Следете не

На денешен ден

28 август – На денешен ден

Објавено пред

на

1219.- Патријархот Манојло Сарантен, со согласност на византискиот (никејски) император Теодор I Ласкарис, за прв српски архиепископ го ракоположи Сава Немањиќ, подоцна Свети Сава. Со тој чин Српската православна црква станува автокефална (независна). Во почетокот, центарот на Српската црква бил во манастирот Жича. Во 1346 година, царот Стефан Душан ја издигнал српската црква на ранг на патријаршија.

1645.- Умре холандскиот правник, писател и хуманист Хуго Гротиус, основач на науката за меѓународното право. Тој припаѓал на „училиштето за природно право“ и ја докажал неопходноста од еднаквост на луѓето пред законот. Тој исто така тврдеше дека океаните се општо добро и дека поединечните земји немаат право на нивна ексклузивна употреба. Во Холандија, во времето на острите расправии меѓу римокатолиците и протестантите, тој се залагал за верска толеранција, поради што бил уапсен во Утрехт во 1618 година и осуден на доживотен затвор како еретик во 1619 година. Успеал да избега во Франција во 1621 година и од 1635 година до неговата смрт бил амбасадор на Шведска во Франција. Дела: „De iure belli ac pacis“, „Mare liberum“, „De iure praedae“, „De veritate religis Christianae“, „Via et votum ad pacem ečlesiasticam“, драми – „Christus patiens“, „Sophomphaneas“, „Adamus егзил“.

1749.- Роден е германскиот писател Јохан Волфганг Гете, едно од најголемите имиња на светската литература. Неколку години по завршувањето на студиите по право во Стазбург, тој се преселил во Вајмар, каде што бил театарски менаџер 28 години. Покрај литературното творештво – пишувал текстови, драми, романи, интензивно се занимавал со филозофија, природни науки, сликарство и државни работи во Вајмар. Тој ги обврзал Србите пишувајќи за српската народна поезија на која воодушевувал и преведувајќи неколку народни песни, меѓу кои и „Хасанагиница“. Тој беше под влијание на Хердер, кој исто така беше просрпски. Тој остави една од најголемите и најинтересните збирки писма. Дела: романи „Фауст“, „Вилхелм Мајстер“, „Вертер“, „Избор по сродство“, драми „Гец од Бирлингем“, „Егмонт“, „Ифигенија на Таурида“, „Торквато Тасо“, трагедии „Клавихо“, Вонбрачна ќерка“, еп „Херман и Доротеја“, патопис „Патување низ Италија“, автобиографско дело „Од мојот живот“, поезија „Мариенбадска елегија“, „Римски елегии“, „Западно-источен диван“, епиграми „Ксенија“, Теорија на боја“.

1813.- Од раните во Делиградската битка, испеани во народни песни, умре Јован Куршула, српскиот херој од Првото српско востание. Во низа битки се истакнал по херојството, особено во битката на Црни врв во 1809 година, кога Турците под команда на Алија Гушанац се обиделе да навлезат во Гружа и Јасеница, а во септември 1810 година на Варваринското поле, кога неговиот херојството ги воодушеви и Турците и руските доброволци кои се бореа на страната на Србите.

1833 – Парламентот ја забрани трговијата со робови низ Британската империја.

1849.- Австриските трупи под команда на генералот (подоцна маршал) Јозеф Радецки го зазеле италијанскиот град Венеција по опсадата што започнала на 20 јули 1849 година.

1877.- Роден е англискиот производител на автомобили и пилот Чарлс Стјуарт Ролс, кој заедно со Фредерик Ројс во 1906 година ја основал компанијата за производство на автомобили Ролс-Ројс. Во 1904 година, компанијата Ројс започна со производство на автомобили, што го импресионираше Ролс, а две години подоцна двајцата станаа косопственици на компанија чии возила станаа симбол на луксуз и квалитет во автомобилската индустрија. Компанијата „Ролс-Ројс“ произведува и авионски мотори. Ролс бил првиот пилот кој во јуни 1910 година прелетал преку Ла Манш во двете насоки без застанување, а во јули 1910 година бил првиот британски пилот кој загинал во авионска несреќа.

