На денешен ден
28 јануари – На денешен ден

814 – Чарлс I Велики, крал на Франките од 768 година и римско-германски император од 800 година, умрел кога бил крунисан од папата Лав III. Тој значително го проширил кралството и станал господар на речиси цела Западна и Централна Европа. Тој вовел систем на кралски вазали на кои им доделил наследни имоти (феуди) и на тој начин создал владејачка класа на големи земјопоседници.
1547.- Умрел англискиот крал Хенри VIII (Хенри), кој по доаѓањето на тронот во 1509 година ја проширил својата моќ во Велс, Шкотска и Ирска и со изградба на силна флота ги поставил темелите на идната поморска моќ. Се оженил шест пати, а по конфликтот со папата, кој одбил да му го поништи првиот брак, му ја одзел власта на папата над црквата во Англија, се прогласил за врховен поглавар на Црквата во 1534 година и ја основал Англиканската црква.
1573.- Почнал големиот хрватско-словенски селански бунт под раководство на Матија Гупач. Востанието беше задушено во крв на 9 февруари, а неговиот водач беше заробен и умре неколку дена подоцна како резултат на брутално мачење.
1596.- Умре англискиот пират и адмирал Френсис Дрејк, првиот Англичанец кој пловел околу светот (1577-80). Со пиратски напади врз шпанските бродови, тој придонесе за англиското освојување на колониите, особено во Северна Америка, а исто така одигра значајна улога во победата на британската морнарица во 1588 година над шпанската „Непобедлива армада“ во битката кај Ла Манш. . Тој донел компири во Европа од Америка во 1586 година.
1689.- Англискиот парламент ја објави абдикацијата на кралот Џејмс II (Џејмс). Последниот владетел од династијата Стјуарт бил принуден да абдицира поради неговите обиди да го врати католицизмот во Англија.
1812.- Роден е српскиот државник Илија Гарашанин, еден од водачите на уставобранителите и долги години министер за внатрешни работи во владите на уставобранителите. Креатор е на српската надворешна политика и националната програма „Начертаније“ (1844), која била основа на српската надворешна политика до Првата светска војна. Тој се смета за првиот голем српски политичар од 19 век.
1846.- „Српски квадрил“, дело составено од Јохан Штраус Џуниор по налог на принцот Милош Обреновиќ, за првпат беше изведено на бал во Виена.
1857.- Роден е српскиот политичар и публицист Стојан Протиќ, еден од основачите на Радикалната партија, првиот премиер на Кралството Срби, Хрвати и Словенци (1918). Ги издавал и уредувал списанието „Дело“ и весникот „Оѓек“. Тој е автор на одговорот на австроунгарскиот ултиматум до Србија во 1914 година.
1871.- Француската „Влада за национална одбрана“, која беше формирана во Париз по соборувањето на Наполеон III и прогласувањето на република, прифати капитулација во војната со Прусија, во која француската армија беше тешко поразена.
1878.- Првата телефонска централа била ставена во функција во Њу Хевен, САД, две години откако Александар Греам Бел го патентирал телефонот.
1887.- Роден е полскиот пијанист Артур Рубинштајн.
1935.- Исланд стана првата земја што го легализираше абортусот.
1939.- Умре ирскиот поет и драматург Вилијам Батлер Јејтс, најзначајната фигура на ирската национална преродба, еден од основачите и управителот на Националниот театар (театар Аби). Неговото дело го инспирирало процутот на ирската национална драма, а учествувал и во јавниот политички живот и бил сенатор од 1922 до 1928 година. Ја добил Нобеловата награда за литература во 1923 година.
1986.- Во експлозијата на американскиот вселенски шатл „Челинџер“, 72 секунди по лансирањето од Кејп Канаверал, загинаа сите седум астронаути.
1994.- Во Мостар беа убиени тројца италијански новинари, а во Зеница еден Британец, а двајца тешко ранети. Британците биле службеници на агенцијата за испорака на хуманитарна помош во Босна.
1995.- Во најкрвавиот конфликт од почетокот на насилството на исламските екстремисти во Египет, загинаа 14 екстремисти, двајца полицајци и двајца случајни минувачи кои беа фатени во вкрстен оган.
1998.- Во Индија, сите 26 обвинети беа осудени на смрт за учество во заговор и убиство на поранешниот премиер Раџив Ганди.
2001.- Во Загреб умре хрватскиот писател Ранко Маринковиќ. Добитник е на многу книжевни награди, а неговите дела, како што се романите „Киклоп“ и „Глорија“, заедно со делото на Мирослав Крлежа, се едни од најголемите достигнувања на хрватската литература.
2002.- Во Стокхолм умре шведската писателка Астрид Линдгрен, креаторка на Пипи Долгиот Чорап. Напишала повеќе од 100 дела, а нејзините книги се продадени во повеќе од 100 милиони примероци.
2003.- Во Белград умре Милош Милутиновиќ, еден од најдобрите југословенски фудбалери на сите времиња.
2003.- Десничарската партија Ликуд, чиј лидер е израелскиот премиер Ариел Шарон, победи на општите избори во Израел.
2004.- Претседателот на британската медиумска корпорација Би-Би-Си (Би-Би-Си) Гевин Дејвис поднесе оставка, а компанијата се извини што не известувала за вооружувањето на Ирак пред војната во таа земја. Оставка поднесе и новинарот на Би-Би-Си, Ендрју Гилиган, автор на контроверзните текстови во кои се обвинува британската влада дека ја преувеличува опасноста од ирачкото оружје.
2011.- Почина оперската дива Маргарет Прајс, која важеше за една од водечките светски сопрани. Најпозната е по изведувањето на сложените композиции на Моцарт.
2013 – Седумдесет и петгодишната холандска кралица Беатрикс абдицираше во корист на нејзиниот син, принцот Вилем-Александер, кој стана крал на земјата на 30 април.
2016 – Почина Џеф Николс, клавијатурист на британскиот хард рок и хеви метал бенд Блек Сабат.
2017 – Американскиот претседател Доналд Трамп (Трамп) издаде декрет за привремена забрана за влез во САД за бегалци и посетители од седум земји со мнозинско муслиманско население (Ирак, Иран, Судан, Либија, Сомалија, Јемен и Сирија). Одлуката предизвика лавина бес во овие земји и во светот.
2021 – Туристичкиот сектор во светот загуби 1.300 милијарди долари во 2020 година поради ограничувањата на движењето поради пандемијата на корона вирусот.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хроника2 дена
При изведување градежни работи на автопат Кичево-Охрид од дрвена платформа паднал работник, жител на Кина
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за четврток (5 јуни)
-
Хороскоп14 часа
Хороскоп за петок (6 јуни)
-
Кичево18 часа
(ФОТО) ТППЕ Кичево: Се гаси дива депонија зад „Стара централа“
-
Спорт2 дена
ФФМ на дечињата кои учествуваа во финалниот турнир во „Детската лига“ ќе им овозможи бесплатно да го следат мечот Македонија-Белгија од трибините на „Тодор Проески“
-
Македонија3 часа
СВР Охрид: Армијата на Република Македонија ќе реализира тактичко-технички активности
-
Македонија20 часа
На граница кај бугарин во возило пронајдени биле електрошок и солзавец, бил веднаш лишен од слобода
-
Скопје1 ден
За еден ден во Скопје изречени 180 мерки во областа на сообраќајот