Следете не

На денешен ден

23 март – На денешен ден

Објавено пред

на

809 – Почина калифот Харун ал Рашид (Харун Праведникот). За време на неговото владеење од 786 до 809 година, тој успешно се борел против Византија и Хазарите, разменил пратеници и подароци со Карло Велики и одржувал дипломатски односи со Кина. Неговиот лик е идеализиран во арапската народна поезија и „Приказни од илјада и една ноќ“.

1391.- Почина Твртко И Котроманиќ, босански бан од 1353 година и крал од 1377 година. Најмоќниот босански владетел бил крунисан во манастирот Милешеви, земајќи ја титулата крал на Србија и Босна, на која во 1382 година ја додал титулата крал на Далмација, Хрватска и приморјето. Неговата смрт стави крај на експанзијата и подемот на босанската држава.

1765.- Во британскиот парламент беше донесен закон со кој се наметнуваат даноци на американските колонии.

1801.- Рускиот цар Павле I Петрович Романов е убиен во заговор на судски службеници. Него го наследил неговиот син Александар I.

.

1861.- Обединета Италија ја формира првата влада, а прв премиер е грофот Камило Бенсо ди Кавур, истакнат борец за обединување на Италија.

1863.- Роден е српскиот геолог Светолик Радовановиќ, член на Српската кралска академија, професор на Универзитетот во Белград, првиот министер за економија во Србија. Го реформирал српското законодавство за рударство и шумарство, а во 1892 година го основал Српското геолошко друштво со геологот Јован Жујовиќ.

1903.- Во демонстрациите на околу 5.000 студенти, ученици и работници против апсолутистичкиот режим на српскиот крал Александар Обреновиќ, организирани од студентите социјалисти Димитрија Туцовиќ и Триша Каклеровиќ, во судир со полицијата во Белград загинаа пет, а рани шестмина. Повеќе од 120 демонстранти беа уапсени, 27 беа обвинети, а Туцовиќ и Качлеровиќ мораа да емигрираат.

1910.- Роден е јапонскиот режисер Акира Куросава, кој ја прослави јапонската кинематографија, единствениот режисер кој освоил два Оскари за најдобар странски филм („Рашомон“, „Седум самураи“, „Крвав трон“, „Кагемуша“).

1912.- Роден е германскиот инженер Вернхервон, конструктор на ракетите Фау-1 и Фау-2, кои ја бомбардираа Велика Британија за време на Втората светска војна. По војната емигрирал во Соединетите Американски Држави, каде што раководел со производството на ракетите „Редстон“ и „Јупитер Ц“, кои го лансирале првиот американски вештачки сателит „Експлорер-1“ во 1958 година.

1918.- Џиновскиот германски топ, Големата Берта, го бомбардира Париз од далечина од повеќе од 100 километри во Првата светска војна.

1919.- Бенито Мусолини го основал Fasci di Combattimento во Милано.

1945.- Битката кај Рајна во Втората светска војна започна меѓу сојузниците и Германија, која заврши во април со победа на сојузничките сили.

1950.- Стапува на сила Конвенцијата за основање на Светската метеоролошка организација и е воспоставен Светскиот ден на метеорологијата.

1953.- Умре српскиот скулптор Ѓорѓе Јовановиќ, член на Српската академија на науките и уметностите, професор и директор на Уметничката школа во Белград, творец на бисти на многу државници, војсководци, научници, уметници и неколку јавни споменици.

1956 – Пакистан стана Исламска Република според новиот устав.

1966.- Архиепископот од Кентербери се сретна со папата во Рим. Тоа беше прва средба на двајца црковни водачи од основањето на Англиканската црква пред 400 години.

1983.- Умре Барни Кларк, првиот човек на кој му беше вградено вештачко срце. Кларк живеел со вештачко срце 112 дена.

1994.- На предизборен митинг во Тихуана е убиен претседателскиот кандидат на владејачката Револуционерна институционална партија на Мексико, Луис Доналдо Колосио.

1999.- По неколкудневни преговори со меѓународните посредници, вклучувајќи го и американскиот специјален пратеник Ричард Холбрук, југословенскиот претседател Слободан Милошевиќ го отфрли мировниот план за Косово и распоредувањето на странски трупи во покраината. Тогаш генералниот секретар на НАТО ја активираше наредбата за започнување воздушни напади врз СР Југославија, кои започнаа следниот ден.

2001.- По 15-годишна вселенска мисија, руската вселенска станица Мир, која некогаш на Русија и даваше статус на „вселенска моќ“, беше уништена со потопување во Тихиот Океан.

2003.- На референдум над 92 отсто од словенечките граѓани гласаа за влез на земјата во Европската унија.

2006.- Јужноафриканецот Мајк Хорн и Норвежанецот Борге Оусланд се првите луѓе кои скијаа преку замрзнатиот Арктички Океан, завршувајќи ја експедицијата долга 1.000 километри од северен Сибир до Северниот пол.

2010.- Американскиот претседател Барак Обама го потпиша историскиот закон за здравствена заштита кој се протега на десетици милиони Американци и ја спречува злоупотребата на осигурителните компании.

2011.- Почина политичарот, дипломат и писател Живорад Ковачевиќ. Беше градоначалник на Белград (1974-1982), отповикан амбасадор на СФРЈ во Вашингтон (1987-1989) поради несогласувања.

2013.- Во Бостон, САД на 82-годишна возраст умре нигерискиот романсиер, поетеса и критичар Чинуа Ачебе. Светската слава ја стекна со дебитантскиот роман „Нештата се распаѓаат“ од 1958 година, кој се смета за најчитана книга во модерната африканска литература.

2014 – Умре Адолфо Суарез, првиот демократски избран премиер на Шпанија (1977), по речиси четири децении фашистичка диктатура од Франциско Франко.

2019 година – Во напад врз селото на етничката заедница Фулани во централниот дел на Мали загинаа повеќе од 100 луѓе. Нападот го извршија припадници на етничката заедница Догони, кои ги обвинуваат Фуланите дека ги поддржуваат џихадистите поврзани со терористичките групи на северот на земјата.

2020 – Над милијарда луѓе во повеќе од 50 земји и територии се поканети да останат во изолација, што е една од мерките во борбата против пандемијата на корона вирусот.

На денешен ден

Светот на денешен ден (8 ноември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.

1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.

1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.

1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.

1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.

1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.

1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.

1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).

1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.

1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.

1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.

1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.

1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.

1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.

1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.

1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.

1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.

1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.

1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.

1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.

1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.

1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.

2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.

2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.

2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.

2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.

2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Светот „На денешен ден“ – 30 октомври

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.

1817Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.

1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.

1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.

1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.

1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.

1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).

1918Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.

1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.

1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.

1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.

1974Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.

1975Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.

1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.

1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.

1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.

2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.

2001Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.

2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.

2006Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.

2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.

2011Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.

2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.

2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.

2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.

2022Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Светот на денешен ден (28 октомври)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.

1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.

1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.

1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.

1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.

1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.

1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.

1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.

1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.

1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.

1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.

1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.

1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.

1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.

1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.

1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.

1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.

1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.

1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.

1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.

2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.

2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.

2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.

2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.

2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.

2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.

2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.

2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.

2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.

2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.

2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Свет26 минути

Американската корпорација „Карлајл“ разгледува можност за купување на нафтениот гигант „Лукоил“ надвор од својата матична земја

Американската инвестициона фирма „Карлајл“ разгледува можност да ги купи странските средства на рускиот нафтен гигант „Лукоил“, повикувајќи се на неименувани...

Спорт5 часа

Македонија ремизираше на пријателскиот натпревар против Летонија на „Тодор Проески“

Фудбалската репрезентација на Македонија одигра без голови на контролниот дуел против Летонија во Скопје, меч во кој создадовме неколку солидни...

Хороскоп15 часа

Хороскоп за петок (14 ноември)

ОВЕН Оние од вас кои планираат пократко патување денес можеби ќе бидат задоволни, особено ако се работи за семејна посета....

Балкан18 часа

Авион од типот „AT-802“ попладнево се срушил во близина на Сењ, Хрватска

Турскиот авион „Ер Трактор“ се урна попладнево во близина на Сењ, објавија хрватските медиуми, додавајќи дека е пронајдено телото на...

Фото: Fahmi Fakhrudin @ unsplash Фото: Fahmi Fakhrudin @ unsplash
Lifestyle1 ден

Колку кафе пиете дневно? Медицината вели дека ова се безбедни количини.

Кафето содржи стотици биоактивни соединенија и е еден од најбогатите извори на антиоксиданси – супстанции кои му помагаат на телото...

Фото: No Revisions @ unsplash Фото: No Revisions @ unsplash
Lifestyle1 ден

Како да ја направите вашата правосмукалка да трае подолго и да работи како нова

Добрата правосмукалка е клучна за чист и уреден дом, но многу луѓе несвесно ја оштетуваат или ја намалуваат нејзината ефикасност....

Фото: Dima Solomin @ unsplash Фото: Dima Solomin @ unsplash
Магазин1 ден

Pinterest претстави паметен асистент со вештачка интелигенција за пребарување и инспирација

Pinterest ја претстави новата функција Pinterest Assistant – дигитален асистент со вештачка интелигенција кој им помага на корисниците полесно да...

Занимливости1 ден

Мрсната коса бара секојдневна грижа и одржување

Брзото мрсење на косата е чест и непријатен проблем што им создава грижи на многумина. Одржувањето на ваквата коса често...

Временска прогноза1 ден

Попоски: Следната седмица ќе имаме чести и обилни врнежи од дожд проследени со повремено силен јужен ветер

Уште од самиот почеток на следната седмица судејќи според понатамошните нови излези на прогностичките модели ни следува нова голема промена...

Хороскоп2 дена

Хороскоп за четврток (13 ноември)

ОВЕН Ова може да биде интересен ден на работа, бидејќи ќе имате голема помош и некој кој може да делува...

НАЈЧИТАНИ