1916.- Германија и објави војна на Романија во Првата светска војна.

1944.- Во францускиот град Марсеј за време на Втората светска војна, преостанатите германски војници се предале, а истиот ден бил ослободен блискиот Тулон.

1973.- Во земјотрес југозападно од Сиудад Мексико загинаа повеќе од 500 луѓе.

1987.- Умре американскиот филмски режисер Џон Хјустон, еден од најистакнатите американски филмаџии на 20 век, се сметаше дека е особено вешт во работата со актери. Снимаше многу филмови, главно од авантуристички и криминалистички жанр. Филмови: „Малтешкиот сокол“, „Кејп Ларго“, „Бевме странци“, „Богатствата на Сиера Мадре“, „Џунгла на асфалтот“, „Црвена значка на храброста“, „Африканска кралица“, „Моби Дик“ , „Ноќ на Игуана“, „Сјајот во златното око“, „Градот на изобилството“, „Нашиот човек од Австралија“, „Весниот судија“, „Ани“, „Под вулканот“.

1994.- Заврши дводневниот референдум во Република Српска, на кој повеќе од 90 отсто од граѓаните го отфрлија мировниот план на Контакт групата за Босна и Херцеговина.

1995.- Минофрлачка граната уби 37, а повреди 85 лица на пазарот Маркале во Сараево, за што Србите беа обвинети по експресната истрага, што послужи како изговор за масовните воздушни напади на НАТО врз Република Српска. Подоцна се појави извештај, според кој трагедијата била инсценирана од военото раководство во Сараево, што го потврдил и високиот функционер на ОН Јасуши Акаши.

1996 – Владата на САД му забрани на водачот на Нацијата на исламот Луис Фаракан да го прифати ветениот либиски подарок од една милијарда долари наменет за економска и политичка помош за Афроамериканците во САД.

1997.- Во крвава пресметка меѓу ривалските банди во озлогласениот венецуелски затвор „Елдорадо“, загинаа 29 лица.

1999.- Македонскиот министер Радомир Стојковски, сопругата, ќерката и возачот загинаа во сообраќајна несреќа, по што норвешките војници од возилото на меѓународните сили, кои ја предизвикаа несреќата, одбија да поднесат тест за алкохол во крвта. Во март 2000 година, судот во Осло го осуди на една година затвор поручникот кој ја сокри смртта на четири лица.

2006 – 50 бунтовници и 23 ирачки војници беа убиени, додека околу 70 луѓе беа ранети во судир што избувна меѓу ирачката армија и шиитската милиција лојална на популарниот верски водач Муктада ал Садр, во градот Диванија, јужно од Багдад.

2007.- Умре Франциско Умбрал, еден од најголемите шпански современи писатели. Објавил над 80 книги, меѓу кои „Смртникот и розата“ и „Мадридската трилогија“. Добитник е на престижни шпански награди како што се наградата за литература Принцот од Астурија во 1996 година и наградата Сервантес во 2000 година.

2007.- Умре Драга Јонаш, водителка и новинар. Таа беше водителка на Радио Белград уште во Кралството Југославија. Во 1951 година повторно се вработува во Радио Белград и со децении беше ненадминатиот глас на белградското радио. Јонашева е добитник на наградата „Волк“ во 2004 година за промоција на српската култура, образование и наука. Била учителка на бројни подоцнежни најавувачи и новинари на Радио Белград и Телевизија Србија.

2007.- Најмалку 52 лица загинаа, а 247 беа повредени во судирите меѓу ривалските шиитски милиции на верски собир во ирачкиот свет град Карбала, по што властите ја откажаа церемонијата и евакуираа повеќе од еден милион аџии. Припадниците на Армијата на Махди, лојални на радикалниот свештеник Муктада ал Садр, отворија оган врз чуварите од бригадата Бадр, вооруженото крило на Врховниот исламистички ирачки совет, кои ги чуваа двете главни џамии во Карбала.

2008 година – Главниот обвинител на Јужна Осетија, Тејмураз Хугаев, изјави дека за време на петдневниот конфликт, кој започна на 8 август, во отцепениот грузиски автономен регион беа убиени 1.692 цивили и дека околу 1.500 луѓе беа ранети, но дека бројот на жртвите не беше конечна.

