Следете не

На денешен ден

28 август – На денешен ден

Објавено пред

на

1219.- Патријархот Манојло Сарантен, со согласност на византискиот (никејски) император Теодор I Ласкарис, за прв српски архиепископ го ракоположи Сава Немањиќ, подоцна Свети Сава. Со тој чин Српската православна црква станува автокефална (независна). Во почетокот, центарот на Српската црква бил во манастирот Жича. Во 1346 година, царот Стефан Душан ја издигнал српската црква на ранг на патријаршија.

1645.- Умре холандскиот правник, писател и хуманист Хуго Гротиус, основач на науката за меѓународното право. Тој припаѓал на „училиштето за природно право“ и ја докажал неопходноста од еднаквост на луѓето пред законот. Тој исто така тврдеше дека океаните се општо добро и дека поединечните земји немаат право на нивна ексклузивна употреба. Во Холандија, во времето на острите расправии меѓу римокатолиците и протестантите, тој се залагал за верска толеранција, поради што бил уапсен во Утрехт во 1618 година и осуден на доживотен затвор како еретик во 1619 година. Успеал да избега во Франција во 1621 година и од 1635 година до неговата смрт бил амбасадор на Шведска во Франција. Дела: „De iure belli ac pacis“, „Mare liberum“, „De iure praedae“, „De veritate religis Christianae“, „Via et votum ad pacem ečlesiasticam“, драми – „Christus patiens“, „Sophomphaneas“, „Adamus егзил“.

1749.- Роден е германскиот писател Јохан Волфганг Гете, едно од најголемите имиња на светската литература. Неколку години по завршувањето на студиите по право во Стазбург, тој се преселил во Вајмар, каде што бил театарски менаџер 28 години. Покрај литературното творештво – пишувал текстови, драми, романи, интензивно се занимавал со филозофија, природни науки, сликарство и државни работи во Вајмар. Тој ги обврзал Србите пишувајќи за српската народна поезија на која воодушевувал и преведувајќи неколку народни песни, меѓу кои и „Хасанагиница“. Тој беше под влијание на Хердер, кој исто така беше просрпски. Тој остави една од најголемите и најинтересните збирки писма. Дела: романи „Фауст“, „Вилхелм Мајстер“, „Вертер“, „Избор по сродство“, драми „Гец од Бирлингем“, „Егмонт“, „Ифигенија на Таурида“, „Торквато Тасо“, трагедии „Клавихо“, Вонбрачна ќерка“, еп „Херман и Доротеја“, патопис „Патување низ Италија“, автобиографско дело „Од мојот живот“, поезија „Мариенбадска елегија“, „Римски елегии“, „Западно-источен диван“, епиграми „Ксенија“, Теорија на боја“.

1813.- Од раните во Делиградската битка, испеани во народни песни, умре Јован Куршула, српскиот херој од Првото српско востание. Во низа битки се истакнал по херојството, особено во битката на Црни врв во 1809 година, кога Турците под команда на Алија Гушанац се обиделе да навлезат во Гружа и Јасеница, а во септември 1810 година на Варваринското поле, кога неговиот херојството ги воодушеви и Турците и руските доброволци кои се бореа на страната на Србите.

1833 – Парламентот ја забрани трговијата со робови низ Британската империја.

1849.- Австриските трупи под команда на генералот (подоцна маршал) Јозеф Радецки го зазеле италијанскиот град Венеција по опсадата што започнала на 20 јули 1849 година.

1877.- Роден е англискиот производител на автомобили и пилот Чарлс Стјуарт Ролс, кој заедно со Фредерик Ројс во 1906 година ја основал компанијата за производство на автомобили Ролс-Ројс. Во 1904 година, компанијата Ројс започна со производство на автомобили, што го импресионираше Ролс, а две години подоцна двајцата станаа косопственици на компанија чии возила станаа симбол на луксуз и квалитет во автомобилската индустрија. Компанијата „Ролс-Ројс“ произведува и авионски мотори. Ролс бил првиот пилот кој во јуни 1910 година прелетал преку Ла Манш во двете насоки без застанување, а во јули 1910 година бил првиот британски пилот кој загинал во авионска несреќа.

1916.- Германија и објави војна на Романија во Првата светска војна.

1944.- Во францускиот град Марсеј за време на Втората светска војна, преостанатите германски војници се предале, а истиот ден бил ослободен блискиот Тулон.

1973.- Во земјотрес југозападно од Сиудад Мексико загинаа повеќе од 500 луѓе.

