На денешен ден
20 јуни – На денешен ден

1459.- Турците го зазеле утврдениот град Смедерево, последното упориште на српската средновековна држава, која формално ја изгубила својата независност и потпаднала под власта на Отоманската империја.
1597.- Холандскиот поларен истражувач Вилем Баренц умре додека се обидуваше да го пронајде североисточниот премин од Европа до Америка. Името го добило по Баренцовото Море во северна Европа. Делови од неговиот дневник ги пронашол норвешкиот капетан Карлсен во 1871 година. 1756 – 123 од 146 британски војници уапсени од индискиот гувернер (Набоб) Бенгал се задушиле во затворска ќелија во Калкута. Затворот подоцна стана познат како „Црната дупка на Калкута“.
1789.- Пратениците од третиот клас на новопрогласеното Народно собрание во Франција дадоа заклетва дека нема да се растураат додека не биде усвоен новиот устав, кој беше увертира за почетокот на Француската револуција.
1819.- Роден е францускиот композитор со германско потекло Жак Офенбах, творец на француската оперета („Орфеј во пеколот“, „Сина брада“) и автор на операта „Приказните на Хофман“.
1819.- Савана, првиот пароброд што го премина Атлантикот, заплови во англискиот град Ливерпул. Патувањето од американското пристаниште Савана (Грузија) траеше 27 дена и 11 часа.
1836.- Умре францускиот револуционер и свештеник Емануел Џозеф Сијес, еден од водачите на Француската револуција и основач на Јакобинскиот клуб. Тој одигра клучна улога во државниот удар од 1799 година кој го донесе Наполеон Бонапарта на власт.
1837.- Умре британскиот крал Вилијам IV. Него го наследи неговата внука Викторија, која владееше до неговата смрт во 1901 година.
1861.- Роден е англискиот биохемичар Фредерик Гоуланд, еден од основачите на науката за витамини. Во 1929 година ја подели Нобеловата награда за медицина со холандскиот лекар Кристиан Ајкман.
1891.- Велика Британија и Холандија ги дефинираа границите на колонијалните поседи на островот Борнео.
1902.- Роден е писателот и дипломат Марко Ристиќ, истакнат теоретичар на белградската надреалистичка група и еден од претставниците на модерната и авангардата во српската литература меѓу двете војни. Од 1945 до 1951 година бил југословенски амбасадор во Париз. („Од среќа и од сон“, „Без мерка“, „Нокс микрокосмика“).
1905.- Родена е американската писателка Лилијан Хелман. Позната е по нејзините драмски дела кои содржат остри критики за американското општество („Денови што доаѓаат“, „Малите лисици“) и мемоарите во кои го опишала времето на Макартизмот.
1909.- Роден е американскиот филмски актер со австралиско потекло Ерол Флин, еден од најпопуларните холивудски актери („Крвавиот капетан“, „Авантурите на Робин Худ“, „Пират“, „Принцот и просјакот“).
1923.- Убиен е мексиканскиот револуционер Франциско Панчо Вила, водач на селското движење во револуцијата од 1910 до 1917 година, кој во 1966 година е прогласен за национален херој на Мексико.
1933.- Умре германската револуционерка Клара Цеткин, членка на Меѓународното работничко движење. Во 1907 година, таа ја организира првата меѓународна женска конференција. На нејзин предлог, 8 март е прогласен за Меѓународен ден на жената.
1944.- Во Втората светска војна заврши поморската битка во Филипинското Море.
1960.- Американскиот боксер Флојд Патерсон ја нокаутира Швеѓанката Ингемар Џонансон (Јохансон) на меч во Њујорк и стана првиот боксер што ја вратил светската титула во тешка категорија.
1963.- Советскиот Сојуз и Соединетите Држави се договорија да воспостават телефонска линија.
1973.- Поранешниот претседател Хуан Доминго Перон (1946) се враќа во Аргентина по 18 години во егзил. Тој беше реизбран за претседател во септември 1973 година.
1991.- Германското мнозинство гласаше за преместување на главниот град од Бон, главниот град на Западна Германија, во Берлин. Источна и Западна Германија се обединија во октомври 1990 година.
1992.- Лидерите на Чешката Република и Словачка, Вацлав Клаус и Владимир Мечијар, се согласија да ја поделат Чехословачка на две држави.
1992.- Претседателството на Босна и Херцеговина прогласи воена состојба, објави општа мобилизација и воведе работна обврска.
2000.- Францускиот суд го ослободи германскиот лекар Ханс Муенко (89), кој работел во лабораторија во логорот Аушвиц, со образложение дека е премногу стар за судење. Ослободен е во 1946/47 година. донесе суд во Краков, Полска, каде што беше уапсен по војната, а потоа ослободен.
2000.- Француската медиумска компанија Вивенди, односно нејзиниот кабелски ТВ канал Канал плус и канадската компанија Сиграм постигнаа договор за обединување во бизнис вреден 33,7 милијарди долари, со што се создаде нова светска медиумска сила.
2001 – Српскиот парламент донесе закон за еднократен данок на дополнителна добивка и дополнителни средства стекнати со користење на посебни бенефиции за време на режимот на Слободан Милошевиќ.
2001.- Воениот водач на Пакистан, генерал Первез Мушараф, положи заклетва, на местото на Мухамед Рафик Тарар, кој се појави на чело на државата по воениот удар на Мушараф во 1999 година.
2003.- Италијанскиот претседател Карло Азело Шампи го потпиша законот со кој на пет италијански лидери им се дозволува да се повикаат на имунитет при гонење. Овој потег го запре судењето на премиерот Силвио Берлускони за корупција.
2006.- Поранешниот либериски претседател Чарлс Тејлор пристигна во Холандија за да му се суди пред Меѓународниот кривичен трибунал за поранешни убиства, силувања и осакатување на стотици илјади во Западна Африка.
2007.- Островот Иво Џима, кој беше сцена на крвава битка пред крајот на Втората светска војна, беше преименуван во Иво То, соопшти Јапонскиот институт за географија.
2012.- Умре филмскиот критичар Ендрју Сарис, еден од најголемите поборници на авторскиот филм во САД. Тој е заслужен за претставувањето на европскиот филм пред американската публика (Федерико Фелини, Ингмар Бергман), како и за новиот бран американски творци Роберт Алтман и Мартин Скорсезе.
2015.- Репрезентацијата на Србија го освои првото место на Светското првенство за фудбалери до 20 години.
2019 – Унгарскиот Апелационен суд осуди четири лица осудени на доживотен затвор за нивната улога во инцидентот од 2015 година, кога 71 мигрант се задуши во фрижидер пронајден на патот во Австрија
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт15 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп12 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Спорт2 дена
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Магазин23 часа
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин23 часа
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Временска прогноза1 час
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно