На денешен ден
28 септември – На денешен ден
48 п.н.е. – Во Египет е убиен Гнеј Помпеј Велики, еден од најголемите римски државници и војсководци, кој во 69 п.н.е. го задушил востанието на Спартак, а во 61 година го освоил Ерусалим. Римскиот сенат го избрал за конзул во 52 година, а власта ја изгубил по поразот на Гај Јулиј Цезар во битката кај Фарсала, по што се засолнил во Египет.
1066.- Норманскиот војвода Вилијам (Вилијам), идниот англиски крал Вилијам I Освојувач (Освојувачот), слетал со војска во близина на Певенси во јужната англиска провинција Сасекс и го започнал освојувањето на Англија.
1841.- Роден е францускиот државник Жорж Бенжамин Клемансо, премиер од 1906 до 1909 година и од 1917 до 1920 година, кога се повлече од политичкиот живот. Во времето на аферата Драјфус, тој во својот весник „L’Oror“ (L’Aurore) го објави познатото писмо на Зола до претседателот на Републиката „Обвинувам“.
1864.- Во Лондон е основана Првата меѓународна (Меѓународен синдикат на работниците), за која основачкиот документ насловен „Инаугуративно обраќање и статути“ го напишал Карл Маркс (Маркс).
1895.- Умре францускиот хемичар и биолог Луј Пастер, пронаоѓач на вакцини против беснило, антракс и шарлах. Тој го открил и процесот на зачувување на храната преку спречување на размножување на бактерии, кој подоцна бил наречен „пастеризација“. Основач е на научните гранки микробиологија и стереохемија. Во 1888 година, тој го организира познатиот институт во Париз, именуван по него.
1902.- Умре францускиот писател Емил Зола (Емил), творец и најизразен претставник на натуралистичкиот роман, автор на романите „Терезе Ракен“, „Зерминал“, „Минта“ и други романи. Познат е и по неговото отворено писмо (1898) до претседателот на Франција со наслов „Обвинувам“ во кое ги открива махинациите на највисоките воени кругови во „Аферата Драјфус“.
1914.- Умре српскиот композитор и музички педагог Стеван Стојановиќ Мокрањац, член на Српската кралска академија и хорот на белградското пејачко друштво. Неговото дело се смета за најзначајна етапа во развојот на српската национална музика во 19 век („Руковети“, „Приморски напјеви“, „Литургија“).
1944.- Единиците на Црвената армија се преселиле во Србија за време на Втората светска војна врз основа на југословенско-советскиот договор.
1949.- Москва еднострано го откажала договорот за пријателство и взаемна помош меѓу СССР и Југославија, а потоа следеле и другите земји од „социјалистичкиот табор“ – Унгарија на 30 септември, Бугарија и Романија на 1 октомври, Чехословачка на 4 октомври.
1958.- Во Франција беше одржан референдум на кој беше прифатен новиот устав, со што започна периодот на Петтата република. Новиот устав ја зајакна претседателската моќ.
1965.- За време на ерупцијата на вулкан на Филипините, 56 километри јужно од Манила, животот го загубија 184 луѓе.
1966.- Умре францускиот писател Андре Бретон, теоретичар и основач на надреалистичкото движење. Своите ставови за психоанализата и автоматизмот на потсвеста како основа на уметничката креативност ги искажал во Манифестите на надреализмот (1924, 1930) („Надреалистичка револуција“, „Надеж“, „Сјајот на земјата“, „Изгубени чекори“ , „Зора“, „Мираж“, „Надреализам и сликарство“).
1970.- Умре египетскиот државник Гамал Абдел Насер (Насер). Еден од иницијаторите на воениот удар со кој беше соборен кралот Фарук I на 23 јули 1952 година, две години подоцна се прогласи за премиер, а во 1956 година беше избран за претседател на Египет. Тој ја национализира Суецката компанија, што во есента 1956 година доведе до неуспешен англо-француско-израелски напад врз Египет, а во јуни 1967 година се бореше и ја загуби шестдневната војна со Израел. Тој беше еден од лидерите на Движењето на неврзаните.
1989.- Поранешниот филипински диктатор Фердинанд Маркос (Маркос) умре во егзил на Хаваи. Тој стана претседател на Филипините во 1965 година, како еден од најпопуларните политичари, а во 1986 година беше соборен од власт со бран масовни протести, по што побегна на Хаваи.
1990 година; – Во српскиот парламент беше донесен нов Устав, воведен е повеќепартиски политички систем, а покраините Војводина и Косово ги загубија атрибутите на државност и станаа територијална автономија.
1994 – ; Фериботот „Естонија“ потона во невреме во Балтичкото Море во близина на финскиот брег. Повеќе од 900 луѓе загинаа во најголемата мирновременска поморска несреќа во Европа.
1996.- Во Вучитрн, Косово, околу воената касарна беа фрлени две експлозивни направи, а беа нападнати полициски станици во селото Рудник и градот Подуево. Вооружените напади на косовските Албанци на контролните пунктови на српската полиција станаа почести во следните месеци, што доведе до отворени конфликти на почетокот на 1998 година.
1998.- По двенеделни улични немири и насилство кои се закануваа со сила да ја соборат владата, албанскиот премиер Фатос Нано поднесе оставка.
2000.- Сојузната изборна комисија ги објави конечните резултати од претседателските избори во СР Југославија, според кои во вториот изборен круг одат Слободан Милошевиќ и Воислав Коштуница. Верувајќи дека резултатите се фалсификувани, приврзаниците на Демократската опозиција на Србија започнаа масовни протести ширум земјата, а во следните 11 дена Србија минува низ најтешката политичка криза откако Милошевиќ дојде на власт.
2001 – Советот за безбедност на ОН ги укина санкциите за Судан, воведени во 1996 година, откако земјата одби да ги екстрадира осомничените за обидот за атентат врз египетскиот претседател Хосни Мубарак во 1995 година во Етиопија. Египет и Етиопија побараа и укинување на санкциите.
2003.- Умре Алтеа (Алтеа) Гибсон, првата тенисерка со темна кожа која ги освоила Вимблдон и националното првенство на САД.
2007.- Во Њујорк започнаа директни преговори меѓу делегациите на Белград и Приштина за статусот на Косово во новиот преговарачки процес со посредство на „тројката“ на Контакт групата. Белград ја објави својата визија за суштинска автономија во границите на Србија, додека Приштина понуди „пријателство и соработка меѓу две независни држави“.
2010.- Умре Артур Пен, режисерот на филмски класици како „Потерата без милост“, „Бони и Клајд“ и „Малиот голем човек“.
2012.- Посмртните останки на принцот Павле Караѓорѓевиќ, неговата сопруга Олга и синот Никола беа ексхумирани во Лозана, Швајцарија и пренесени во Србија, каде што беа погребани во семејната гробница во црквата Свети Ѓорѓија на Опленац кај Топола.
2013 – Советот за безбедност на ОН едногласно донесе резолуција за обезбедување и уништување на сириското хемиско оружје. Тоа е прва резолуција на Советот за безбедност од почетокот на сирискиот конфликт (март 2011 година), откако Русија и Кина ставија вето на три претходно предложени резолуции кои вршеа притисок врз сирискиот претседател Башар ал Асад да стави крај на насилството во неговата земја.
2014 – Во Белград, Парадата на гордоста помина без инциденти, а нешто повеќе од 1.000 учесници кои се залагаат за правата на ЛГБТ заедницата беа обезбедени од многу поголеми полициски сили. Претходната Парада се одржа во 2010 година, кога дојде до конфликт и насилство меѓу учесниците на парадата и екстремните националисти и хулигани, поради што од безбедносни причини овој настан беше забранет во следните три години. ;
2015 – Неколку милиони луѓе годишно умираат од излечива форма на рак, бидејќи овие пациенти немаат пристап до радиотерапија или операција, според медицинското списание Lancet Oncology.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Кичево2 дена(ФОТО) Вчера во Кичево во преполна сала и одличен амбиент се одржа првиот хуманитарен концерт на „Македонски Завет“ и „Патриотско Друштво“
-
Кичево17 часаПредмалку се случила тешка сообраќајна несреќа на магистралниот пат кај с. Трапчин Дол кичевско
-
Хороскоп1 денМесечен Хороскоп (декември 2025)
-
Здравје и убавина1 денШто значи топла или превриена вода за човечкиот организам, еве неколку здравствени проблеми кои топлата вода може да ги реши
-
Кичево9 часаКК „Баскет Кичево“ започнува со тренинзи по термини во спортска сала, стани и ти дел од вистинска спортска приказна со искусни тренери
-
Здравје и убавина1 денПробајте врз утринското кафе да му додадете парче чоколадо
-
Хороскоп4 часаХороскоп за вторник (2 декември)
-
Македонија2 денаКај „Романовце“ лишен од слобода криумчар, пронајдени седум илегални мигранти од Египет
