На денешен ден
20 јуни – На денешен ден
1459.- Турците го зазеле утврдениот град Смедерево, последното упориште на српската средновековна држава, која формално ја изгубила својата независност и потпаднала под власта на Отоманската империја.
1597.- Холандскиот поларен истражувач Вилем Баренц умре додека се обидуваше да го пронајде североисточниот премин од Европа до Америка. Името го добило по Баренцовото Море во северна Европа. Делови од неговиот дневник ги пронашол норвешкиот капетан Карлсен во 1871 година. 1756 – 123 од 146 британски војници уапсени од индискиот гувернер (Набоб) Бенгал се задушиле во затворска ќелија во Калкута. Затворот подоцна стана познат како „Црната дупка на Калкута“.
1789.- Пратениците од третиот клас на новопрогласеното Народно собрание во Франција дадоа заклетва дека нема да се растураат додека не биде усвоен новиот устав, кој беше увертира за почетокот на Француската револуција.
1819.- Роден е францускиот композитор со германско потекло Жак Офенбах, творец на француската оперета („Орфеј во пеколот“, „Сина брада“) и автор на операта „Приказните на Хофман“.
1819.- Савана, првиот пароброд што го премина Атлантикот, заплови во англискиот град Ливерпул. Патувањето од американското пристаниште Савана (Грузија) траеше 27 дена и 11 часа.
1836.- Умре францускиот револуционер и свештеник Емануел Џозеф Сијес, еден од водачите на Француската револуција и основач на Јакобинскиот клуб. Тој одигра клучна улога во државниот удар од 1799 година кој го донесе Наполеон Бонапарта на власт.
1837.- Умре британскиот крал Вилијам IV. Него го наследи неговата внука Викторија, која владееше до неговата смрт во 1901 година.
1861.- Роден е англискиот биохемичар Фредерик Гоуланд, еден од основачите на науката за витамини. Во 1929 година ја подели Нобеловата награда за медицина со холандскиот лекар Кристиан Ајкман.
1891.- Велика Британија и Холандија ги дефинираа границите на колонијалните поседи на островот Борнео.
1902.- Роден е писателот и дипломат Марко Ристиќ, истакнат теоретичар на белградската надреалистичка група и еден од претставниците на модерната и авангардата во српската литература меѓу двете војни. Од 1945 до 1951 година бил југословенски амбасадор во Париз. („Од среќа и од сон“, „Без мерка“, „Нокс микрокосмика“).
1905.- Родена е американската писателка Лилијан Хелман. Позната е по нејзините драмски дела кои содржат остри критики за американското општество („Денови што доаѓаат“, „Малите лисици“) и мемоарите во кои го опишала времето на Макартизмот.
1909.- Роден е американскиот филмски актер со австралиско потекло Ерол Флин, еден од најпопуларните холивудски актери („Крвавиот капетан“, „Авантурите на Робин Худ“, „Пират“, „Принцот и просјакот“).
1923.- Убиен е мексиканскиот револуционер Франциско Панчо Вила, водач на селското движење во револуцијата од 1910 до 1917 година, кој во 1966 година е прогласен за национален херој на Мексико.
1933.- Умре германската револуционерка Клара Цеткин, членка на Меѓународното работничко движење. Во 1907 година, таа ја организира првата меѓународна женска конференција. На нејзин предлог, 8 март е прогласен за Меѓународен ден на жената.
1944.- Во Втората светска војна заврши поморската битка во Филипинското Море.
1960.- Американскиот боксер Флојд Патерсон ја нокаутира Швеѓанката Ингемар Џонансон (Јохансон) на меч во Њујорк и стана првиот боксер што ја вратил светската титула во тешка категорија.
1963.- Советскиот Сојуз и Соединетите Држави се договорија да воспостават телефонска линија.
1973.- Поранешниот претседател Хуан Доминго Перон (1946) се враќа во Аргентина по 18 години во егзил. Тој беше реизбран за претседател во септември 1973 година.
1991.- Германското мнозинство гласаше за преместување на главниот град од Бон, главниот град на Западна Германија, во Берлин. Источна и Западна Германија се обединија во октомври 1990 година.
1992.- Лидерите на Чешката Република и Словачка, Вацлав Клаус и Владимир Мечијар, се согласија да ја поделат Чехословачка на две држави.
1992.- Претседателството на Босна и Херцеговина прогласи воена состојба, објави општа мобилизација и воведе работна обврска.
2000.- Францускиот суд го ослободи германскиот лекар Ханс Муенко (89), кој работел во лабораторија во логорот Аушвиц, со образложение дека е премногу стар за судење. Ослободен е во 1946/47 година. донесе суд во Краков, Полска, каде што беше уапсен по војната, а потоа ослободен.
2000.- Француската медиумска компанија Вивенди, односно нејзиниот кабелски ТВ канал Канал плус и канадската компанија Сиграм постигнаа договор за обединување во бизнис вреден 33,7 милијарди долари, со што се создаде нова светска медиумска сила.
2001 – Српскиот парламент донесе закон за еднократен данок на дополнителна добивка и дополнителни средства стекнати со користење на посебни бенефиции за време на режимот на Слободан Милошевиќ.
2001.- Воениот водач на Пакистан, генерал Первез Мушараф, положи заклетва, на местото на Мухамед Рафик Тарар, кој се појави на чело на државата по воениот удар на Мушараф во 1999 година.
2003.- Италијанскиот претседател Карло Азело Шампи го потпиша законот со кој на пет италијански лидери им се дозволува да се повикаат на имунитет при гонење. Овој потег го запре судењето на премиерот Силвио Берлускони за корупција.
2006.- Поранешниот либериски претседател Чарлс Тејлор пристигна во Холандија за да му се суди пред Меѓународниот кривичен трибунал за поранешни убиства, силувања и осакатување на стотици илјади во Западна Африка.
2007.- Островот Иво Џима, кој беше сцена на крвава битка пред крајот на Втората светска војна, беше преименуван во Иво То, соопшти Јапонскиот институт за географија.
2012.- Умре филмскиот критичар Ендрју Сарис, еден од најголемите поборници на авторскиот филм во САД. Тој е заслужен за претставувањето на европскиот филм пред американската публика (Федерико Фелини, Ингмар Бергман), како и за новиот бран американски творци Роберт Алтман и Мартин Скорсезе.
2015.- Репрезентацијата на Србија го освои првото место на Светското првенство за фудбалери до 20 години.
2019 – Унгарскиот Апелационен суд осуди четири лица осудени на доживотен затвор за нивната улога во инцидентот од 2015 година, кога 71 мигрант се задуши во фрижидер пронајден на патот во Австрија
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево2 дена„ЕВН КЕЦ Кичево“ најави прекин на електрична енергија на овие локации, работите на терен се планирани за вторник и четврток
-
Кичево22 часа(ФОТО) Кичево: Се работи во населба „Иванидол“, чекор по чекор до реализација на сите ветувања за подобар по квалитетен живот за сите граѓани
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (18 ноември)
-
Македонија2 денаПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
-
Хороскоп10 часаХороскоп за среда (19 ноември)
-
Спорт2 денаВажен натпревар, врвен судиски тим. Макеле ќе биде главен судија на Македонија – Велс во Кардиф
-
Временска прогноза1 денВо овој момент се формира влажен бран кој носи обилен дожд и невреме!
-
Македонија2 денаНелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација
