На денешен ден
21 ноември – На денешен ден

1694.- Роден е францускиот филозоф, писател и историчар Франсоа Мари Аруе, познат како Волтер, еден од најважните мислители на европското просветителство во 18 век („Кандид“, „Есеи за обичаите и духот на нацијата“ , „Филозофски писма“, „Трактат за метафизиката“).
1783.- Французите Франсоа Пилатр де Розие и Франсоа Лоран го направија првиот успешен лет со балон со топол воздух, прелетувајќи го Париз осум километри за 25 минути.
1806.- Со цел економски да ја уништи Велика Британија, Наполеон Бонапарта (Бонапарта) го објави Берлинскиот декрет за нејзината блокада, со забрана за приклучување на британски бродови во сите европски пристаништа.
1844.- Умре рускиот писател Иван Андреевич Крилов. Издавач на хумористични списанија и автор на сатирични „писма“, најголема популарност стекна со басни по моделот на Езоп, инспирирани исто така од рускиот фолклор.
1869.- Роден е правникот и историчар Слободан Јовановиќ, професор на белградскиот универзитет, претседател на Српската кралска академија, најзначајниот српски правен писател и теоретичар на државата во 20 век. За време на Втората светска војна бил претседател на југословенската емигрантска влада во Лондон (1942-43), а по војната комунистичките власти во отсуство го осудиле на 20 години затвор.
1877 – Томас Едисон (Томас) го објави пронајдокот на грамофонот.
1916.- Умре Франц Јозеф I (Франц Јозеф), австриски император од 1848 година, а од 1867 година цар и крал на австроунгарската монархија. Во 1878 година ја окупира, а потоа ја анектираше Босна и Херцеговина. Тој го искористил атентатот на неговиот братучед, надвојводата Франц Фердинанд во Сараево во 1914 година, за да го реши спорот со Србија. Се верува дека овој атентат бил непосредна причина за почетокот на Првата светска војна. Него го наследи Чарлс I, последниот владетел на империјата што пропадна за време на таа војна.
1937.- Основана е Музичката академија во Белград, која во 1973 година добива статус на факултет.
1938.- Германија ја окупирала Судетската област во Чехословачка и ја припоила кон германскиот Рајх.
1963.- Советот на Ватикан ја одобри употребата на мајчин јазик наместо латински во римокатоличките црковни обреди.
1974.- 21 лице загина, а 162 беа повредени во експлозии во два „пабови“ во англискиот град Бирмингем, што ги подметнаа припадници на Ирската републиканска армија.
1977.- Во југоисточна Индија, циклон уби 3.000 луѓе, а огромните бранови збришаа цели села.
1981.- Пред Втората светска војна умре Милан Кашанин, писател и историчар на уметноста и литературата, директор на Народниот музеј во Белград и музејот на принцот Павле, а по војната на Галеријата на фрески („Два века српско сликарство“, „Уметност и уметници“).
1994.- Авијацијата на НАТО со 36 бомбардери од базите во Италија го нападна аеродромот во Удбине по писмото на Фрањо Туѓман до ОН во кое хрватскиот претседател ги обвини Србите од Краина дека оттаму ја нападнале Босна и Херцеговина. Тоа беше најголемата воздушна операција на Северноатлантскиот договор од неговото основање во 1949 година.
1995.- По тринеделни преговори во воената база Рајт Петерсон, во американскиот град Дејтон, претседателите на Хрватска, Босна и Херцеговина и Србија – Фрањо Туѓман, Алија Изетбеговиќ и Слободан Милошевиќ, го парафираа мировниот договор со кој заврши војната во Босна и Херцеговина.
1995.- Аргентина го екстрадираше нацистичкиот офицер Ерих Прибке во Италија, одговорен за масакрот на 335 цивили во Втората светска војна.
2000.- Нападот на полициската станица во селото Кончуљ, во кој загинаа четворица припадници на српските безбедносни сили, ги обнови судирите меѓу вооружените Албанци и српските сили во Копнената безбедносна зона на југот на Србија.
2002.- Меѓународниот обвинител во Косово, Антони Рич, го обвини поранешниот командант на ОВК Рустем Мустафа, познат како „Реми“ и уште тројца поранешни членови на ОВК за воени злосторства во Косово од август 1998 до средината на јуни 1999 година.
2004.- Во Украина се одржа вториот круг од претседателските избори, по што илјадници приврзаници на опозицискиот кандидат Виктор Јушченко протестираа на улиците на Киев поради изборна кражба. Кризата е над 3 . декември, кога Уставниот суд донесе одлука за поништување на вториот изборен круг и реизбор на 26 декември, кога Јушченко беше избран за претседател на Украина.
2006.- Во Белград умре композиторката, пијанистка и поетеса Ксенија Зечевиќ.
2011.- Почина Ен МекКафри, една од најпознатите писатели на научна фантастика, авторка на епската фантастична серија „Јавачите на змејови од Перна“, добитничка на двете најважни награди за создавање СФ/Ф: Хуго и Небула.
2012 – Европското движење во Србија (ЕПуС) ја прослави својата 20-годишнина.
2012 – Монголија стана 57-ма членка на Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ).
2014 – Буркина Фасо доби цивилна преодна влада предводена од дипломатот Мишел Кафанда, откако претседателот Блез Компаоре поднесе оставка по 27 години на власт поради насилни протести. Привремената влада траеше до средината на септември 2015 година, кога армијата на Буркина Фасо ја презеде власта неколку недели пред изборите.
