Следете не

На денешен ден

22 ноември – На денешен ден

Објавено пред

на

1497.- Во потрага по морски пат до Индија, Португалецот Васко де Гама (Васко) стана првиот морнар што пловел околу Кејп Добра надеж, на крајниот југ на Африка.

1819.- Родена е англиската писателка Мери Ен Еванс (Мери Ен), позната како Џорџ Елиот (Џорџ), една од основачите на англискиот психолошко-социјален роман („Силас Марнер“, „Вода на Флос“).

1842.- Еруптираше планината Сент Хеленс во американската држава Вашингтон. Тоа беше првата регистрирана вулканска ерупција во Америка.

1868.- Во зградата на портата Варош е одржана првата театарска претстава во Белград, претставата „Ѓураѓ Бранковиќ“ од Карл Оберњик.

1869.- Во Париз е роден Андре Жид, една од најконтроверзните и највлијателните личности во француската литература во 20 век. Романсистот, есеистот, критичарот ја доби Нобеловата награда за литература во 1947 година („Фалсификатори на лажни пари“, „Ватикански визби“, „Пасторална симфонија“).

1913.- Роден е Едвард Бенџамин Бритен, еден од најзначајните англиски композитори на 20 век. Заедно со оперскиот пејач Питер Пирс го основал музичкиот фестивал во Алдебург во 1948 година („Питер Грајмс“, „Киднапирањето на Лукреција“, „Воен реквием“, „Пролетна симфонија“).

1916.- Американскиот писател Џек Лондон (Џек), еден од најчитаните автори во првата половина на 20. век („Повикот на дивината“, „Белата песја“, „Долината на месечината“, „Луѓето од Дното“) починал.

1943.- Во Либан беше прогласена независност, со што беше укинат мандатот што Франција го имаше над оваа земја од 1 јули 1920 година. Арапските земји, Велика Британија и САД веднаш ја признаа независноста на Либан, а француските трупи со договор ја напуштија земјата во 1946 година.

1954.- Умре рускиот адвокат и дипломат Андреј Вишински, државен обвинител (од 1935 година) за време на големите чистки што ги изврши советскиот водач Сталин во втората половина на 1930-тите. Тој беше шеф на советската дипломатија во 1949 година, а потоа и постојан претставник на СССР во ОН.

1963.- Во Далас, Тексас, беше убиен американскиот претседател Џон Фицџералд Кенеди. Осомничен за атентатот бил Ли Харви Освалд, кој два дена подоцна бил убиен во полициската станица од Џек Руби.

1963.- Умре англискиот писател Олдос Хаксли, еден од најистакнатите европски есеисти на 20 век, космополит и активист на пацифистичкото движење (Движење за завет за мир, 1935). Неговите „романи на идеи“ се засноваат на есеистички модели на дискусии и судири на принципи („Контрапункт на животот“, „Добар нов свет“, „Слеп во Газа“).

1972.- Американскиот претседател Ричард Никсон по 22 години ја укина забраната за американски бродови и авиони да патуваат во Кина.

1974.- Генералното собрание на ОН и додели статус на набљудувач на Ослободителната организација на Палестина.

1975.- Хуан Карлос стана крал на Шпанија, два дена по смртта на диктаторот Франциско Франко. Последниот шпански монарх бил Алфонсо XIII, кој избегал од земјата во 1931 година.

1977.- Англо-францускиот патнички авион „Конкорд“ започна со редовен сообраќај меѓу Европа и Америка. Редовните летови беа воспоставени по две години правни спорови поради количината на бучава што ја произведува авионот.

1980.- Умре холивудската ѕвезда и секс симбол од 1930-тите, Меј Вест.

1989.- Во Бејрут, претседателот на Либан, Рене Муавад, беше убиен додека минуваше низ градот во церемонијална поворка по повод Денот на независноста. Уште 16 лица загинаа во бомбардирањето.

1990.- Првата жена премиер во историјата на Велика Британија, Маргарет Тачер, поднесе оставка по 11,5 години како премиер поради несогласувања во нејзината Конзервативна партија.

1992.- Поморските и воздухопловните сили на НАТО и Западноевропската унија почнаа да контролираат бродови во меѓународните води на Јадранското Море со цел да го спречат снабдувањето со нафта и други стратешки материјали за СР Југославија.

1995.- По потпишувањето на Дејтонскиот договор, со кој заврши војната во Босна, Советот за безбедност на ОН ги суспендираше економските санкции против СР Југославија и започна со укинување на ембаргото за оружје на земјите создадени од поранешна Југославија. СР Југославија беше под економска блокада 1.253 дена (од 31 мај 1992 година).

2000.- Почина Емил Затопек, легендарниот чешки тркач и единствениот спортист кој освоил три златни медали во трчање на долги патеки на една Олимпијада. Тој го освои првото олимписко злато во Лондон во 1948 година и три олимписки златни медали во Хелсинки во 1952 година. На 1 декември Затопек беше прогласен за чешки спортист на векот.

2001.- Турскиот парламент одобри ревизија на 75-годишниот Граѓански законик, со кој, за разлика од постоечкиот, жените и мажите ќе станат еднакви.

2005.- Претседателката на Христијанско-демократската унија (ЦДУ) Ангела Меркел, првата жена канцелар на Германија, официјално ја презеде функцијата.

2007.- Умре францускиот кореограф Морис Бежарт, еден од основачите на модерниот танц. Меѓу неговите кореографии се „Болеро“, Бетовеновата „Деветта симфонија“, „Ромео и Јулија“, „Малро“.

