На денешен ден
23 ноември – На денешен ден

1221.- Роден е Алфонсо X Учениот (ел Сабио), крал на Кастилја и Леон (1252-82), основач на законодавството, покровител на науката и литературата, поддржувач на верската толеранција. Тој го иницираше пишувањето на шпанската историја и астролошки дела, а Библијата, Талмудот и Куранот беа преведени благодарение на него.
1531 – Со мирот во Капела заврши втората граѓанска војна во Швајцарија и римокатоличките области беа признати како дел од Швајцарската конфедерација.
1831 – Дводневниот штрајк на ткајачите во Лион се претвори во организирано востание на работниците во Лион. Бунтовниците ги зазедоа клучните точки во Лион и воспоставија привремена влада. Нивните барања за зголемување на платите не беа прифатени, а војската го задуши востанието на почетокот на декември.
1855.- Роден е Стеван Сремац, најизразениот претставник на српската хумористична проза и еден од најзначајните писатели на српскиот реализам („Из книга староставн“, „Ивкова слама“, „Зона Замфирова“, „Поп Ќира и поп Спира“). во Сента. Бил член на Српската кралска академија.
1883.- Роден е мексиканскиот сликар Хозе Клементе Орозко (Хозе Клементе Орозко), основач на новиот мексикански уметнички израз кој ја прекина европската традиција и најде инспирација во автохтоната уметност од предконквистадорската ера. Тој се смета за најголемиот сликар на мурали на 20 век.
1889.- Првиот џубокс бил поставен во Пале Ројал во Сан Франциско.
1891.- Деодорода Фонсека (Фонсека), водачот на државниот удар од 1889 година со кој беше соборена бразилската империја и првиот претседател на Бразил, беше принуден да поднесе оставка поради конфликт со Конгресот.
1932.- Со спојување на две кралства – Неџд и Хеџаз, беше формирано Кралството Саудиска Арабија со кралот Абдул Азир ибн Сауд.
1933.- Роден е полскиот композитор Кшиштоф Пендерецки (Кшиштоф), најистакната фигура на полската авангардна музика во втората половина на 20 век („Еманации“, „Оплака за жртвите од Хирошима“, „Страда на Лука“ , опери – „Ѓаволот од Луден“, „Крал Иби“).
1961.- Доминиканската Република го смени името на главниот град Сиудад Трухило во Санто Доминго.
1971.- Кина стана постојана членка на Советот за безбедност на ОН.
1976.- Францускиот писател и политичар Андре Малро (Малро), учесник во Кинеската револуција (1924-27), Шпанската граѓанска војна (1936-39), еден од водачите на Движењето на отпорот во Втората светска војна, член на Француската академија. , Де Гол (Гол) министер за култура од 1959 до 1969 година („Патот на кралот“, „Човечка судбина“, „Искушението на западот“, „Антимемоари“).
1980.- Во земјотресот што го погоди градот Еболи во јужна Италија загинаа 2.735 луѓе, а најмалку 7.500 беа повредени.
1983.- СССР ги напушти разговорите за ограничување на нуклеарното оружје со среден дострел во Женева во знак на протест поради распоредувањето американски крстосувачки ракети во Европа.
1989.- Барајќи демократски реформи во Чехословачка, 300.000 луѓе се собраа на централниот плоштад на Вацлавскиот плоштад во Прага.
1995.- Умре францускиот филмски режисер Луј Мал, еден од најзначајните претставници на францускиот „нов бран“ („Љубовници“, „Лифт до изгубените“, „Заза во метро“, „Приватен живот“).
1996.- Киднапираниот етиопски авион „Боинг 767“ со 163 патници и 12 членови на екипажот паднал во морето кај Коморските острови откако останал без гориво. Во несреќата загинаа 125 лица.
