На денешен ден
26 јуни – На денешен ден
1541.- Во борбата за моќ на шпанските конквистадори, во Лима е убиен освојувачот на Перу и основач на градот Лима (1535) Франциско Пизаро.
1690.- Во Белград, на Калемегдан, бил одржан големосрпско народно-црковно собрание, на кое било решено да се прифати поканата на австрискиот император Леополд за заедничка борба против Турците, но од територијата на Унгарија.
1810.- Умрел францускиот пронаоѓач Жозеф Мишел Монголфие, кој со својот брат Жак Етјен во 1783 година го конструирал првиот воздушен балон исполнет со загреан воздух.
1836.- Умрел францускиот офицер Клод Жозеф Руже де Лил (Клод Жозеф Руже, Лисл), кој во 1792 година ги напишал зборовите и ја составил француската химна „Марсејз“.
1843 – Хонг Конг беше прогласен за британска кралска колонија, а Хенри Потингер беше првиот гувернер.
1856.- Умре германскиот филозоф Макс Штирнер, поддржувач и теоретичар на анархизмот. Неговото главно дело „Едниот и неговиот имот“ (1845), предизвика остри полемики и одредено време беше забрането („Историја на реакцијата“, „Мини записи“).
1858.- Британско-кинеската војна заврши со потпишување на мировниот договор во Тиенцин. Во договорот, Кина се обврза да отвори нови пристаништа за европска трговија и да го легализира увозот на опиум.
1867.- Од белградската тврдина беше симнато турското знаме, кое четири века се вееше над градот. Три месеци претходно Турците му ги предадоа клучевите од Белград на принцот Михаило Обреновиќ, но турското знаме остана на белградската тврдина до српското знаме.
1869.- Роден е Владимир Димитријевиќ Ласкарев, српски геолог и палеонтолог со руско потекло, еден од најдобрите познавачи на терциерното и квартерното. Се занимавал со истражување на неогена и квартерна и фосилна фауна во Србија.
1877.- Во војната за ослободување на Србија и Црна Гора против Турција (1876-78), Црногорците ја поразиле турската војска на чело со командантот на Скадар Сулејман Паша кај Спуж.
1881.- Српскиот принц Милан Обреновиќ ја склучил „Тајната конвенција“ со Австро-Унгарија со која Србија се обврзала да престане со агитацијата во Босна и Херцеговина и да не склучува меѓународен договор спротивен на интересите на Виена. За возврат добил поддршка за прогласување на кралството и независноста на СПЦ од Цариградската патријаршија.
1892.- Родена е американската писателка Перл Бак, која во своите романи го опишала животот во Кина каде пораснала како ќерка на мисионер („Павилјон на жени“, „Добра земја“, „Исток-Запад“). Таа ја доби Нобеловата награда за литература во 1938 година.
1898.- Роден е германскиот дизајнер на авиони и индустријалец Вилхелм Месершмит, кој го изградил првиот авион во светот со брзина од 1.000 километри на час (1941).
1905.- Умре српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи за селскиот живот („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).
1906.- Во францускиот град Ле Ман се одржа првата трка за Големата награда на автомобили.
1917.- На солунското поле беа застрелани генералштабниот полковник на српската војска Драгутин Димитријевиќ Апис и мајорите Љубо Вуловиќ и Раде Малобабиќ, кои воениот суд ги осуди на смрт поради наводно планирање на убиството на регентот Александар Караѓорѓевиќ.
1941.- Финска ѝ се придружи на Германија во Втората светска војна и објави војна на СССР, во која учествуваше три години.
1945.- Во Сан Франциско, претставници на 50 земји, вклучително и Југославија, ја потпишаа Повелбата на ОН, која стапи на сила на 24 октомври.
1960 – Поранешната француска колонија Мадагаскар стекна независност како Малгашка Република; британскиот протекторат Сомалиленд стана независна земја, а на 1 јули се обедини со италијанска Сомалија под името Сомалија.
1970.- Александар Дубчек, водач на чехословачкото реформистичко движење („Прашка пролет“), беше исклучен од Комунистичката партија на Чехословачка.
1977.- Африканската држава Џибути стекна независност по 117 години француско владеење.
1977.- Американскиот пејач Елвис Присли го одржа својот последен концерт во Индијанаполис. Почина два месеци подоцна.
1992.- За време на војната во Босна, генералниот секретар на ОН Бутрос Бутрос Гали (Бутрос Гали) ги повика босанските Срби да ја прекинат офанзивата врз Сараево во рок од 48 часа, а босанските муслимани да го деблокираат аеродромот во Сараево.
2000 – Научници од 18 земји декодираа 85 проценти од човечкиот геном, отворајќи нова ера во човечката медицина. Во научните кругови ширум светот се проценува дека дешифрирањето на човечкиот геном претставува најголемо откритие во историјата на човештвото.
2001. – Претставниците на седум балкански земји (СРЈ, Босна и Херцеговина, Албанија, Бугарија, Хрватска, Македонија и Романија) потпишаа, во рамките на Пактот за стабилност на Југоисточна Европа, Меморандум за разбирање за слободна трговија. Босна и Херцеговина, СРЈ и Хрватска потпишаа договор со кој се обврзуваат да го решат проблемот со 1,2 милиони бегалци и раселени лица за време на војните во поранешна СФРЈ (1991-95).
2004.- По 14 години прекин, првиот воз од Белград пристигна во хрватскиот град Сплит.
2006.- Претседателот на Србија Борис Тадиќ ја оствари својата прва официјална посета на независна Црна Гора, каде што беше пречекан со највисоки државни почести од страна на црногорскиот претседател Филип Вујановиќ.
2008 – Врховниот суд на Америка пресуди дека американските граѓани можат да поседуваат и користат огнено оружје, особено во случај на самоодбрана.
2012 – Советот на министри на ЕУ одлучи да ја овласти Црна Гора да започне преговори за членство во унијата.
2012.- Одделот за воени злосторства на Високиот суд осуди четиринаесет членови на поранешната ЈНА и паравоена формација „Душан Силни“ на вкупно 128 години затвор за убиство на 70 хрватски цивили во селото Ловас во Хрватска во 1991 година.
2013 – По објавувањето на резултатите од парламентарните избори во Албанија, конзервативниот премиер Саљи Бериша го призна изборниот пораз од социјалистите предводени од Еди Рам.
2015 – Во напад на исламски екстремисти во Тунис, загинаа 37 лица, меѓу кои и странски туристи; Во самоубиствен бомбашки напад врз шиитска џамија во Кувајт загинаа 25 лица, а 200 се повредени.
2016.- Српската ватерполо репрезентација ја освои четвртата последователна титула во Светската лига, односно десеттиот златен медал на овој турнир.
2021 – Извештајот на американската влада за „неидентификувани летечки објекти“ не потврди дека 144 забележани авиони или други објекти кои летаат со неверојатна брзина или во неверојатни траектории се поврзани со „вонземјани“. Во истражените случаи имаше премалку информации за да се објасни природата на набљудуваните појави.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Хороскоп2 денаХороскоп за понеделник (8 декември)
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (9 декември)
-
Кичево12 часаНоќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри
-
Кичево15 часаКнежинскиот манастир денес го слави својот патрон „Св. Ѓорѓија – Победоносец“, за многу години „Св. Ѓорѓија“, Христовиот војник, заштитник на сиромашните
-
Временска прогноза13 часаЗа вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември
-
Македонија1 денЖена од охридското с.Лескоец удрила во полициско „јети“ на охридската полиција, за среќа учесниците поминале со телесни повреди
-
Македонија10 часаНово намалување на дизелот од ноќеска, бензините остануваат непроменети
-
Македонија1 денПС Франгово и РЦ Запад запленија три торби со 62 паковки со марихуана
