На денешен ден
26 јуни – На денешен ден

1541.- Во борбата за моќ на шпанските конквистадори, во Лима е убиен освојувачот на Перу и основач на градот Лима (1535) Франциско Пизаро.
1690.- Во Белград, на Калемегдан, бил одржан големосрпско народно-црковно собрание, на кое било решено да се прифати поканата на австрискиот император Леополд за заедничка борба против Турците, но од територијата на Унгарија.
1810.- Умрел францускиот пронаоѓач Жозеф Мишел Монголфие, кој со својот брат Жак Етјен во 1783 година го конструирал првиот воздушен балон исполнет со загреан воздух.
1836.- Умрел францускиот офицер Клод Жозеф Руже де Лил (Клод Жозеф Руже, Лисл), кој во 1792 година ги напишал зборовите и ја составил француската химна „Марсејз“.
1843 – Хонг Конг беше прогласен за британска кралска колонија, а Хенри Потингер беше првиот гувернер.
1856.- Умре германскиот филозоф Макс Штирнер, поддржувач и теоретичар на анархизмот. Неговото главно дело „Едниот и неговиот имот“ (1845), предизвика остри полемики и одредено време беше забрането („Историја на реакцијата“, „Мини записи“).
1858.- Британско-кинеската војна заврши со потпишување на мировниот договор во Тиенцин. Во договорот, Кина се обврза да отвори нови пристаништа за европска трговија и да го легализира увозот на опиум.
1867.- Од белградската тврдина беше симнато турското знаме, кое четири века се вееше над градот. Три месеци претходно Турците му ги предадоа клучевите од Белград на принцот Михаило Обреновиќ, но турското знаме остана на белградската тврдина до српското знаме.
1869.- Роден е Владимир Димитријевиќ Ласкарев, српски геолог и палеонтолог со руско потекло, еден од најдобрите познавачи на терциерното и квартерното. Се занимавал со истражување на неогена и квартерна и фосилна фауна во Србија.
1877.- Во војната за ослободување на Србија и Црна Гора против Турција (1876-78), Црногорците ја поразиле турската војска на чело со командантот на Скадар Сулејман Паша кај Спуж.
1881.- Српскиот принц Милан Обреновиќ ја склучил „Тајната конвенција“ со Австро-Унгарија со која Србија се обврзала да престане со агитацијата во Босна и Херцеговина и да не склучува меѓународен договор спротивен на интересите на Виена. За возврат добил поддршка за прогласување на кралството и независноста на СПЦ од Цариградската патријаршија.
1892.- Родена е американската писателка Перл Бак, која во своите романи го опишала животот во Кина каде пораснала како ќерка на мисионер („Павилјон на жени“, „Добра земја“, „Исток-Запад“). Таа ја доби Нобеловата награда за литература во 1938 година.
1898.- Роден е германскиот дизајнер на авиони и индустријалец Вилхелм Месершмит, кој го изградил првиот авион во светот со брзина од 1.000 километри на час (1941).
1905.- Умре српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи за селскиот живот („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).
1906.- Во францускиот град Ле Ман се одржа првата трка за Големата награда на автомобили.
1917.- На солунското поле беа застрелани генералштабниот полковник на српската војска Драгутин Димитријевиќ Апис и мајорите Љубо Вуловиќ и Раде Малобабиќ, кои воениот суд ги осуди на смрт поради наводно планирање на убиството на регентот Александар Караѓорѓевиќ.
1941.- Финска ѝ се придружи на Германија во Втората светска војна и објави војна на СССР, во која учествуваше три години.
1945.- Во Сан Франциско, претставници на 50 земји, вклучително и Југославија, ја потпишаа Повелбата на ОН, која стапи на сила на 24 октомври.
1960 – Поранешната француска колонија Мадагаскар стекна независност како Малгашка Република; британскиот протекторат Сомалиленд стана независна земја, а на 1 јули се обедини со италијанска Сомалија под името Сомалија.
1970.- Александар Дубчек, водач на чехословачкото реформистичко движење („Прашка пролет“), беше исклучен од Комунистичката партија на Чехословачка.
1977.- Африканската држава Џибути стекна независност по 117 години француско владеење.
1977.- Американскиот пејач Елвис Присли го одржа својот последен концерт во Индијанаполис. Почина два месеци подоцна.
1992.- За време на војната во Босна, генералниот секретар на ОН Бутрос Бутрос Гали (Бутрос Гали) ги повика босанските Срби да ја прекинат офанзивата врз Сараево во рок од 48 часа, а босанските муслимани да го деблокираат аеродромот во Сараево.
2000 – Научници од 18 земји декодираа 85 проценти од човечкиот геном, отворајќи нова ера во човечката медицина. Во научните кругови ширум светот се проценува дека дешифрирањето на човечкиот геном претставува најголемо откритие во историјата на човештвото.
2001. – Претставниците на седум балкански земји (СРЈ, Босна и Херцеговина, Албанија, Бугарија, Хрватска, Македонија и Романија) потпишаа, во рамките на Пактот за стабилност на Југоисточна Европа, Меморандум за разбирање за слободна трговија. Босна и Херцеговина, СРЈ и Хрватска потпишаа договор со кој се обврзуваат да го решат проблемот со 1,2 милиони бегалци и раселени лица за време на војните во поранешна СФРЈ (1991-95).
2004.- По 14 години прекин, првиот воз од Белград пристигна во хрватскиот град Сплит.
2006.- Претседателот на Србија Борис Тадиќ ја оствари својата прва официјална посета на независна Црна Гора, каде што беше пречекан со највисоки државни почести од страна на црногорскиот претседател Филип Вујановиќ.
2008 – Врховниот суд на Америка пресуди дека американските граѓани можат да поседуваат и користат огнено оружје, особено во случај на самоодбрана.
2012 – Советот на министри на ЕУ одлучи да ја овласти Црна Гора да започне преговори за членство во унијата.
2012.- Одделот за воени злосторства на Високиот суд осуди четиринаесет членови на поранешната ЈНА и паравоена формација „Душан Силни“ на вкупно 128 години затвор за убиство на 70 хрватски цивили во селото Ловас во Хрватска во 1991 година.
2013 – По објавувањето на резултатите од парламентарните избори во Албанија, конзервативниот премиер Саљи Бериша го призна изборниот пораз од социјалистите предводени од Еди Рам.
2015 – Во напад на исламски екстремисти во Тунис, загинаа 37 лица, меѓу кои и странски туристи; Во самоубиствен бомбашки напад врз шиитска џамија во Кувајт загинаа 25 лица, а 200 се повредени.
2016.- Српската ватерполо репрезентација ја освои четвртата последователна титула во Светската лига, односно десеттиот златен медал на овој турнир.
2021 – Извештајот на американската влада за „неидентификувани летечки објекти“ не потврди дека 144 забележани авиони или други објекти кои летаат со неверојатна брзина или во неверојатни траектории се поврзани со „вонземјани“. Во истражените случаи имаше премалку информации за да се објасни природата на набљудуваните појави.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (17 септември)
-
Хороскоп11 часа
Хороскоп за четврток (18 септември)
-
Македонија2 дена
Министерството за одбрана, петта година по ред ги задржа максималните 100 % активна транспарентност и е практично најтранспарентна институција во државата
-
Музика1 ден
Училиштето за Црковна музика „Митрополит Козма Пречистански“ во петок и сабота преку „аудиција“ врши упис на нови членови за источно пеење
-
Македонија2 дена
„СОЗР“ стави крај на злоупотребите на службените возила и зголемување на транспарентноста од денес граѓаните можат да пријавуваат случаи на незаконита употреба на службени возила
-
Временска прогноза1 ден
Брз продор на ладен воздух од север, додека само утре услови за слаб локален дожд
-
Магазин2 дена
iOS 26 е тука! 10 големи нови функции и три модели на iPhone без поддршка
-
Магазин23 часа
Осум iOS 26 промени што мора да ги пробате