На денешен ден
На денешен ден (26 септември)

1186 – Дубровник склучил мир со српскиот голем префект Стефан Немања, кој се обидел да го заземе градот во два наврати (1184 и 1185 година). Мировниот договор беше основа за подоцнежните договори меѓу Србија и Дубровник.
1371.- Во битката на реката Марица, кај Чрномен, Турците ја поразиле српската војска на браќата Мрњавчевиќ, кралот Вукашин и деспотот Угљеша, кои загинале во битката. Тоа беше една од решавачките битки во турскиот поход на Балканот.
1580.- Англискиот морнар и пират Френсис Дрејк заплови во пристаништето во Плимут на крајот од неговото 33-месечно патување околу светот. Дрејк беше првиот Англичанец кој ја обиколи земјината топка, поради што беше прогласен за витез од кралицата Елизабета.
1687.- Во битката со Турците, топот на венецијанската војска предизвикал експлозија во која сериозно биле оштетени Партенонот и Пропилеите на Акропол, каде турската војска чувала складиште за муниција.
1815.- Русија, Австрија и Прусија формираа Света алијанса, која подоцна ја потпишаа сите европски владетели освен британскиот регент, папата и турскиот султан. Целта на сојузот беше да ги потисне револуционерните движења во Европа по Француската револуција и Наполеонските војни.
1826.- Роден е Љубомир Ненадовиќ, член на Српската кралска академија, автор на познати патописци и еден од најчитаните српски писатели од втората половина на 19 век („Писма од Италија“, „Писма од Германија“, Писма од Швајцарија“, „За Црногорците“).
1849.- Роден е рускиот физиолог Иван Петрович Павлов, основач на Институтот за експериментална медицина, добитник на Нобеловата награда за медицина во 1904 година. Врз основа на експериментите врз кучињата, тој ја воспоставил теоријата за условениот рефлекс и неговите дела за инервација на срцето и функцијата на црниот дроб е исто така значајна.
1907.- Нов Зеланд, кој беше колонија на Велика Британија, стана доминација во рамките на Британскиот Комонвелт.
1918.- Во Првата светска војна, сојузниците започнаа општа офанзива што доведе до колапс на Централните сили и крај на војната на почетокот на октомври.
1945.- Во Њујорк умре унгарскиот композитор и пијанист Бела Барток, чија работа отвори нови правци за развој на унгарската музика. На глобално ниво, тој е еден од основачите на „новата музика“ на 20 век (симфониската поема „Кошут“, операта „Замокот на Синобрада“, балетите „Дрвениот принц“ и „Чудесниот мандарински“ и бројни симфониски и камерни дела).
1960.- Одржан е првиот ТВ дуел меѓу претседателските кандидати. Во рамките на кампањата за претседател на САД, тогашниот потпретседател Ричард Никсон и сенаторот Џон Кенеди се соочија на националната телевизија.
1969.- Во Боливија, воената хунта предводена од генералот Алфредо Овандо Кандиа го собори претседателот Силес Салинас.
1980 – 13 луѓе загинаа, а повеќе од 200 беа повредени во експлозија на бомба на фестивалот на пивото во Минхен.
1984 – Велика Британија и Кина се согласија да го вратат Хонг Конг на кинескиот суверенитет во 1997 година. Хонг Конг падна во рацете на Британците според Мировниот договор од Нанкинг во 1842 година, по војната со опиумот (1839-42).
1989.- Виетнам ги повлече своите трупи од Камбоџа, која беше во земјата од крајот на 1978 година, оставајќи ги владините сили на Хун Сен сами да се борат против маоистичката герилска организација Црвени Кмери.
1990.- Во Рим умре италијанскиот писател Алберто Моравија (Моравија), една од најзначајните фигури на италијанската литература на 20 век („Римски приказни“, „Кокара“, „Римјанката“).
1994.- Алжирските безбедносни сили го убиле шефот на најсилната исламска терористичка организација ГИА, Шериф Гусми, познат како Абу Абдалах.
1995.- Започна судењето на поранешниот италијански премиер Џулио Андреоти, под обвинение дека имал блиски врски со мафијата. Андреоти седум пати беше избран за премиер на Италија и беше еден од симболите на повоена Италија.
1997.- Италијанскиот суд ги осуди на доживотен затвор мафијашкиот бос Салваторе Рино и 23 негови најблиски соработници за убиството на судијата Џовани Фалконе во 1992 година.
1997.- Во земјотрес во централна Италија, 11 лица ги загубија животите, а средновековната базилика Свети Франциско Асишки (Франческо д’Асизи) во Асизи беше тешко оштетена.
2000.- Грчкиот траект „Експрес Самина“ налета на подводен гребен во близина на островот Парос и потона за 20 минути. Во несреќата на бродот со над 500 патници животот го загубија 72 лица.
2002.- Околу 1.034 луѓе се удавија во несреќа на сенегалски траект во водите на Гамбија во Атлантскиот Океан, а 64 луѓе преживеаја.
2003.- По 11-годишна пауза поради избувнувањето на војната во поранешна Југославија, авионот на српската авиокомпанија Јат ервејс слета на сараевскиот аеродром, со што повторно беше воспоставен директен лет меѓу Белград и Сараево.
2008.- Умре Пол Њуман, американски филмски актер и режисер, филантроп и возач на тркачки автомобил. Играше во повеќе од 50 филмови, а најпознати остварувања се „Cat on a Hot Line Roof“, „The Hustler“, „Hud“ и „Cool Hand Luke“, „Butch Cassidy and the Sundance Kid“ и „Sting“ .
2010 – Холивудската актерка Глорија Стјуарт, која ја играше Роуз Калверт, преживеан од Титаник, во филмот Титаник.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Музика2 дена
(ВИДЕО) Кичевчани во полн ефект до достигнувања на соништата, „Men Of Silver Soul“ на „Marbled In Stone“ ќе ви стане омилена веднаш!
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за вторник (9 септември)
-
Македонија1 ден
МВР со детали за тешката сообраќајка со мотоцикли на магистралниот пат Гостивар-Кичево вчера
-
Хороскоп16 часа
Хороскоп за среда (10 септември)
-
Македонија2 дена
Прекинат сообраќајот на патот Мавровска крстосница-Гостивар поради сообраќајна несреќа, возилата се пренасочуваат по споредните патишта
-
Временска прогноза1 ден
Стабилно и суво, од четврток нова промена на времето и услови за локално невреме проследено со дожд, засилен ветер и грмежи
-
Спорт1 ден
Англиската репрезентација со четири победи вечерва со фаворитски статус во Белград пред Србија
-
Македонија1 ден
Од вечерва поскапуваат горивата, ова е новата цена за литар