Следете не

На денешен ден

24 декември – На денешен ден

Објавено пред

на

1491.- Роден е шпанскиот свештеник Игнасио де Лојола (Игнасио, Лојола), основач на „Друштвото на Исус“ (језуити). Во 1534 година, откако инквизицијата го ослободила од обвинение дека е еретик, во 1540 година добил потврда за новиот римокатолички ред од папата Павле III и бил избран за прв старешина (генерал). Тој го создал уставот на језуитите и прирачникот „Духовни вежби за самоуправување“. 1524.- Умрел португалскиот морепловец Васко де Гама (Васко), кој во 1498 година пронашол поморски пат до Индија пловејќи околу Африка. За време на второто патување во Индија во 1502 година, тој воспоставил португалска колонијална власт, а за време на третото, умрел во Индија. 1798.- Роден е полскиот писател Адам Мицкевич, најизразениот претставник на полскиот романтизам. Неговиот идиличен еп „Господин Тадеуш“ (Пан Тадеуш), во кој даде визија за исчезнувањето на старата Полска, се смета за најголем дел од полскиот романтизам.

1814.- САД и Велика Британија го потпишаа мирот во Гент, Белгија, со што заврши војната што започна во 1812 година.

1818.- Роден е англискиот физичар Џејмс Прескот Џул. Тој го определил топлинскиот еквивалент на електричната струја (1843) и механичкиот еквивалент на топлината (1850) и на тој начин обезбедил еден од доказите на законот за зачувување на енергијата. Според него, мерната единица за енергија, работа и количина на топлина го добила името „џул“ (Ј).

1838.- Под притисок на Русија, Портата и политичките противници во Србија, кнезот Милош Обреновиќ ја прифатил т.н. Турскиот устав кој ја ограничува апсолутната моќ на принцот.

1863.- Во Калкута умре англискиот писател Вилијам Мејкпис Такери, еден од најзначајните сатиричари во 19 век, познат по романот „Васар Таштине“.

1863.- Роден е Љубомир Давидовиќ. Заедно со Јаша Продановиќ ја основал Независната радикална партија во 1901 година, а од 1912 година бил на чело на таа партија. Тој беше министер за образование во владата на Никола Пашиќ и е еден од креаторите на Декларацијата на Крф. Од 1919 година е претседател на новоформираната Демократска партија. Бил премиер на Кралството Срби, Хрвати и Словенци двапати во 1919 и 1924 година.

1865.- Во градот Пуласки во американската сојузна држава Тенеси, основана е расистичката организација на белците, Ку-Клукс-Клан.

1871.- Во Каиро, местото каде што се одвива драмата, била одржана премиерата на операта „Аида“ на Верди.

1914.- Германски авиони фрлиле бомба врз Довер во Првата светска војна, прв воздушен напад во историјата на Велика Британија.

1942.- Новата ракета земја-земја „ФЗГ76“, подоцна позната како ракета „Фау 1“ (В-1), беше успешно тестирана на германскиот експериментален полигон во Пенеминде.

1943.- Американскиот генерал Двајт Ајзенхауер (Двајт Ајзенхауер) бил назначен во Втората светска војна за командант на Врховниот штаб на сојузничките експедициски сили за инвазијата на окупирана Франција.

1944.- Во Нови Сад на унгарски е објавен првиот број на дневниот весник „Сабад Вајдашаг“, кој во септември 1945 година го сменил името во „Маѓар со“.

1951.- Обединетото Кралство Либија беше прогласено со емирот ел-Идриз (Идрис) за суверен. Во септември 1969 година, кралот Идриз беше соборен со воен удар предводен од Моамер Гадафи, кој потоа прогласи република.

1982.- Умре францускиот писател Луј Арагон (Луј), еден од основачите на надреалистичкото движење. Од 1930 година, по конгресот на револуционерните писатели во Харков, тој се приклонува кон социјалистичкиот реализам и го објавува „Трактат за социјалистичкиот реализам“. Во Втората светска војна, заедно со Елуар, бил најистакнатиот поет на Движењето на отпорот.

1989.- Сменетиот премиер на Панама, генерал Антонио Нориега (Нориега), се засолни од американските окупациски трупи во дипломатската мисија на Ватикан во Панама Сити и побара политички азил.

1994.- За време на киднапирањето на францускиот патнички авион во Алжир, исламските терористи убија две лица, а 239 лица земаа како заложници.

1995.- На парламентарните избори во Турција најмногу гласови освои исламистичката Партија за просперитет, што беше прва изборна победа на исламистите во 72-годишната историја на секуларна Турција.

