На денешен ден
(2 ноември) – На денешен ден

1642.- Во Втората битка кај Брајтенфелд во Триесетгодишната војна, Швеѓаните ги поразиле австриските царски трупи под водство на надвојводата Леополд, кој изгубил најмалку 10.000 луѓе.
1687.- Во јаничарската побуна во Константинопол, турскиот султан Мухамед IV бил соборен, а на престолот дошол неговиот помлад брат Сулејман III.
1721.- По војните против Отоманската империја и Шведска, со кои ја зајакна Русија на Црното Море и Балтикот, Петар Велики беше прогласен за император на цела Русија.
1755.- Родена е француската кралица Марија Антоанета (Марија Антоанета), сопруга на Луј XVI (Луј), ќерка на австриската царица Марија Терезија (Марија Терезија). Обвинета за време на Француската револуција за предавство на Франција преку тајни врски со виенскиот суд, таа беше погубена на гилотина во 1793 година.
1766.- Роден е австрискиот војсководец со унгарско потекло фелдмаршал Јохан Јозеф Радецки, воен реформатор и национален херој кој ги предводел австриските трупи повеќе од половина век.
1785.- Лондонскиот производител на кочии Лајонел Лукин го патентирал првиот чамец за спасување.
1789.- Во Франција беше конфискуван имотот на Католичката црква, што беше првиот тежок удар за Католичката црква во нејзината историја.
1815.- Роден е англискиот математичар Џорџ Бул, основоположник на симболичката логика и „Буловата алгебра“, која била од клучно значење за развојот на компјутерите. Значајни се неговите дела „Истражување на законот на мислата“ и „Математичка анализа на логиката“.
1841.- Револтирани од британската окупација на Кабул, Авганистанците масакрираа 24 британски офицери, предизвикувајќи Втора авганистанска војна.
1906.- Роден е Лукино Висконти, еден од најзначајните италијански филмски режисери, чиј филм „Земја што трепери“ (1948) го означи почетокот на италијанскиот неореализам („Бели ноќи“, „Роко и неговите браќа“, „Гепард“, „Самрак. на боговите“, „Смрт во Венеција“, „Невин“).
1917.- Британскиот министер за надворешни работи Артур Џејмс Балфур ја објави Декларацијата, позната како Декларација Балфур, за основање на еврејска држава во Палестина.
1930 – Хаиле Селасие I (Селасие) беше крунисан за император на Етиопија.
1938.- Унгарија ја анектира јужна Словачка, приклучувајќи се кон распарчувањето на Чехословачка по потпишувањето на Минхенскиот договор во септември.
1950.- Умре Џорџ Бернард Шо, англиски драматург, новинар и критичар со ирско потекло. Својата книжевна кариера ја започнал со пишување романи и театарски критики, а се прославил со бројни театарски дела. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1925 година („Кандида“, „Занаетот на г-ѓа Ворен“, „Мајор Барбара“, „Пигмалион“).
1953.- Парламентот на Пакистан ја прогласи Исламската Република Пакистан.
1956.- Унгарската влада го отфрли членството во Варшавскиот пакт и побара помош од ОН поради напад на советските трупи; СССР стави вето во Советот за безбедност на ОН на барањето на западните сили да ја разгледаат кризата во Унгарија.
1964.- Кралот Сауд беше соборен во Саудиска Арабија, а принцот Фајсал беше прогласен за нов крал.
1978.- Двајцата советски космонаути Јуриј Романенко и Георги Гречко се вратија на Земјата од вселенската станица Саљут 6 по 139 дена и 14 часа, што беше нов рекорд за престој во вселената.
1994.- Повеќе од 430 луѓе загинаа во пожар по експлозија во голем складиште за нафта во близина на едно село во јужен Египет.
1995.- Врховниот суд на Аргентина донесе одлука за екстрадиција на нацистичкиот офицер Ерих Прибке во Италија, каде што беше обвинет за воени злосторства за време на Втората светска војна.
1998 – Ураганот Мич, кој ја проби Централна Америка седум дена, предизвика огромни разурнувања, особено во Хондурас и Никарагва, и уби најмалку 9.000 луѓе.
1999.- Црна Гора ја воведе германската марка како паралелна валута покрај југословенскиот динар.
2001.- По повеќе од половина век, веронауката повторно е воведена во училиштата во Србија.
2003 – Пречесниот Канон V. Џин Робинсон беше назначен за епископ на Американската епископска црква. Тој е првиот свештеник кој јавно призна дека е хомосексуалец.
2003.- Умрела Кристабел Биленберг, британска писателка, авторка на книгата „Минатото сум јас“, мемоари за опстанокот во нацистичка Германија.
2004.- Републиканецот Џорџ В. Буш беше реизбран на претседателските избори во САД.
2004.- Умре шеикот Зајед Бен ал Нахајан, основачот и историски лидер на Обединетите Арапски Емирати, кој владееше со земјата од 1971 година.
2004.- Во Амстердам беше убиен холандскиот филмски режисер и колумнист Тео ван Гог (Гог), правнук на сликарот Винсент ван Гог. Тој беше избоден до смрт од Мароканец кој подоцна беше уапсен. Тео ван Гог снимил филм за злоупотребата на жените во исламските земји.
