На денешен ден
29 септември – На денешен ден
1399 – Кралот Ричард II (Ричард) стана првиот англиски монарх кој абдицирал. Тој беше принуден да абдицира од благородниците кои се побунија против неговото апсолутистичко владеење.
1518.- Роден е италијанскиот сликар Јакопо Тинторето (Јакопо, Тинторето), еден од најголемите мајстори на 16 век, познат по својата умешност во постигнувањето исклучителни светлосни ефекти. Имал големо влијание врз европското сликарство, особено врз импресионистите („Тајната вечера“, „Последниот суд“).
1758.- Роден е англискиот адмирал Хорацио Нелсон (Хоратио), еден од најголемите стратези во историјата на поморските војни. Тој извојувал клучни победи над флотата на Наполеон, а во 1805 година и нанел катастрофален пораз на комбинираната шпанско-француска флота кај Трафалгар
1854.- Во Ваљево умре Прото Матија Ненадовиќ, војвода и еден од водачите на Првото српско востание. Тој беше првиот дипломат на возобновената Србија и креаторот и првиот претседател на Владејачкиот Совет. Неговите „Спомени“ се вредно сведоштво за луѓето и настаните од тоа време.
1901.- Роден е италијанскиот нуклеарен физичар Енрико Ферми (Енрико), добитник на Нобеловата награда за физика во 1938 година. Тој е одговорен за голем број фундаментални откритија во физиката на атомското јадро, а на 2 декември 1942 година ја започна првиот нуклеарен реактор во Чикаго. Тој датум се зема и како почеток на атомската ера.
1911.- Италија објави војна на Турција и ја нападна либиската провинција Триполитанија.
1918.- Бугарија потпишала примирје со сојузниците по нејзиниот пораз на Солунскиот фронт во Првата светска војна („Солунско примирје“).
1913.- Рудолф Дизел (Дизел), германски инженер, дизајнер на првиот мотор со внатрешно согорување заснован на принципот на самозапалување (1893), исчезнал на море во Ла Манш додека патувал од Антверпен до Лондон.
1923.- Врз основа на мандатот на Друштвото на народите, Велика Британија воспостави власт во Палестина.
1930.- Умре рускиот сликар Илја Јефимович Рјепин, главниот претставник на реализмот во руското сликарство. Имаше големо влијание врз уметниците од своето време и беше пример за советските социјалистички реалисти („Ергени на Волга“, „Литија“, „Иван Грозни и неговиот син Иван“, „Апсење на пропагандистите“).
1938.- Велика Британија, Франција, Италија и Германија го потпишаа Минхенскиот договор, со кој на Германија и беше дозволено да ја анектира Судетската област, дел од Чехословачка со германско национално малцинство. Минхенскиот договор се смета за одлучувачки чин што му го отвори патот на Хитлер да ја започне Втората светска војна.
1940.- Во Втората светска војна Романија се повлече од Балканскиот пакт, склучен на 9 февруари 1934 година во Атина со Југославија, Турција и Грција.
1941.- Во Баби Јар, во близина на Киев, Германците убиле 33.771 цивили, меѓу кои и жени и деца, во дводневниот масакр на Евреите за време на Втората светска војна.
1957.- Околу 300 луѓе загинаа во Западен Пакистан кога експресен воз удри во група танкери со нафта.
1958.- Беше емитувана првата заедничка програма на ТВ предаватели во Белград, Загреб и Љубљана.
1967.- Меѓународниот монетарен фонд ги собра своите 106 членки на состанокот во Рио де Жанеиро, каде беше одобрена реформата на светскиот монетарен систем.
1970.- Потпретседателот на Египет Анвар ел Садат (Анвар) ја презеде функцијата шеф на државата по смртта на Гамал Абдел Насер (Насер), а на 5 октомври официјално стана претседател на земјата.
1972.- Јапонија и Кина ги нормализираа дипломатските односи.
1979.- Папата Јован Павле Втори, за време на неговата прва папска посета на Ирска, упати апел за мир во Северна Ирска пред повеќе од милион луѓе во Даблин.
1979 – Претседателот на Екваторијална Гвинеја Франциско Масијас Нгуема (Франциско Мациас) беше соборен од власт во август 1979 година, а потоа беше застрелан под обвинение дека е виновен за „геноцид, предавство, проневера и систематско кршење на човековите права“.
1988.- Мировните сили на ОН ја добија Нобеловата награда за мир за нивната 40-годишна работа.
1993.- Еден од комунистичките ветерани и претставник на тврдата линија на европските комунисти, Жорж Марше, поради нарушено здравје се повлече од функцијата претседател на Комунистичката партија на Франција, на чие чело беше две децении. .
1994.- На состанокот во Севиља, министрите за одбрана на членките на НАТО одлучија НАТО да ги зголеми воздушните напади врз позициите на босанските Срби.
1999.- Специјалните полициски сили да ги разбијат демонстрациите брутално ги претепаа демонстрантите во Белград кога тие се обидоа да стигнат до резиденцијата на претседателот на СР Југославија, Слободан Милошевиќ, и го изразија своето незадоволство од неговото деветгодишно владеење.
2000.- Средношколците во Горњи Милановац и рударите од рудникот Тамнава во Колубара први се јавија на повикот на лидерот на Демократската опозиција на Србија за граѓанска непослушност и генерален штрајк поради обидот на режимот да ги фалсификува изборните резултати. од 24 септември. Во следните денови бран штрајкови ја зафати Србија, блокирани се главните патишта.
2001 – Советот за безбедност на ОН усвои резолуција за борба против тероризмот и спречување на финансирање тероризам. Резолуцијата предвидува воведување санкции за секоја земја што не ги почитува антитерористичките мерки.
2002.- Учеството на авганистанските спортисти на 14. Азиски игри, кои започнаа во Пусан, Јужна Кореја, го означи нивното враќање на меѓународните натпреварувања по осумгодишно отсуство.
2004 – Султанот Хасанл (Хасанал) Болкиах од Брунеи потпиша нов Устав кој ќе му овозможи на кралството богато со нафта да ги одржи првите избори од 1962 година.
2009.- Францускиот државјанин Брис Татон почина во Клиничкиот центар на Србија како последица на напад на хулигани во Белград. Татон беше претепан од хулигани на 17 септември кај Обилиќ во центарот на Белград, во пресрет на фудбалскиот натпревар меѓу белградски Партизан и француски Тулуз.
2010 – Умре американскиот актер Тони Кертис, кој се прослави со улогата во филмот на Били Вајлдер „Некои го сакаат тоа жешко“ во кој играше со Мерлин Монро и Џек Лемон.
2010.- Умре Воислав Воки Костиќ, српски композитор и писател.
2013.- На парламентарните избори во Австрија, владејачките партии Социјалдемократската партија на Австрија (СПО) и Народната партија (ОВП) го задржаа своето мнозинство во парламентот.
2013 – Умре Шри Сатја Нарајан Гоенка, водечки лаик наставник по медитација Випасана.
2014 – Хрватскиот Србин Гојко Ерор, обвинет за воени злосторства врз цивили во 1991 година во Берк кај Вуковар, беше ослободен по преквалификувањето на обвинението и откако Жупанискиот суд во Осиек го примени Законот за амнестија.
2018 – Земјотрес со јачина од 7,5 степени го погоди индонезискиот остров Сулавеси, предизвикувајќи цунами што речиси целосно го уништи крајбрежниот град Палу, при што загинаа 1.347 луѓе.
2020.- Почина Исидора Жебељан, истакната композиторка од помладата генерација и редовен член на САНУ. Нејзините композиции спаѓаат во групата на најизведувани српски дела на светската музичка сцена.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (15 декември)
На денешен ден 15 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по ред:
1806 – Француски трупи под команда на Наполеон Бонапарта влегуваат во Варшава.
1840 – Ковчегот со останките на францускиот император Наполеон I е положен во „Homme des Invalides“ во Париз, 19 години по неговата смрт во егзил на островот Света Елена.
1914 – Битката кај Колубара завршува со ослободувањето на Белград во Првата светска војна. Победата, за која исклучителни заслуги му припаѓаат на командантот на Првата армија, генерал Живојин Мишиќ, го подигна угледот на Србија меѓу сојузниците и ја зајакна самодовербата на српската армија и народ.
1961 – Генералното собрание на Обединетите нации го отфрли советскиот предлог за прием на Народна Република Кина во светската организација.
1961 – Поранешниот нацистички функционер Адолф Ајхман, организатор и извршител на геноцидот врз Евреите во Втората светска војна, е осуден на смрт во Ерусалим, а потоа обесен. По војната, тој живеел во Аргентина под лажно име до 1960 година, кога бил откриен и уапсен од припадници на израелската тајна служба.
1991 – Околу 500 луѓе ги загубиле животите кога фериботот „Салем експрес“ удрил во корален гребен пред египетското пристаниште Сафага и потонал.
2000 – Нуклеарната централа Чернобил во Украина е затворена, каде што еден од блоковите на електраната експлодирал на 26 април 1986 година, предизвикувајќи ја најлошата нуклеарна катастрофа од почетокот на употребата на нуклеарните централи.
2001 – Кривата кула во Пиза во Италија повторно се отвора за посетители, по 12-годишна пауза поради реновирање.
2011 – Градското собрание на Белград официјално го именува Мостот на Ада.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
-
Кичево22 часаПополнета рубрика 2025: „Зошто вредиТ да си од Кичево“ – некои натписи сигурно за прв пат ќе ги прочитате
-
Кичево2 денаТППЕ Кичево вчера со полни раце работа, интервенирале врз опожарен автомобил и зграда
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (16 декември)
-
Македонија2 денаОд ноќеска цената на дизелот и бензинот се намалува, еве колку ќе чини литар гориво на малопродажните објекти ширум Македонија
-
Хороскоп11 часаХороскоп за среда (17 декември)
-
Lifestyle2 денаИдеално решение за мувла во бањата: експертски совети за ефикасна превенција
-
Lifestyle2 денаПатник споделува трикови за паметно пакување: „Носете ги најтешките предмети врз себе“
-
Скопје2 дена(ФОТО) Успешно реализиран првиот четиридневен „Startup Revolution AI Summit“ во Скопје со над 1200 учесници од регионот и пошироко