1996.- За време на граѓански протест во Србија поради фалсификување на резултатите од локалните избори, силни полициски сили интервенираа во центарот на Белград за да раздвојат две групи – приврзаниците на српскиот претседател Слободан Милошевиќ и опозициската коалиција „Заедно“. Пред почетокот на митингот, со пиштол тешко беше ранет Ивица Лазовиќ, член на Српското движење за обнова.

1997.- Муслиманските фундаменталисти убија 59 цивили во два масакри во Алжир.

1999.- „Малиот принц“, дело на Антоан де Сент-Егзипери, е прогласена за книга на векот во Франција.

2000.- За време на четиридневните немири во затворите во Турција, беа убиени 28 лица.

2008.- Почина британскиот нобеловец и еден од најпознатите драматурзи Харолд Пинтер, познат и како остар критичар на британската и американската надворешна политика. Негови најзначајни дела се: „Настојник“, „Враќање“, „Ничија земја“, „Стари времиња“ и „Роденден“.

2009.- Умре венецуелскиот политичар и државник Рафаел Калдера, претседател на Венецуела од 1969 до 1974 година и од 1994 до 1999 година. За време на вториот мандат, учесниците во државниот удар во 1992 година беа помилувани, вклучувајќи го и Хуго Чавез, кој стана шеф на државата по Калдера.

2011 – 61 лице загина во неколкудневните борби меѓу безбедносните сили и членовите на радикалната муслиманска секта Боко Харам на североистокот на Нигерија.

2014 – Шинзо Абе стана нов премиер на Јапонија десет дена по победата на неговата Либерално-демократска партија (ЛДП) на парламентарните избори.

2017 – Во ударот на тропската бура „Тембин“ на Филипините загинаа 208 лица, 164 лица се водат како исчезнати, додека 40.000 жители ги напуштија своите домови.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Македонија3 часа

„СОЗР“ стави крај на злоупотребите на службените возила и зголемување на транспарентноста од денес граѓаните можат да пријавуваат случаи на незаконита употреба на службени возила

Граѓаните од денеска можат да пријавуваат случаи на незаконита, партиска или приватна употреба на службени возила, на 070 399 050...

Македонија3 часа

Министерството за одбрана, петта година по ред ги задржа максималните 100 % активна транспарентност и е практично најтранспарентна институција во државата

Центарот за граѓански комуникации го објави најновото годишно рангирање според Индексот на активна транспарентност – мерка која ја оценува отвореноста...

Фото: William Hook @ unsplash Фото: William Hook @ unsplash
Магазин6 часа

iOS 26 е тука! 10 големи нови функции и три модели на iPhone без поддршка

Apple го објави iOS 26, првиот оперативен систем чиј број во името е усогласен со годината на издавање. Најновата верзија...

Скопје6 часа

(ВИДЕО) Снимка од подметнувањето на пожарот во Пинтија, каде ние човечноста?!

Потпретседателот на Собранието, Антонијо Милошоски, објави видео-снимка на која се гледа моментот кога е подметнат пожарот во сервисот за автомобили...

Свет7 часа

„Google“ со сериозна инвестиција на центри за податоци и вештачка интелигенција во Велика Британија

Американската компанија Гугл денеска објави план за инвестиција од пет милијарди фунти (околу 5,78 милијарди евра) во Велика Британија во...

Временска прогноза9 часа

По ладни утра проследени со ладен воздух од северен правец

Под влијание на стабилна, сува и посвежа воздушна маса од север, во текот на оваа седмица времето во Македонија ќе...

Хороскоп17 часа

Хороскоп за вторник (16 септември)

ОВЕН Денешниот ден ви доаѓа како порачан. Намалениот прилив на обврски ќе ви го овозможи потребниот одмор. Можни се сомнежи...

Македонија1 ден

Од ноќеска цените на горивата се намалуваат

Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 и на ЕУРОДИЗЕЛ (Д Е V), се намалуваат за 0,50 ден/лит,...

Скопје1 ден

(ВИДЕО) Уништени над 4 тони и 18 илјади стебла марихуана и повеќе од 21 килограми друга дрога

Денеска во присуство на министерот за внатрешни работи Панче Тошковски и раководството на МВР, Агенцијата за управување со одземен имот,...

Здравје и убавина1 ден

Единствен рецепт за појак имунитет

Познатиот руски професор и експерт за кинезитерапија, Сергеј Бубновски, тврди дека постои многу едноставен начин за зајакнување на имунитетот. Според...

НАЈЧИТАНИ