1987.- Умре американскиот филмски режисер Џон Хјустон, еден од најистакнатите американски филмаџии на 20 век, се сметаше дека е особено вешт во работата со актери. Снимаше многу филмови, главно од авантуристички и криминалистички жанр. Филмови: „Малтешкиот сокол“, „Кејп Ларго“, „Бевме странци“, „Богатствата на Сиера Мадре“, „Џунгла на асфалтот“, „Црвена значка на храброста“, „Африканска кралица“, „Моби Дик“ , „Ноќ на Игуана“, „Сјајот во златното око“, „Градот на изобилството“, „Нашиот човек од Австралија“, „Весниот судија“, „Ани“, „Под вулканот“.

1994.- Заврши дводневниот референдум во Република Српска, на кој повеќе од 90 отсто од граѓаните го отфрлија мировниот план на Контакт групата за Босна и Херцеговина.

1995.- Минофрлачка граната уби 37, а повреди 85 лица на пазарот Маркале во Сараево, за што Србите беа обвинети по експресната истрага, што послужи како изговор за масовните воздушни напади на НАТО врз Република Српска. Подоцна се појави извештај, според кој трагедијата била инсценирана од военото раководство во Сараево, што го потврдил и високиот функционер на ОН Јасуши Акаши.

1996 – Владата на САД му забрани на водачот на Нацијата на исламот Луис Фаракан да го прифати ветениот либиски подарок од една милијарда долари наменет за економска и политичка помош за Афроамериканците во САД.

1997.- Во крвава пресметка меѓу ривалските банди во озлогласениот венецуелски затвор „Елдорадо“, загинаа 29 лица.

1999.- Македонскиот министер Радомир Стојковски, сопругата, ќерката и возачот загинаа во сообраќајна несреќа, по што норвешките војници од возилото на меѓународните сили, кои ја предизвикаа несреќата, одбија да поднесат тест за алкохол во крвта. Во март 2000 година, судот во Осло го осуди на една година затвор поручникот кој ја сокри смртта на четири лица.

2006 – 50 бунтовници и 23 ирачки војници беа убиени, додека околу 70 луѓе беа ранети во судир што избувна меѓу ирачката армија и шиитската милиција лојална на популарниот верски водач Муктада ал Садр, во градот Диванија, јужно од Багдад.

2007.- Умре Франциско Умбрал, еден од најголемите шпански современи писатели. Објавил над 80 книги, меѓу кои „Смртникот и розата“ и „Мадридската трилогија“. Добитник е на престижни шпански награди како што се наградата за литература Принцот од Астурија во 1996 година и наградата Сервантес во 2000 година.

2007.- Умре Драга Јонаш, водителка и новинар. Таа беше водителка на Радио Белград уште во Кралството Југославија. Во 1951 година повторно се вработува во Радио Белград и со децении беше ненадминатиот глас на белградското радио. Јонашева е добитник на наградата „Волк“ во 2004 година за промоција на српската култура, образование и наука. Била учителка на бројни подоцнежни најавувачи и новинари на Радио Белград и Телевизија Србија.

2007.- Најмалку 52 лица загинаа, а 247 беа повредени во судирите меѓу ривалските шиитски милиции на верски собир во ирачкиот свет град Карбала, по што властите ја откажаа церемонијата и евакуираа повеќе од еден милион аџии. Припадниците на Армијата на Махди, лојални на радикалниот свештеник Муктада ал Садр, отворија оган врз чуварите од бригадата Бадр, вооруженото крило на Врховниот исламистички ирачки совет, кои ги чуваа двете главни џамии во Карбала.

2008 година – Главниот обвинител на Јужна Осетија, Тејмураз Хугаев, изјави дека за време на петдневниот конфликт, кој започна на 8 август, во отцепениот грузиски автономен регион беа убиени 1.692 цивили и дека околу 1.500 луѓе беа ранети, но дека бројот на жртвите не беше конечна.

2013 – Со носењето на последната група етиопски Евреи во Израел, заврши децениската кампања за преселување на членовите на таа древна заедница во еврејската држава. Се верува дека има околу 150.000 членови на групата Бета Израел, односно етиопски Евреи, од кои околу 130.000 живеат во Израел. Постепено, систематско преселување започна во доцните седумдесетти.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (15 декември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

На денешен ден 15 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по ред:

1806 – Француски трупи под команда на Наполеон Бонапарта влегуваат во Варшава.

1840 – Ковчегот со останките на францускиот император Наполеон I е положен во „Homme des Invalides“ во Париз, 19 години по неговата смрт во егзил на островот Света Елена.

1914 – Битката кај Колубара завршува со ослободувањето на Белград во Првата светска војна. Победата, за која исклучителни заслуги му припаѓаат на командантот на Првата армија, генерал Живојин Мишиќ, го подигна угледот на Србија меѓу сојузниците и ја зајакна самодовербата на српската армија и народ.

1961 – Генералното собрание на Обединетите нации го отфрли советскиот предлог за прием на Народна Република Кина во светската организација.

1961 – Поранешниот нацистички функционер Адолф Ајхман, организатор и извршител на геноцидот врз Евреите во Втората светска војна, е осуден на смрт во Ерусалим, а потоа обесен. По војната, тој живеел во Аргентина под лажно име до 1960 година, кога бил откриен и уапсен од припадници на израелската тајна служба.

1991 – Околу 500 луѓе ги загубиле животите кога фериботот „Салем експрес“ удрил во корален гребен пред египетското пристаниште Сафага и потонал.

2000 – Нуклеарната централа Чернобил во Украина е затворена, каде што еден од блоковите на електраната експлодирал на 26 април 1986 година, предизвикувајќи ја најлошата нуклеарна катастрофа од почетокот на употребата на нуклеарните централи.

2001 – Кривата кула во Пиза во Италија повторно се отвора за посетители, по 12-годишна пауза поради реновирање.

2011 – Градското собрание на Белград официјално го именува Мостот на Ада.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (9 декември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:

1824

  • Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.

1825

  • Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.

1890

  • Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.

1905

  • Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
  • Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.

1917

  • Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.

1935

  • Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.

1941

  • Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.

1944

  • Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.

1961

  • Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
    (1962 – станува република, ист ден)

1967

  • Николае Чаушеску станува претседател на Романија.

1978

  • Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.

1985

  • Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
  • ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.

1987

  • Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.

1990

  • Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
  • На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.

1991

  • Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.

1992

  • ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.

1994

  • Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.

1995

  • Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.

1996

  • ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.

1999

  • Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.

2000

  • Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.

2002

  • „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (1 декември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:

  • 1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.

  • 1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.

  • 1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.

  • 1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.

  • 1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.

  • 1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.

  • 1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.

  • 1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.

  • 1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.

  • 1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.

  • 1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.

  • 1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.

  • 1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.

  • 1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.

  • 1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.

  • 1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.

  • 1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.

  • 1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.

  • 1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.

  • 1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.

  • 2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.

  • 2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.

  • 2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден1 час

Времеплов: На денешен ден (15 декември)

На денешен ден 15 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед...

Спорт11 часа

Ракометар од битолски ракометен клуб по завршувањето на мечот во „Биљанини Извори“ нападнал помошен тренер на охридскиот ракометен клуб по меѓусебниот натпревар

На 14.12.2025 година во 20.20 часот, во СВР Охрид приведен е Д.М. (33) ракометен играч од Скопје, член на ракометен...

Хороскоп11 часа

Хороскоп за понеделник (15 декември)

ОВЕН Може да очекувате генерално поволен ден. Ако вашата работа е поврзана со продажба, ќе имате голем успех. Можно е...

Временска прогноза11 часа

Временска прогноза до 22 декември, следува ладен период, појава на слана, мраз, подледици по речните долини и магла

Во текот на целата наредна седмица и тоа во периодот од 15 декември па се до 22 декември територијата на...

Технологија12 часа

Откриен нов малвер по име „DroidLock“ – го заклучува телефонот и снима

Новооткриениот малвер „DroidLock“ моментално е насочен кон корисници во Шпанија и се шири преку измамнички фишинг веб-страници. По инсталацијата, користи...

Кичево23 часа

(ВИДЕО) Утрово Кичево под густ смог, но затоа кон месноста Крушино сонце и чист воздух

Не е прв пат во овој период од годината густ смог да падне врз град Кичево, некои викаат дека оваа...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за недела (14 декември)

ОВЕН Вклучете се малку повеќе во настаните околу вас, особено ако се поврзани со луѓето кои ви значат. Помогнете му...

Спорт2 дена

(ВИДЕО) Со головите на кичевчаните Стефан Стојаноски 23′ и Павел Димоски во 93′, Македонија У15 ја победи силната Турција, секоја чест момци, гордост на нашиот град

Натпреварот се одигра на тренинг центарот „Петар Милошевски“, каде што избраниците на селекторот Горан Станковски прикажаа борбена и квалитетна игра,...

Хроника2 дена

Маж во производствена хала од машина се здобил со повреди и починал на лице место

На 12.12.2025 во 08:40 часот во СВР Скопје е пријавено дека во производствена хала во фирма кај Новоселски пат С.А....

Хороскоп2 дена

Хороскоп за сабота (13 декември)

ОВЕН Направете планови за работа што ќе бара вистински професионалци, веројатно луѓе постари од вас. Без разлика на кој пол...

НАЈЧИТАНИ