2013 – Со носењето на последната група етиопски Евреи во Израел, заврши децениската кампања за преселување на членовите на таа древна заедница во еврејската држава. Се верува дека има околу 150.000 членови на групата Бета Израел, односно етиопски Евреи, од кои околу 130.000 живеат во Израел. Постепено, систематско преселување започна во доцните седумдесетти.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.

1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.

1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.

1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.

Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.

1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.

1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.

1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.

2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.

2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.

Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.

1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.

Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.

2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (26 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Античко и средновековно време

  • 604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.

  • 735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.

  • 1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.


🕌 Историја на Азија

  • 1659 г.Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.


👑 Европска политика и култура

  • 1805 г.Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.

  • 1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.

  • 1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.

  • 1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.

  • 1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.

  • 1896 г.Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.


⚔️ 20 век – војни и политики

  • 1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.

  • 1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.

  • 1955 г.Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.

  • 1966 г.Британска Гвајана станала независна држава.

  • 1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.

  • 1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.

  • 1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.

  • 1991 г.Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.

  • 1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.

  • 1997 г.Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.

  • 1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.

  • 2001 г.Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.

  • 2002 г.Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.

  • 2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.

  • 2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.

  • 2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.

  • 2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.

  • 2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.

  • 2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.

  • 2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.

  • 2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.

  • 2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (24 мај)

Објавено пред

на

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🪐 Наука и технологија

  • 1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.

  • 1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.

  • 1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.

  • 1844Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“


⚔️ Историски и политички настани

  • 1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.

  • 1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.

  • 1993Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.

  • 2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.


👑 Личности

  • 1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.

  • 1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.

  • 1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.

  • 2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.


🧱 Културни и социјални настани

  • 1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.

  • 1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.

  • 1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп8 часа

Хороскоп за четврток (5 јуни)

ОВЕН Некој на работа врши притисок врз вас и приморани сте некои работи да ги завршите побрзо отколку што очекувавте....

Спорт11 часа

ФФМ на дечињата кои учествуваа во финалниот турнир во „Детската лига“ ќе им овозможи бесплатно да го следат мечот Македонија-Белгија од трибините на „Тодор Проески“

Фудбалската федерација на Македонија ќе им овозможи бесплатен влез на источната трибина на Националната арена „Тодор Проески“ на сите деца...

Хроника17 часа

При изведување градежни работи на автопат Кичево-Охрид од дрвена платформа паднал работник, жител на Кина

На 03.06.2025 во 07:25 часот во СВР Охрид е пријавено дека, О.З.(52) од Кина, при изведување градежни работи на автопатот...

Временска прогноза1 ден

Попоски апелира за локална дестабилизација со пороен дожд, ова се информациите

Под влијание на фронтална долина со поладен воздух во висина која се наоѓа над нашиот дел од Европа, во Македонија...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за среда (4 јуни)

ОВЕН Оние од вас кои планираат пократко патување денес можеби ќе бидат задоволни, особено ако се работи за семејна посета....

На денешен ден2 дена

Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве...

Македонија2 дена

(ФОТО) СВР Охрид одржа работилници на тема „Безбедност и правила за децата во сообраќајот“ со ученици од второ и трето одделение на основни училишта

СВР Охрид во соработка со општинскиот Совет за превенција на детско престапништво и секторот за комунални дејности, сообраќај и улици...

Македонија2 дена

МВР изрече кривична пријава за злоупотреба на службената положба и овластување и злоупотреба на постапката за јавен повик, доделување на договор за јавна набавка или јавно-приватно партнерство

Одделот за сузбивање на организиран и сериозен криминал поднесе кривична пријава против шест физички лица поради постоење основи на сомнение...

Автомобили2 дена

Новиот прототип на „Subaru“ се очекува да дебитира на „Japan Mobility Show 2025“

Главниот технолошки директор на Субару, Тецуо Фуџинуки, накратко зборуваше за новото возило, кое според тизер фотографијата најверојатно е поврзана со...

Хороскоп2 дена

Хороскоп за вторник (3 јуни)

ОВЕН Учествувајте во она што се случува околу вас, во спротивно ќе бидете изоставени кога станува збор за донесување одлуки...

НАЈЧИТАНИ