2009.- По експлозија во рудник во североисточна Кина, загинаа 108 рудари, додека 60 беа хоспитализирани со изгореници и последици од вдишување отровни гасови.

2010 – 380 луѓе загинаа во немири за време на фестивалот на водата на остров во близина на Пном Пен, главниот град на Камбоџа.

2015 – Либералот Маурицио Макри, поранешен градоначалник на Буенос Аирес, беше избран за нов претседател на Аргентина.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден – 13 мај

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолгиот во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на поранешното Наследство.

1795 – Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основачите на славистичките студии. Тој бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).

1798 – Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари на 19 век, претставник на српскиот бидермаер.

1830 година – Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе Флорес е избран за прв претседател.

1840 – Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино де Тараскон, ремек-дело на француската хумористична проза. Неговата збирка раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.

1846 година – Конгресот на САД формално објави војна против Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.

1848 година – Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајското собрание“, на кое делегати од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљица за војвода. На 15 мај, Собранието го прогласило Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признале српската автономија.

1851 – Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми во зори“, „Сè ќе биде позлатено од народот“, „На бунарот“, „Училишната икона“, „На знае све“, „У добри час хајдуци“, „Вертер“).

1862 – Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).

1881 – Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Тој беше еден од организаторите на првата Балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивстави на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година, во Битката кај Колубара („Правно осигурување на работниците“, „Закон за продавници и социјалдемократија“).

1882 – Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој го основа кубистичкото движење заедно со Пабло Пикасо во 1905 година.

1887 – Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки институт на Србија во 1947 година, опсерваторијата станала негов составен дел.

1888 година – Ропството е укинато во Бразил.

1914 година – Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо). Тој беше светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионираше.

1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фридтјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година. Како висок комесар на Лигата на народите, тој го надгледуваше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.

1931 – Почина српскиот композитор и хормајстор Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многу хорски композиции придружени со пијано се посебен придонес во српската музика. Тој беше диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.

1949 година – Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.

1961.- Почина американскиот филмски актер Гари Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредник Јорк“ и „Напладне“.

1968 година – Во Париз започнаа официјални преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и САД за завршување на Виетнамската војна.

1981 година – Папата Јован Павле II беше ранет во обид за атентат на плоштадот „Свети Петар“ во Рим. Атентаторот Мехмед Али Агџа беше уапсен. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.

1990 година – Во Загреб, на стадионот „Максимир“, за време на фудбалскиот натпревар помеѓу Динамо Загреб и Црвена Ѕвезда од Белград, се случи крвав судир меѓу навивачите на двата клуба.

1994 година – Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија постигнаа договор во Женева за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.

1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што заврши шестдеценискиот спор што ги доведе земјите до војна три пати.

1999 – Почина Џин Саразен, еден од само четирите голфери кои освоија четири големи професионални голф купови.

2005 година – Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство во Косово, одржана во Париз, во организација на УНЕСКО.

2007 – На изборот за песна на Евровизија во Хелсинки, претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи со песната „Молитва“.

2011 година – Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.

2014 година – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 км североисточно од Измир во западна Турција. Во времето на експлозијата, 787 работници биле под земја.

2015 година – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Организацијата за ослободување на Палестина, кон државата Палестина.

2018 година – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, освои мнозинство.

2021 година – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас ескалираше понатаму и покрај напорите за постигнување прекин на огнот. Демонстрации и немири избувнаа во бројни израелски градови со мешано население. Сите летови кон меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.

2024 година – Еврото стана единственото официјално средство за плаќање во готово во Косово.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден7 часа

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Култура и уметност 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и...

Хороскоп7 часа

Хороскоп за недела (18 мај)

ОВЕН Денот е идеален за решавање на сите незавршени работи како и за дискусии поврзани со финансиски проблеми со личност...

Македонија15 часа

ОВР Делчево, ДПИ и ДЗС со акциска за угостителски објекти, пронајдена е нерегуларност

На 17.05.2025 година од страна на СВР Штип/ОВР Делчево во содејство со Државен пазарен инспекторат и Дирекција за заштита и...

Кичево18 часа

(ВИДЕО) Кичевчанец со огорченост говореше за смрдеата и заразите од дивата депонија „На Онкологија има над 700 кичевчани“

Во четвртокот во 18:00ч се одржа третиот по ред протест пред општинската зграда во Кичево, овој пат на кеј. –...

Македонија20 часа

Кумановец управувал возило со 3,46 промили алкохол во крвта

На 16.05.2025 во 17.00 часот, полициски службеници од СВР Куманово го лишиле од слобода Н.М.(49) од с.Долно Којнаре, кумановско. При...

Временска прогноза1 ден

Викендов променливо облачно со локален слаб дожд, утринските температури ќе бидат во интервалот од 1 до 8 степени

За време на овој викенд денес сабота и утре недела, во Македонија во ноќните и во раните утрински часови ќе...

На денешен ден1 ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај 🎨 Култура и уметност 1510 – Смртта на Сандро Ботичели,...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за сабота (17 мај)

ОВЕН Избегнете да влегувате во тесно и концентрирајте се на она што ви се случува моментално. Не дозволувајте проблемите да...

Временска прогноза1 ден

Денес најмногу дожд наврна во Крушево и Охрид, а со тоа и температурите се драстично пониски

Значително количество на дожд до вечерва во 20 часот наврна на многу места ширум Македонија. Сепак најмногу дожд наврна во...

Спорт1 ден

ФФМ ја започна завршната фаза во имплементацијата на системот за видео технологија на судиите

Фудбалската федерација на Македонија ја започна завршната фаза во имплементацијата на системот за видео технологија на судиите (ВАР), преку детална...

НАЈЧИТАНИ