На денешен ден
2 февруари – На денешен ден

1509.- Португалците под команда на Франциско де Алмеида ја уништиле муслиманската флота во битката кај Диу и воспоставиле контрола во индиските води.
1536.- Шпанскиот истражувач Педро де Мендоза (Мендоза) го основал градот Буенос Аирес, главен град на Аргентина од 1880 година, на устието на реката Ла Плата.
1709.- Шкотскиот морнар Александар Селкрик (Александар) бил спасен од напуштениот остров во Пацификот каде што пристигнал во 1704 година по бродолом. Неговата приказна го инспирирала Даниел Дефо (Даниел) да го напише романот „Робинзон Крусо“.
1808.- Наполеонските трупи го окупираа Рим откако папата Пиј VII одби да го признае Кралството Неапол под француска власт и да се приклучи на сојузот против Велика Британија. Во 1809 година, Наполеон потоа го однел папата во заробеништво во Фонтенбло. Папската држава била обновена по падот на Наполеон во 1814 година.
1834.- Српскиот принц Милош Обреновиќ го објави третиот Хатишериф на турскиот султан Махмуд II, кој го обликуваше политичкиот статус и правниот карактер на Кнежевството Србија. Со тој документ кон Србија биле припоени шест нахии, а кнезот Милош добил достоинство на српски и наследен кнез со посебна беретка.
1848.- Со мирот во градот Гвадалупе Идалго заврши двегодишната војна меѓу Мексико и САД. Поразеното Мексико им ги отстапи Тексас, Ново Мексико, Аризона и Калифорнија на САД.
1878.- Грција и објави војна на Турција.
1895.- Умре српскиот писател Љубомир Ненадовиќ, кој се вбројува меѓу најчитаните српски писатели во втората половина на 19 век. Роден во едно од најистакнатите семејства во Србија, тој припаѓа на првата генерација српски интелектуалци образовани во странство. Во неговиот книжевен опус, патописите („Писма од Германија“, „Писма од Италија“, „За Црногорците“) се сметаат за највредни.
1907.- Умрел рускиот хемичар Дмитриј Иванович Менделеев, кој станал еден од најистакнатите научници во своето време со откривањето на периодичниот систем на хемиски елементи (1869), според кој својствата на хемиските елементи зависат од нивната атомска тежина.
1920.- Со мировниот договор во Дорпат (Тарт), Советска Русија ја призна независноста на Естонија, која беше под руски суверенитет од 1721 година. Советските трупи ја окупираа таа земја во јуни 1940 година, по што Естонија стана составен дел на СССР.
1924.- Умре српскиот писател Алекса Шантиќ, автор на антологиските песни „Остани овде“, „Емина“, „Вечер на училиште“. Припаѓал на мостарскиот круг околу книжевното списание „Зора“, кое го започнал со Јован Дучиќ и Светозар Ќоровиќ.
1943.- Во близина на Сталинград (Волгоград), советската Црвена армија ја принудила германската Шеста армија да капитулира по шестмесечни борби. Со тоа заврши една од клучните битки во Втората светска војна.
1964.- Умре српскиот писател, критичар и преведувач Милан Богдановиќ, професор на Универзитетот во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите. Го уредуваше весникот „Република“ и списанијата „Данас“, „Српски книживје гласник“, „Књижевне новине“. Бил директор на Српскиот народен театар во Нови Сад и Народниот театар во Белград. Целокупните негови дела се објавени во пет книги под наслов „Старо и ново“.
1970.- Умре англискиот филозоф, математичар и писател Бертранд Расел (Расел), еден од основачите на аналитичката филозофија, основач и претседател на Меѓународниот суд за утврдување воени злосторства во Виетнамската војна. Бил ангажиран во борба за мир и разоружување, поради што двапати бил апсен. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1950 година.
1978.- Двајца советски космонаути од вселенското летало Salyut извршија операција на полнење гориво во отворен простор, за прв пат во историјата на вселенските летови.
1986.- Во Кнежеството Лихтенштајн, жените за првпат гласаа на парламентарни избори.
1990.- Јужноафриканскиот претседател Фердинанд де Клерк ја укина забраната за Африканскиот национален конгрес на Нелсон Мандела.
1996.- Умре американскиот актер и актер Џин Кели, ѕвезда на холивудските мјузикли („Американец во Париз“, „Танц на дождот“).
1997.- Полицијата во Белград со водени топови ги растера мирните демонстрации на граѓаните кои од ноември 1996 година секојдневно протестираа поради одбивањето на властите да ја признаат победата на опозицијата на локалните избори во Србија.
2002.- Холандскиот принц Вилем-Александар (Вилем-Александар) се оженил со Максима Зорегиета, Аргентинка чиј татко бил член на хунтата, со што ја оживувал традицијата на контроверзните бракови на холандското кралско семејство.
2003 – Во силна експлозија во Лагос, Банката на Нигерија беше уништена, а најмалку 33 лица загинаа. После тоа избувнаа големи немири, бидејќи стотици луѓе се бореа да земат пари од пропаднатата банка.
2004.- Умре британскиот историчар Алан Булок (Булок), автор на биографијата на нацистичкиот водач Адолф Хитлер: „Хитлер: студија за тиранијата“.
2005.- Умре Макс Шмелинг, боксерската легенда и првиот европски светски шампион. Поранешниот германски боксер ја освои титулата светски шампион во 1930 година победувајќи го Џек Шарки. Неговиот познат нокаут од 1936 година, исто така на легендарниот американски боксер Џо Луис во 12. рунда од мечот, влезе во историјата на боксот.
2007.- Почина пијанистот Џо Хантер, добитник на три музички награди „Греми“.
2008 – Неколку илјади луѓе протестираа во Анкара против планот на турската влада да им дозволи на студентките да носат муслимански шамии на универзитетите, што се сметаше за воведување порадикална форма на исламот.
2009.- Либискиот лидер Моамер ел Гадафи беше избран за претседател на Африканската унија. Пред неколку години, Гадафи се залагаше за проект за обединета африканска влада, како единствен начин за африканските земји да се борат против сиромаштијата и да ги смират конфликтите без мешање на Западот.
2014 – Американскиот актер и режисер, оскаровец Филип Сејмур Хофман, познат по улогите во филмовите „Капоте“, „Сомничење“, „Талентираниот господин Рипли“, „Магнолија“, „Големиот Лебовски“…
2015 – Меѓународниот суд на правдата во Хаг ги отфрли барањата на Хрватска против Србија и Србија против Хрватска за геноцид.
2018 – Десет мигранти се удавија, а 90 исчезнаа откако бродот што го превезуваа во Европа се преврте недалеку од брегот на Либија.
2020 – На Филипините е потврдена смрт од корона вирусот, прва надвор од Кина.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт1 ден
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт2 дена
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Магазин2 дена
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин2 дена
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Хороскоп8 часа
Хороскоп за вторник (16 септември)
-
Македонија18 часа
Од ноќеска цените на горивата се намалуваат
-
Временска прогноза21 час
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно