На денешен ден
28 септември – На денешен ден

48 п.н.е. – Во Египет е убиен Гнеј Помпеј Велики, еден од најголемите римски државници и војсководци, кој во 69 п.н.е. го задушил востанието на Спартак, а во 61 година го освоил Ерусалим. Римскиот сенат го избрал за конзул во 52 година, а власта ја изгубил по поразот на Гај Јулиј Цезар во битката кај Фарсала, по што се засолнил во Египет.
1066.- Норманскиот војвода Вилијам (Вилијам), идниот англиски крал Вилијам I Освојувач (Освојувачот), слетал со војска во близина на Певенси во јужната англиска провинција Сасекс и го започнал освојувањето на Англија.
1841.- Роден е францускиот државник Жорж Бенжамин Клемансо, премиер од 1906 до 1909 година и од 1917 до 1920 година, кога се повлече од политичкиот живот. Во времето на аферата Драјфус, тој во својот весник „L’Oror“ (L’Aurore) го објави познатото писмо на Зола до претседателот на Републиката „Обвинувам“.
1864.- Во Лондон е основана Првата меѓународна (Меѓународен синдикат на работниците), за која основачкиот документ насловен „Инаугуративно обраќање и статути“ го напишал Карл Маркс (Маркс).
1895.- Умре францускиот хемичар и биолог Луј Пастер, пронаоѓач на вакцини против беснило, антракс и шарлах. Тој го открил и процесот на зачувување на храната преку спречување на размножување на бактерии, кој подоцна бил наречен „пастеризација“. Основач е на научните гранки микробиологија и стереохемија. Во 1888 година, тој го организира познатиот институт во Париз, именуван по него.
1902.- Умре францускиот писател Емил Зола (Емил), творец и најизразен претставник на натуралистичкиот роман, автор на романите „Терезе Ракен“, „Зерминал“, „Минта“ и други романи. Познат е и по неговото отворено писмо (1898) до претседателот на Франција со наслов „Обвинувам“ во кое ги открива махинациите на највисоките воени кругови во „Аферата Драјфус“.
1914.- Умре српскиот композитор и музички педагог Стеван Стојановиќ Мокрањац, член на Српската кралска академија и хорот на белградското пејачко друштво. Неговото дело се смета за најзначајна етапа во развојот на српската национална музика во 19 век („Руковети“, „Приморски напјеви“, „Литургија“).
1944.- Единиците на Црвената армија се преселиле во Србија за време на Втората светска војна врз основа на југословенско-советскиот договор.
1949.- Москва еднострано го откажала договорот за пријателство и взаемна помош меѓу СССР и Југославија, а потоа следеле и другите земји од „социјалистичкиот табор“ – Унгарија на 30 септември, Бугарија и Романија на 1 октомври, Чехословачка на 4 октомври.
1958.- Во Франција беше одржан референдум на кој беше прифатен новиот устав, со што започна периодот на Петтата република. Новиот устав ја зајакна претседателската моќ.
1965.- За време на ерупцијата на вулкан на Филипините, 56 километри јужно од Манила, животот го загубија 184 луѓе.
1966.- Умре францускиот писател Андре Бретон, теоретичар и основач на надреалистичкото движење. Своите ставови за психоанализата и автоматизмот на потсвеста како основа на уметничката креативност ги искажал во Манифестите на надреализмот (1924, 1930) („Надреалистичка револуција“, „Надеж“, „Сјајот на земјата“, „Изгубени чекори“ , „Зора“, „Мираж“, „Надреализам и сликарство“).
1970.- Умре египетскиот државник Гамал Абдел Насер (Насер). Еден од иницијаторите на воениот удар со кој беше соборен кралот Фарук I на 23 јули 1952 година, две години подоцна се прогласи за премиер, а во 1956 година беше избран за претседател на Египет. Тој ја национализира Суецката компанија, што во есента 1956 година доведе до неуспешен англо-француско-израелски напад врз Египет, а во јуни 1967 година се бореше и ја загуби шестдневната војна со Израел. Тој беше еден од лидерите на Движењето на неврзаните.
1989.- Поранешниот филипински диктатор Фердинанд Маркос (Маркос) умре во егзил на Хаваи. Тој стана претседател на Филипините во 1965 година, како еден од најпопуларните политичари, а во 1986 година беше соборен од власт со бран масовни протести, по што побегна на Хаваи.
1990 година; – Во српскиот парламент беше донесен нов Устав, воведен е повеќепартиски политички систем, а покраините Војводина и Косово ги загубија атрибутите на државност и станаа територијална автономија.
1994 – ; Фериботот „Естонија“ потона во невреме во Балтичкото Море во близина на финскиот брег. Повеќе од 900 луѓе загинаа во најголемата мирновременска поморска несреќа во Европа.
1996.- Во Вучитрн, Косово, околу воената касарна беа фрлени две експлозивни направи, а беа нападнати полициски станици во селото Рудник и градот Подуево. Вооружените напади на косовските Албанци на контролните пунктови на српската полиција станаа почести во следните месеци, што доведе до отворени конфликти на почетокот на 1998 година.
1998.- По двенеделни улични немири и насилство кои се закануваа со сила да ја соборат владата, албанскиот премиер Фатос Нано поднесе оставка.
2000.- Сојузната изборна комисија ги објави конечните резултати од претседателските избори во СР Југославија, според кои во вториот изборен круг одат Слободан Милошевиќ и Воислав Коштуница. Верувајќи дека резултатите се фалсификувани, приврзаниците на Демократската опозиција на Србија започнаа масовни протести ширум земјата, а во следните 11 дена Србија минува низ најтешката политичка криза откако Милошевиќ дојде на власт.
2001 – Советот за безбедност на ОН ги укина санкциите за Судан, воведени во 1996 година, откако земјата одби да ги екстрадира осомничените за обидот за атентат врз египетскиот претседател Хосни Мубарак во 1995 година во Етиопија. Египет и Етиопија побараа и укинување на санкциите.
2003.- Умре Алтеа (Алтеа) Гибсон, првата тенисерка со темна кожа која ги освоила Вимблдон и националното првенство на САД.
2007.- Во Њујорк започнаа директни преговори меѓу делегациите на Белград и Приштина за статусот на Косово во новиот преговарачки процес со посредство на „тројката“ на Контакт групата. Белград ја објави својата визија за суштинска автономија во границите на Србија, додека Приштина понуди „пријателство и соработка меѓу две независни држави“.
2010.- Умре Артур Пен, режисерот на филмски класици како „Потерата без милост“, „Бони и Клајд“ и „Малиот голем човек“.
2012.- Посмртните останки на принцот Павле Караѓорѓевиќ, неговата сопруга Олга и синот Никола беа ексхумирани во Лозана, Швајцарија и пренесени во Србија, каде што беа погребани во семејната гробница во црквата Свети Ѓорѓија на Опленац кај Топола.
2013 – Советот за безбедност на ОН едногласно донесе резолуција за обезбедување и уништување на сириското хемиско оружје. Тоа е прва резолуција на Советот за безбедност од почетокот на сирискиот конфликт (март 2011 година), откако Русија и Кина ставија вето на три претходно предложени резолуции кои вршеа притисок врз сирискиот претседател Башар ал Асад да стави крај на насилството во неговата земја.
2014 – Во Белград, Парадата на гордоста помина без инциденти, а нешто повеќе од 1.000 учесници кои се залагаат за правата на ЛГБТ заедницата беа обезбедени од многу поголеми полициски сили. Претходната Парада се одржа во 2010 година, кога дојде до конфликт и насилство меѓу учесниците на парадата и екстремните националисти и хулигани, поради што од безбедносни причини овој настан беше забранет во следните три години. ;
2015 – Неколку милиони луѓе годишно умираат од излечива форма на рак, бидејќи овие пациенти немаат пристап до радиотерапија или операција, според медицинското списание Lancet Oncology.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за вторник (9 септември)
-
Хороскоп22 часа
Хороскоп за среда (10 септември)
-
Македонија1 ден
МВР со детали за тешката сообраќајка со мотоцикли на магистралниот пат Гостивар-Кичево вчера
-
Временска прогноза2 дена
Стабилно и суво, од четврток нова промена на времето и услови за локално невреме проследено со дожд, засилен ветер и грмежи
-
Македонија6 часа
(ФОТО) Полицијата на РЦ Запад уапси двајца скопјани, кај нив се најдени шприцеви со течност и дрога
-
Спорт1 ден
Англиската репрезентација со четири победи вечерва со фаворитски статус во Белград пред Србија
-
Македонија1 ден
Од вечерва поскапуваат горивата, ова е новата цена за литар
-
Временска прогноза11 часа
Нестабилна воздушна маса од утре до понеделник носи нова дестабилизација на времето и пороен дожд