2007.- Американецот Пол Тибетс (Пол Тибетс), пилот и командант на авионот Б-29 од кој беше фрлена атомската бомба врз Хирошима во 1945 година, во која загинаа меѓу 70.000 и 100.000 луѓе, загина.
2008.- Умре Џон Дејли, продуцент на 13 филмови наградени со Оскар, вклучувајќи ги „Водот“ на Оливер Стоун, „Последниот император на Кина“ на Бернард Бертолучи и „Сеништа“.
2013 – Двајца новинари на Меѓународното француско радио RFI беа убиени на северот на Мали, неколку часа откако беа киднапирани од група вооружени мажи. По тој повод, Меѓународната федерација на новинари го востанови Меѓународниот ден против неказнивоста на злосторствата против новинарите.
2014.- Во Москва почина Вељко Кадијевиќ, последниот министер за одбрана на социјалистичка Југославија. Тој беше на чело на ЈНА во 1991 година, кога водеа операции во Вуковар и Дубровник, за што против него беа поднесени три обвиненија во Хрватска за злосторства врз цивилното население. Тој пребегна во Русија во 2001 година, откако Хашкиот трибунал го повика да сведочи.
2015 – Петар Лаловиќ, филмски режисер, сценарист и кинематографер познат по своите метафорични филмови за природата, за кои освои над 150 награди („Птици што не летаат“, „Последната оаза“, „Светот што исчезнува“) , почина.
2020 – Во терористички напад во центарот на Виена, пет лица загинаа, меѓу кои и напаѓачот, а 22 беа ранети.
2021 – Повеќе од 100 светски лидери на Конференцијата на ОН за климатски промени во Глазгов ветија дека ќе го запрат уништувањето на шумите и деградацијата на земјиштето до крајот на деценијата. Заедничката декларација ја поддржаа и лидерите на Бразил, Индонезија и Демократска Република Конго, земји кои содржат околу 85 отсто од шумите во светот.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (22 мај)

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Историски личности и настани:
-
337 – Смртта на Константин I Велики, првиот римски император што го прифатил христијанството.
-
1455 – Битката кај Сент Албанс – почеток на „Војната на розите“.
-
1833 – Уставот во Чиле ја зајакнува власта на претседателот и ја прогласува римокатоличката религија за државна.
🎵 Култура и уметност:
-
1813 – Роден е Рихард Вагнер, германски композитор и реформатор на операта.
-
1859 – Роден е Артур Конан Дојл, креаторот на Шерлок Холмс.
-
1873 – Почина Алесандро Манцони, италијански писател влијателен во Ризорџименто.
-
1885 – Смрт на Виктор Иго, автор на „Клетници“ и „Ѕвонарот“.
-
1907 – Роден е Лоренс Оливие, голем англиски глумец и режисер.
-
1970 – Почина Бојан Ступица, значаен југословенски театарски режисер.
-
2016 – Смрт на Бата Живојиновиќ, иконска фигура на југословенскиот филм.
⚔️ Воени и политички настани:
-
1939 – Потпишан е Челичниот пакт меѓу Хитлер и Мусолини.
-
1943 – Распуштање на Коминтерната од страна на СССР.
-
1972 – Никсон го посетува Советскиот Сојуз – прва ваква посета од американски претседател.
-
1992 – Словенија, Хрватска и БиХ примени во ОН.
-
1994 – Бунтовниците во Руанда преземаат клучни позиции.
-
2014 – Воен удар во Тајланд предводен од генерал Прајут.
🌍 Современи настани и социјални промени:
-
1998 – Мировен договор за Северна Ирска добива поддршка од гласачите.
-
2000 – Израелски суд укинува забрана за жени кај Западниот ѕид.
-
2012 – Првата жена командант на британски воен брод – Сара Вест.
-
2012 – SpaceX го лансира првото приватно вселенско летало до МВС.
-
2024 – Шпанија, Норвешка и Ирска ја признаваат Палестина како независна држава.
-
Кичево12 часа
Предмалку на „11-ти септември“ во Кичево се случила сообраќајка помеѓу две патнички моторни возила, причинета е само материјална штета
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за петок (30 мај)
-
Кичево2 дена
Во сабота на Китино Кале, „Биди нејзиниот глас“, настан наменет за превенција на домашното насилство и зајакнување на жените во организација на „Саншајн Кидс“
-
Македонија18 часа
Граѓани најавија протест за изборот на митрополит на Дебарско-кичевската епархија, велат: „МПЦ-ОА има Устав, со критериуми“
-
Хороскоп9 часа
Хороскоп за сабота (31 мај)
-
Кичево2 дена
Кичевчани денеска по четврт пат ќе протестираат пред општинската зграда поради градската депонија, бараат решавање на долгогодишниот проблем
-
Спорт12 часа
Кога решителноста го надминува системот, се создаваат вистински херои, кичевчанецот Милошевски доби највисока судиска лиценца од Панамериканската Карате Федерација
-
Временска прогноза1 ден
Конечно убави вести за временската прогноза, еве кога доаѓаат летните температури