На денешен ден
24 декември – На денешен ден
1491.- Роден е шпанскиот свештеник Игнасио де Лојола (Игнасио, Лојола), основач на „Друштвото на Исус“ (језуити). Во 1534 година, откако инквизицијата го ослободила од обвинение дека е еретик, во 1540 година добил потврда за новиот римокатолички ред од папата Павле III и бил избран за прв старешина (генерал). Тој го создал уставот на језуитите и прирачникот „Духовни вежби за самоуправување“. 1524.- Умрел португалскиот морепловец Васко де Гама (Васко), кој во 1498 година пронашол поморски пат до Индија пловејќи околу Африка. За време на второто патување во Индија во 1502 година, тој воспоставил португалска колонијална власт, а за време на третото, умрел во Индија. 1798.- Роден е полскиот писател Адам Мицкевич, најизразениот претставник на полскиот романтизам. Неговиот идиличен еп „Господин Тадеуш“ (Пан Тадеуш), во кој даде визија за исчезнувањето на старата Полска, се смета за најголем дел од полскиот романтизам.
1814.- САД и Велика Британија го потпишаа мирот во Гент, Белгија, со што заврши војната што започна во 1812 година.
1818.- Роден е англискиот физичар Џејмс Прескот Џул. Тој го определил топлинскиот еквивалент на електричната струја (1843) и механичкиот еквивалент на топлината (1850) и на тој начин обезбедил еден од доказите на законот за зачувување на енергијата. Според него, мерната единица за енергија, работа и количина на топлина го добила името „џул“ (Ј).
1838.- Под притисок на Русија, Портата и политичките противници во Србија, кнезот Милош Обреновиќ ја прифатил т.н. Турскиот устав кој ја ограничува апсолутната моќ на принцот.
1863.- Во Калкута умре англискиот писател Вилијам Мејкпис Такери, еден од најзначајните сатиричари во 19 век, познат по романот „Васар Таштине“.
1863.- Роден е Љубомир Давидовиќ. Заедно со Јаша Продановиќ ја основал Независната радикална партија во 1901 година, а од 1912 година бил на чело на таа партија. Тој беше министер за образование во владата на Никола Пашиќ и е еден од креаторите на Декларацијата на Крф. Од 1919 година е претседател на новоформираната Демократска партија. Бил премиер на Кралството Срби, Хрвати и Словенци двапати во 1919 и 1924 година.
1865.- Во градот Пуласки во американската сојузна држава Тенеси, основана е расистичката организација на белците, Ку-Клукс-Клан.
1871.- Во Каиро, местото каде што се одвива драмата, била одржана премиерата на операта „Аида“ на Верди.
1914.- Германски авиони фрлиле бомба врз Довер во Првата светска војна, прв воздушен напад во историјата на Велика Британија.
1942.- Новата ракета земја-земја „ФЗГ76“, подоцна позната како ракета „Фау 1“ (В-1), беше успешно тестирана на германскиот експериментален полигон во Пенеминде.
1943.- Американскиот генерал Двајт Ајзенхауер (Двајт Ајзенхауер) бил назначен во Втората светска војна за командант на Врховниот штаб на сојузничките експедициски сили за инвазијата на окупирана Франција.
1944.- Во Нови Сад на унгарски е објавен првиот број на дневниот весник „Сабад Вајдашаг“, кој во септември 1945 година го сменил името во „Маѓар со“.
1951.- Обединетото Кралство Либија беше прогласено со емирот ел-Идриз (Идрис) за суверен. Во септември 1969 година, кралот Идриз беше соборен со воен удар предводен од Моамер Гадафи, кој потоа прогласи република.
1982.- Умре францускиот писател Луј Арагон (Луј), еден од основачите на надреалистичкото движење. Од 1930 година, по конгресот на револуционерните писатели во Харков, тој се приклонува кон социјалистичкиот реализам и го објавува „Трактат за социјалистичкиот реализам“. Во Втората светска војна, заедно со Елуар, бил најистакнатиот поет на Движењето на отпорот.
1989.- Сменетиот премиер на Панама, генерал Антонио Нориега (Нориега), се засолни од американските окупациски трупи во дипломатската мисија на Ватикан во Панама Сити и побара политички азил.
1994.- За време на киднапирањето на францускиот патнички авион во Алжир, исламските терористи убија две лица, а 239 лица земаа како заложници.
1995.- На парламентарните избори во Турција најмногу гласови освои исламистичката Партија за просперитет, што беше прва изборна победа на исламистите во 72-годишната историја на секуларна Турција.
1996.- За време на граѓански протест во Србија поради фалсификување на резултатите од локалните избори, силни полициски сили интервенираа во центарот на Белград за да раздвојат две групи – приврзаниците на српскиот претседател Слободан Милошевиќ и опозициската коалиција „Заедно“. Пред почетокот на митингот, со пиштол тешко беше ранет Ивица Лазовиќ, член на Српското движење за обнова.
1997.- Муслиманските фундаменталисти убија 59 цивили во два масакри во Алжир.
1999.- „Малиот принц“, дело на Антоан де Сент-Егзипери, е прогласена за книга на векот во Франција.
2000.- За време на четиридневните немири во затворите во Турција, беа убиени 28 лица.
2008.- Почина британскиот нобеловец и еден од најпознатите драматурзи Харолд Пинтер, познат и како остар критичар на британската и американската надворешна политика. Негови најзначајни дела се: „Настојник“, „Враќање“, „Ничија земја“, „Стари времиња“ и „Роденден“.
2009.- Умре венецуелскиот политичар и државник Рафаел Калдера, претседател на Венецуела од 1969 до 1974 година и од 1994 до 1999 година. За време на вториот мандат, учесниците во државниот удар во 1992 година беа помилувани, вклучувајќи го и Хуго Чавез, кој стана шеф на државата по Калдера.
2011 – 61 лице загина во неколкудневните борби меѓу безбедносните сили и членовите на радикалната муслиманска секта Боко Харам на североистокот на Нигерија.
2014 – Шинзо Абе стана нов премиер на Јапонија десет дена по победата на неговата Либерално-демократска партија (ЛДП) на парламентарните избори.
2017 – Во ударот на тропската бура „Тембин“ на Филипините загинаа 208 лица, 164 лица се водат како исчезнати, додека 40.000 жители ги напуштија своите домови.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт2 денаКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Хороскоп2 денаХороскоп за сабота (6 декември)
-
Хороскоп15 часаХороскоп за недела (7 декември)
-
Временска прогноза1 денСе менува ли климата? Најава за невообичаено топло време од следната седмица во месец декември – ова се информациите
-
Македонија2 дена„ЛУКОИЛ Македонија“ продолжува да функционира во нормални рамки
-
Здравје и убавина17 часаКако полесно да ја издржите диетата за слабеење