1999.- Американскиот претседател Бил Клинтон пристигна во Косово, каде ја посети американската воена база „Бондстил“ кај Урошевац и разговараше со претставници на Србите и косовските Албанци, од кои побара „да им простат на Србите“ и им порача дека „време е за борбата е завршена“.
2001.- Во судирите меѓу Израелците и Палестинците на Западниот Брег, убиен е водачот на военото крило на Хамас, Махмуд Абу Ханод.
2001.- Трибуналот во Хаг го поднесе третото и најтешко обвинение против поранешниот претседател на СРЈ, Слободан Милошевиќ, за геноцид во Босна и Херцеговина. Милошевиќ претходно беше обвинет за злосторства во Косово и во Хрватска.
2002.- Новиот пакистански премиер Мир Зафарула Кан Џамали положи заклетва, формално означувајќи го враќањето на цивилното владеење по тригодишната воена диктатура.
2003.- Под притисок на демонстрантите и опозицијата, долгогодишниот претседател на Грузија, Едуард Шеварнадзе, поднесе оставка поради фалсификување на изборните резултати. За нов претседател е избран лидерот на грузиското „Национално движење“ Михаил Саакашвили.
2005.- Со победата на првите повоени избори во Либерија, поранешната министерка за финансии Елен Џонсон-Сирлиф стана првата жена претседателка на една африканска земја.
2006.- Поранешниот агент на КГБ Александар Литвиненко почина во Лондон од радиоактивно труење. Британските и руските обвинители покренаа истрага.
2009.- Умре Јанг Хсиени, познат литературен преведувач на кинеска литература. Заедно со неговата сопруга, Британката Гледис Тејлор, преведувал кинески класици, меѓу кои и еден од најпознатите романи од 18 век, „Сон во црвениот павилјон“. Тие двајца преведоа и голем број странски класици на кинески јазик.
2011 – Јеменскиот претседател Али Абдула Салех потпиша указ за повлекување и пренос на власта на потпретседателот Абед Рабу Монсур Хади, во замена за имунитет од сите обвиненија. Со ова завршија деветмесечните немири во Јемен во кои загинаа 2.000 луѓе.
2011.- Турскиот премиер Реџеп Таип Ердоган се извини за убиството на 14.000 Курди за време на бомбардирањето на турскиот регион Курдистан во 1930-тите. Тоа прво извинување на турскиот премиер до Курдите беше упатено во време на особено затегнати односи.
2014.- Во Тунис се одржаа првите слободни и отворени претседателски избори откако деценискиот претседател Зин Ел Абидин Бен Али беше соборен во 2011 година на протести кои беа почеток на „арапската пролет“. Бежи Каид Есебси доби мнозинство гласови и ја потврди победата во вториот круг од претседателските избори на 23 декември.
2018.- Лидерот на српската левица Борко Стефановиќ и уште двајца сопартијци беа физички нападнати во Крушевац, што беше причина за почетокот на серијата граѓански протести во Белград и во другите градови на Србија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за среда (10 септември)
-
Кичево5 часа
ЕВН: Времен прекин на електрична енергија утре во следните кичевски места
-
Хороскоп15 часа
Хороскоп за четврток (11 септември)
-
Кичево8 часа
Денес е 11-ти септември – Ден на ослободувањето на град Кичево, далечната 1943, пред 82 години станува првоослободениот град во Македонија
-
Македонија24 часа
(ФОТО) Полицијата на РЦ Запад уапси двајца скопјани, кај нив се најдени шприцеви со течност и дрога
-
Временска прогноза1 ден
Нестабилна воздушна маса од утре до понеделник носи нова дестабилизација на времето и пороен дожд
-
Македонија1 ден
(ВИДЕО) МВР: 23 нови мотоцикли и опрема за сообраќајната полиција, одлична меѓуинституџионална соработка со РСБСП
-
Кичево46 минути
Вечерва во НУЦК „Кочо Рацин“ прва изложба на кичевчанецот Зоран Здравески насловена како „Железна поезија“, вечер на креација, инспирација и разговори