како да го исчистите одводот без сода бикарбона и оцет: Ефикасни и едноставни решенија

Избегнете скапи поправки со домашни методи кои навистина функционираат Затнат одвод е проблем со кој се соочуваат многумина – водата...

Македонија14 часа

Во автобус со турски државјани во Охрид починал турист кој бил дел од групата

На 18.05.2025 во 11.30 часот во СВР Охрид е пријавено дека во автобус кој превезувал група туристи од Република Турција...

Македонија15 часа

МВР: Со „БМВ“ возел 111 км/ч на место каде е дозволено 50 км/ч

На 18.05.2025 во 09.57 часот, полициски службеници од Полициската станица безбедност на патниот сообраќај Тетово го лишија од слобода Х.А.(56)...

Скопје16 часа

Универзитетската клиника за урологија стана лиценциран центар за поставување на уринарен сфинктер

Универзитетската клиника за урологија во Скопје, започна со изведување операции за вградување на вештачки уринарен сфинктер, нова процедура, која досега...

НАЈЧИТАНИ