2015 – Во Куала Лумпур (Малезија) се одржа дводневен состанок на Асоцијацијата на десет нации од Југоисточна Азија (АСЕАН), каде една од главните теми беше борбата против тероризмот.
2017 – Роберт Мугабе поднесе оставка од функцијата претседател на Зимбабве, која ја извршуваше од 1987 година. На оставката и претходеа демонстрации поддржани од армијата која ја презеде власта и го држеше Мугабе во домашен притвор.
2018 – Владата на Косово донесе одлука за зголемување на данокот на стоки од Србија и Босна и Херцеговина на 100 проценти. Приштина една недела претходно воведе данок од 10 проценти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Култура и уметност
-
1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).
-
1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.
-
1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.
Политика и конфликти
-
1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.
-
1804 – Наполеон е прогласен за император.
-
1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.
-
1996 – Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.
-
2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.
Наука и технологија
-
1974 – Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.
-
1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.
Човекови права и меѓународна правда
-
1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.
-
2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.
-
2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.
Родени
-
1836 – Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.
-
1868 – Николај II, последниот руски цар.
-
1872 – Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.
-
1883 – Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.
-
1919 – Марго Фонтејн, легендарна балерина.
-
1920 – Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај
🎨 Култура и уметност
-
1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.
-
1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.
-
2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.
⚕️ Медицина и наука
-
1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.
⚔️ Политика и воени настани
-
1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.
-
1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.
-
1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.
-
1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.
-
1997 – Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.
📺 Технологија и медиуми
-
1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.
-
2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.
⚖️ Човекови права и општествени промени
-
1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.
-
2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.
-
2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.
На денешен ден
На денешен ден – 13 мај

1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолгиот во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на поранешното Наследство.
1795 – Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основачите на славистичките студии. Тој бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).
1798 – Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари на 19 век, претставник на српскиот бидермаер.
1830 година – Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе Флорес е избран за прв претседател.
1840 – Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино де Тараскон, ремек-дело на француската хумористична проза. Неговата збирка раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.
1846 година – Конгресот на САД формално објави војна против Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.
1848 година – Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајското собрание“, на кое делегати од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљица за војвода. На 15 мај, Собранието го прогласило Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признале српската автономија.
1851 – Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми во зори“, „Сè ќе биде позлатено од народот“, „На бунарот“, „Училишната икона“, „На знае све“, „У добри час хајдуци“, „Вертер“).
1862 – Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).
1881 – Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Тој беше еден од организаторите на првата Балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивстави на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година, во Битката кај Колубара („Правно осигурување на работниците“, „Закон за продавници и социјалдемократија“).
1882 – Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој го основа кубистичкото движење заедно со Пабло Пикасо во 1905 година.
1887 – Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки институт на Србија во 1947 година, опсерваторијата станала негов составен дел.
1888 година – Ропството е укинато во Бразил.
1914 година – Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо). Тој беше светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионираше.
1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фридтјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година. Како висок комесар на Лигата на народите, тој го надгледуваше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.
1931 – Почина српскиот композитор и хормајстор Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многу хорски композиции придружени со пијано се посебен придонес во српската музика. Тој беше диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.
1949 година – Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.
1961.- Почина американскиот филмски актер Гари Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредник Јорк“ и „Напладне“.
1968 година – Во Париз започнаа официјални преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и САД за завршување на Виетнамската војна.
1981 година – Папата Јован Павле II беше ранет во обид за атентат на плоштадот „Свети Петар“ во Рим. Атентаторот Мехмед Али Агџа беше уапсен. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.
1990 година – Во Загреб, на стадионот „Максимир“, за време на фудбалскиот натпревар помеѓу Динамо Загреб и Црвена Ѕвезда од Белград, се случи крвав судир меѓу навивачите на двата клуба.
1994 година – Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија постигнаа договор во Женева за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.
1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што заврши шестдеценискиот спор што ги доведе земјите до војна три пати.
1999 – Почина Џин Саразен, еден од само четирите голфери кои освоија четири големи професионални голф купови.
2005 година – Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство во Косово, одржана во Париз, во организација на УНЕСКО.
2007 – На изборот за песна на Евровизија во Хелсинки, претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи со песната „Молитва“.
2011 година – Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.
2014 година – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 км североисточно од Измир во западна Турција. Во времето на експлозијата, 787 работници биле под земја.
2015 година – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Организацијата за ослободување на Палестина, кон државата Палестина.
2018 година – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, освои мнозинство.
2021 година – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас ескалираше понатаму и покрај напорите за постигнување прекин на огнот. Демонстрации и немири избувнаа во бројни израелски градови со мешано население. Сите летови кон меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.
2024 година – Еврото стана единственото официјално средство за плаќање во готово во Косово.
-
Кичево2 дена
(ВИДЕО) Кичевските матурани со веселба и дефиле денес го завршија последниот средношколски ден
-
Кичево16 часа
(ВИДЕО) Кичевчанец со огорченост говореше за смрдеата и заразите од дивата депонија „На Онкологија има над 700 кичевчани“
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за сабота (17 мај)
-
Скопје1 ден
(ФОТО) Претрес во Скопје поради компјутерски фалсификат, неовластено навлегување во компјутерски систем
-
Хороскоп6 часа
Хороскоп за недела (18 мај)
-
Временска прогноза2 дена
Дожд на секаде во Македонија, ова се последните метео информации
-
Временска прогноза1 ден
Денес најмногу дожд наврна во Крушево и Охрид, а со тоа и температурите се драстично пониски
-
Временска прогноза1 ден
Викендов променливо облачно со локален слаб дожд, утринските температури ќе бидат во интервалот од 1 до 8 степени