На денешен ден
21 ноември – На денешен ден
1694.- Роден е францускиот филозоф, писател и историчар Франсоа Мари Аруе, познат како Волтер, еден од најважните мислители на европското просветителство во 18 век („Кандид“, „Есеи за обичаите и духот на нацијата“ , „Филозофски писма“, „Трактат за метафизиката“).
1783.- Французите Франсоа Пилатр де Розие и Франсоа Лоран го направија првиот успешен лет со балон со топол воздух, прелетувајќи го Париз осум километри за 25 минути.
1806.- Со цел економски да ја уништи Велика Британија, Наполеон Бонапарта (Бонапарта) го објави Берлинскиот декрет за нејзината блокада, со забрана за приклучување на британски бродови во сите европски пристаништа.
1844.- Умре рускиот писател Иван Андреевич Крилов. Издавач на хумористични списанија и автор на сатирични „писма“, најголема популарност стекна со басни по моделот на Езоп, инспирирани исто така од рускиот фолклор.
1869.- Роден е правникот и историчар Слободан Јовановиќ, професор на белградскиот универзитет, претседател на Српската кралска академија, најзначајниот српски правен писател и теоретичар на државата во 20 век. За време на Втората светска војна бил претседател на југословенската емигрантска влада во Лондон (1942-43), а по војната комунистичките власти во отсуство го осудиле на 20 години затвор.
1877 – Томас Едисон (Томас) го објави пронајдокот на грамофонот.
1916.- Умре Франц Јозеф I (Франц Јозеф), австриски император од 1848 година, а од 1867 година цар и крал на австроунгарската монархија. Во 1878 година ја окупира, а потоа ја анектираше Босна и Херцеговина. Тој го искористил атентатот на неговиот братучед, надвојводата Франц Фердинанд во Сараево во 1914 година, за да го реши спорот со Србија. Се верува дека овој атентат бил непосредна причина за почетокот на Првата светска војна. Него го наследи Чарлс I, последниот владетел на империјата што пропадна за време на таа војна.
1937.- Основана е Музичката академија во Белград, која во 1973 година добива статус на факултет.
1938.- Германија ја окупирала Судетската област во Чехословачка и ја припоила кон германскиот Рајх.
1963.- Советот на Ватикан ја одобри употребата на мајчин јазик наместо латински во римокатоличките црковни обреди.
1974.- 21 лице загина, а 162 беа повредени во експлозии во два „пабови“ во англискиот град Бирмингем, што ги подметнаа припадници на Ирската републиканска армија.
1977.- Во југоисточна Индија, циклон уби 3.000 луѓе, а огромните бранови збришаа цели села.
1981.- Пред Втората светска војна умре Милан Кашанин, писател и историчар на уметноста и литературата, директор на Народниот музеј во Белград и музејот на принцот Павле, а по војната на Галеријата на фрески („Два века српско сликарство“, „Уметност и уметници“).
1994.- Авијацијата на НАТО со 36 бомбардери од базите во Италија го нападна аеродромот во Удбине по писмото на Фрањо Туѓман до ОН во кое хрватскиот претседател ги обвини Србите од Краина дека оттаму ја нападнале Босна и Херцеговина. Тоа беше најголемата воздушна операција на Северноатлантскиот договор од неговото основање во 1949 година.
1995.- По тринеделни преговори во воената база Рајт Петерсон, во американскиот град Дејтон, претседателите на Хрватска, Босна и Херцеговина и Србија – Фрањо Туѓман, Алија Изетбеговиќ и Слободан Милошевиќ, го парафираа мировниот договор со кој заврши војната во Босна и Херцеговина.
1995.- Аргентина го екстрадираше нацистичкиот офицер Ерих Прибке во Италија, одговорен за масакрот на 335 цивили во Втората светска војна.
2000.- Нападот на полициската станица во селото Кончуљ, во кој загинаа четворица припадници на српските безбедносни сили, ги обнови судирите меѓу вооружените Албанци и српските сили во Копнената безбедносна зона на југот на Србија.
2002.- Меѓународниот обвинител во Косово, Антони Рич, го обвини поранешниот командант на ОВК Рустем Мустафа, познат како „Реми“ и уште тројца поранешни членови на ОВК за воени злосторства во Косово од август 1998 до средината на јуни 1999 година.
2004.- Во Украина се одржа вториот круг од претседателските избори, по што илјадници приврзаници на опозицискиот кандидат Виктор Јушченко протестираа на улиците на Киев поради изборна кражба. Кризата е над 3 . декември, кога Уставниот суд донесе одлука за поништување на вториот изборен круг и реизбор на 26 декември, кога Јушченко беше избран за претседател на Украина.
2006.- Во Белград умре композиторката, пијанистка и поетеса Ксенија Зечевиќ.
2011.- Почина Ен МекКафри, една од најпознатите писатели на научна фантастика, авторка на епската фантастична серија „Јавачите на змејови од Перна“, добитничка на двете најважни награди за создавање СФ/Ф: Хуго и Небула.
2012 – Европското движење во Србија (ЕПуС) ја прослави својата 20-годишнина.
2012 – Монголија стана 57-ма членка на Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ).
2014 – Буркина Фасо доби цивилна преодна влада предводена од дипломатот Мишел Кафанда, откако претседателот Блез Компаоре поднесе оставка по 27 години на власт поради насилни протести. Привремената влада траеше до средината на септември 2015 година, кога армијата на Буркина Фасо ја презеде власта неколку недели пред изборите.
2015 – Во Куала Лумпур (Малезија) се одржа дводневен состанок на Асоцијацијата на десет нации од Југоисточна Азија (АСЕАН), каде една од главните теми беше борбата против тероризмот.
2017 – Роберт Мугабе поднесе оставка од функцијата претседател на Зимбабве, која ја извршуваше од 1987 година. На оставката и претходеа демонстрации поддржани од армијата која ја презеде власта и го држеше Мугабе во домашен притвор.
2018 – Владата на Косово донесе одлука за зголемување на данокот на стоки од Србија и Босна и Херцеговина на 100 проценти. Приштина една недела претходно воведе данок од 10 проценти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август
На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август
На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни
На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Кичево2 денаОВР Кичево лиши од слобода кичевчанка која вчера на „Магистрален пат“ возела со брзина 107 км/ч
-
Кичево2 денаИграорците на КУД „Бисер“ од Кичево во Полска, се натпреваруваат за најубава македонска носија на меѓународен фестивал
-
Спорт1 ден(ВИДЕО) Кичевски „ФК Напредок“ со полна пареа ги започна припремите за новата сезона, сонот е познат – „Враќање на победничките патеки“
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (19 август)
-
Македонија14 часаМВР соопшти за деталите околу сообраќајката кај с.Ботун на магистралниот пат Охрид-Кичево, каде учесници беа два автомобили и едно тешко товарно возило
-
Култура18 часаДенес е празник, „Преображение Господово“ – За многу години!
-
Хороскоп4 часаХороскоп за среда (20 август)
-
Македонија2 денаДенес во Штип, Македонската Армија одбележува 33 години од своето формирање, три децении исполнети со професионализам, посветеност и храброст
