На денешен ден
29 јануари – На денешен ден

1412.- Во Нови Брдо бил издаден „Законот за рудниците на деспотот Стефан“. Тој е важен документ за српската писменост и правниот систем, а содржи информации за животот на српскиот народ на почетокот на 15 век. 1635.- Француската академија, една од најпознатите во Европа, ја основал кардиналот Ришелје, министер на кралот Луј XIII.
1860.- Роден е писателот Антон Павлович Чехов, еден од најистакнатите претставници на романескниот жанр во руската и светската литература. Важи за ненадминат мајстор на драмската атмосфера и дијалог, а неговите театарски дела „Галеб“, „Три сестри“ и „Вишњев тажен“ сè уште се на репертоарите на светските театри.
1872.- Роден е Гоце Делчев, водач на националното револуционерно движење во Македонија од крајот на 19 и почетокот на 20 век. Загинал во битката со Турците во мај 1903 година, три месеци пред избувнувањето на Илинденското востание, чиј почеток го одложил сметајќи дека било прерано и слабо подготвено.
1886 – Германскиот инженер Карл Бенц (Бенц) го патентирал првиот успешен бензински автомобил.
1889.- Австроунгарскиот престолонаследник Рудолф, единствениот син на Франц Јосиф I, бил пронајден мртов заедно со неговата љубовница Марија Вечера во замокот Мајерлинг во близина на Виена.
1896.- Американскиот лекар Емил Груб бил првиот што користел терапија со зрачење во лекувањето на ракот на белите дробови, применувајќи ја на пациентката Роуз Ли во Чикаго.
1899.- Умре францускиот сликар со англиско потекло Алфред Сисли (Сисли), еден од креаторите на францускиот импресионизам. Излагал на првата импресионистичка изложба во 1874 година во Париз.
1916.- Германците го бомбардираа Париз од цепелини за прв пат во Првата светска војна.
1934.- Роден е поетот Бранко Миљковиќ, кој со својата прва збирка „Залудно сум“ (1957) се вбројува меѓу значајните српски лиричари од втората половина на 20 век („Потекло на надежта“, „Оган и ништо“ , „Смрт против Смрти“ – напишано заедно со Блажо Шќепановиќ). Тој се самоуби во 1961 година.
1941.- Умре грчкиот генерал и државник Јоанис Метаксас. Како премиер и министер на армијата во 1936 година го распушти Собранието и воспостави профашистичка диктатура. Меѓутоа, во Втората светска војна во октомври 1940 година, тој го отфрли ултиматумот на фашистичка Италија и организираше отпор кон италијанската агресија, туркајќи ги нејзините сили длабоко во Албанија.
1942.- Со потпишување на протокол во Рио де Жанеиро, Перу и Боливија ја завршија војната започната во 1941 година за спорната гранична територија во џунглата на Амазон, но спорното прашање не беше решено.
1950.- Во Јоханесбург започна првиот од серијата немири, предизвикани од расистичката политика на јужноафриканската влада.
1959.- Данскиот патнички брод „Ханс Хедтофт“ удри во санта мраз кај Гренланд и потона. Загинаа 95 лица.
1963.- Франција стави вето на влезот на Велика Британија во Европската економска заедница (Европска унија).
1989.- По седум години недоразбирања и меѓународна арбитража, Израел го врати во Египет градот Табу на Црвеното Море, кој го окупираше во израелско-арапската војна во 1967 година.
1994.- Австријката Улрике Маер (Маер), двократна светска шампионка во скијање, почина од повреди здобиени при пад на натпревар во спуст на Светскиот куп.
1996.- Венецијанската оперска куќа „Ла Фениче“ изгоре во пожар, по втор пат во 204 години.
1999.- Контакт групата ги покани властите на Србија и претставниците на косовските Албанци да започнат мировни преговори во замокот Рамбује во близина на Париз до 6 февруари.
2001.- Умре истакнатиот француски театарски и филмски актер Жан-Пјер Омон. Заедно со Чарлс Бојер, тој беше еден од ретките Французи кои исто така направија кариера во Холивуд („Американска ноќ“, „Мачка и глушец“).
2002.- Во Кабул се вееше старото знаме на Авганистан, за прв пат по комунистичкиот пуч во 1978 година, кој го означи почетокот на 23 години војни и кризи во земјата.
2005.- Умре Ефрем Кисон, Евреин кој го преживеа холокаустот и стана еден од најпознатите и најпреведени израелски писатели. Меѓу најпознатите книги се „Не е фер Давид“, „Морето боли“, „Јаболкото е виновно“, „Книга за даночните обврзници“, „Дома е најлошо“ и „Помогнете му на светот на своја сметка“ .
2012.- Умре Оскар Луиџи Скалфаро, кој беше претседател на Италија од 1992 до 1999 година.
2015.- Почина Колин Мекалоу, австралиска писателка, авторка на бестселерот „Птиците умираат пеејќи“, од кој беше направена ТВ серија во која главните улоги ги толкуваа Рејчел Вард и Ричард Чембрлен.
2016 – Почина францускиот режисер Жак Риве, еден од пионерите на францускиот нов бран, познат по силните женски ликови во филмовите „La Religieuse“, „La Belle Noiseuse“ и филмската верзија на приказната за Џоан. од Арк.Жан ла Пучеле“.
2018 – Романскиот парламент ја избра Виорика Данчила за премиер, првата жена на таа функција. Виорика Данчилу е третиот човек на чело на Владата на Романија во текот на изминатата година.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (29 август)

На денешен ден 29 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот.
1189 – Дубровник склучил договор со босанскиот бан Кулин, со кој жителите на Дубровник добиле слобода да тргуваат во Босна без ограничувања или давачки. Договорот е еден од најстарите зачувани документи во регионот.
1521 – Турците, под команда на султанот Сулејман II Величествениот, го освоиле Белград и го прогласиле за седиште на Смедеревскиот санџак.
1526 – Во Мохачката битка, турската војска предводена од Сулејман II Величествениот ги победила трупите на унгарскиот крал Лудвиг II, кој загинал при повлекувањето.
1619 – Роден е Жан Батист Колбер, француски државник и министер за финансии на Луј XIV.
1632 – Роден е Џон Лок, англиски филозоф, основач на емпиризмот и либералната филозофија.
1756 – Прускиот крал Фридрих II ја започнал Седумгодишната војна со напад врз Саксонија.
1820 – Во Порто, Португалија, започнала граѓанска револуција, со која кралот Жоао VI бил принуден да донесе либерален устав.
1825 – Португалија ја признала независноста на Бразил под водство на царот Педро I.
1842 – Завршила Првата опиумска војна со Нанкинскиот договор, со кој Кина морала да отвори пристаништа и да го предаде Хонг Конг на Британија.
1944 – Кралот Петар II Караѓорѓевиќ, со декрет, ја отстранил командата на генерал Дража Михајловиќ и ја ставил југословенската армија под команда на Јосип Броз Тито.
1945 – Американските трупи под команда на генерал Џорџ Маршал започнале со искрцување во Јапонија.
1949 – СССР тајно ја детонирал својата прва атомска бомба.
1960 – Јорданскиот премиер Хаза ал-Маџали бил убиен во експлозија на бомба.
1965 – Американскиот вселенски брод „Џемини V“ се вратил на Земјата по рекордни осум дена во орбитата.
1975 – Починал ирскиот државник Емон де Валера, еден од водачите на Шин Фејн.
1978 – Хуа Куо-фенг, претседател на КПК, ги посетил Романија, Југославија и Иран, што означило крај на кинеската изолација.
1991 – Советскиот парламент ја суспендирал Комунистичката партија и ги замрзнал нејзините сметки.
1995 – Милошевиќ бил овластен да преговара во име на заедничката делегација на СР Југославија и Република Српска во мировниот процес за Босна.
1996 – Руски авион Туполев 154 се урнал во Норвешка, загинале 141 лице.
1997 – Убиени биле 300 луѓе во алжирско село, едно од најлошите масакри од страна на исламисти во земјата.
1999 – Во Источен Тимор, 99% од гласачите се изјасниле за независност од Индонезија.
2001 – Врховниот суд на САД осудил тројца раководители на компанија за нелегална продажба на опрема што може да се користи за нуклеарно оружје.
2003 – Автомобил-бомба во Наџаф уби најмалку 80 луѓе, вклучувајќи го и ајатолахот Мохамед Бакир ал-Хаким.
2005 – Ураганот Катрина ја погодил јужна САД, загинале околу 1.330 луѓе, најмногу во Њу Орлеанс.
2008 – Грузија ги прекинала дипломатските односи со Русија поради признавањето на Јужна Осетија и Абхазија.
2010 – Еруптирал вулканот Синабунг на Суматра, прва ерупција по 400 години, со масовна евакуација.
2015 – Унгарија поставила бодликава жица на границата со Србија за да го спречи приливот на бегалци.
2019 – Починал српскиот сликар и академик Владимир Величковиќ.
-
Кичево52 минути
Апел за изгубено лице од Кичево, доколку имате било какво инфо известете
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за сабота (6 септември)
-
Хороскоп18 часа
Хороскоп за недела (7 септември)
-
Кичево7 часа
Започнува „Наше театарче“ на „Intellect Education“ место каде најмилите ќе го развијат својот талент, ќе ја откријат својата креативност и ќе блеснат на сцената!