На денешен ден
3 јануари – На денешен ден
106 п.н.е – Роден е римскиот писател, филозоф, политичар и оратор Маркус Тулиј Цицерон. Тој е одговорен за пренесување и популаризација на грчката култура и е најзначајниот претставник на еклектицизмот во филозофијата на минатиот век п.н.е. Убиен е во 43 година по наредба на Марко Антониј, кого жестоко го нападнал во своите проповеди – „Филипјани“ („Беседи за ораторството“, „За ораторот“, „За пријателството“).
1795.- По поразот на востанието на Тадеуш Кошјушко, Прусија, Австрија и Русија склучија таен договор за трета поделба на Полска.
1815.- Австрија, Велика Британија и Франција формираа воен сојуз против Прусија и Русија.
1868.- Во Јапонија, институцијата шогун била укината и започнала „просветителската ера“ на династијата Меиџи (Меиџи). Императорот Муцухито (Муцухито) воспоставил централна империјална власт, спроведе реформи по европски модел и го отворил патот за брзиот развој на Јапонија.
1875.- Умре францускиот лексикограф и енциклопедист Пјер Атаназ Ларус, издавач на „Големиот светски речник на XIX век“ во 17 тома (1866). Издавачката куќа „Ларус“ подоцна стана една од најпознатите во светот.
1924.- Англискиот египтолог Хауард Картер го пронајде саркофагот на фараонот Тутанкамон во Долината на кралевите во близина на Луксор во Египет.
1926.- Умре чешкиот писател Јарослав Хашек, кој светска слава стекна со недовршениот хумористичен и сатиричен роман „Искуствата на добриот војник Швејк во светската војна“. Романот е преведен на многу јазици, според него се снимени неколку филмови, а адаптиран е и за сцената.
1931.- Умрел францускиот маршал Жозеф Жак Сезаир Жофре, креаторот на воениот план на Франција во Првата светска војна и победник во битката кај Марна во 1914 година, кој на крајот на 1916 година бил сменет од позицијата командант. – началник на француските војски поради неуспеси во операциите од 1915 и 1916 година.
1961.- САД ги прекинаа дипломатските односи со Куба.
1967 – Џек Руби, кој го уби Ли Харви Освалд (Ли Харви Освалд) пред Освалд да пристигне на суд за атентатот на американскиот претседател Џон Кенеди (Џон Кенеди), почина во болница.
1970.- Во Бразавил беше усвоен устав со кој Конго-Бразавил беше прогласен за Народна Република Конго.
1977.- Меѓународниот монетарен фонд и додели на Велика Британија заем од четири милијарди долари за поддршка на британската фунта. Тоа беше најголемиот заем во триесетгодишната историја на ММФ.
1980.- Претседателот на СФР Југославија Јосип Броз Тито бил примен во Клиничкиот центар во Љубљана. Бидејќи операцијата на крвните садови не успеа, на 3 февруари му беше ампутирана ногата.
1990 – Панамскиот генерал Мануел Антонио Нориега (Нориега), им се предаде на американските војници по 10 дена поминати во амбасадата на Ватикан. Нориега потоа беше депортиран во САД каде му беше судено.
1990.- Во железничка несреќа во јужен Пакистан загинаа 307 луѓе кога експресен воз се судри со товарен воз.
1993.- Рускиот и американскиот претседател Борис Елцин и Џорџ Буш потпишаа договор за намалување на нуклеарното оружје за две третини (СТАРТ-II).
1994.- Во Сибир се урна руски патнички авион „Тупољев-154“. Сите 124 патници и членови на екипажот загинаа.
1996.- Претставниците на меѓународните мировни сили во Босна и Херцеговина објавија дека по завршувањето на војната останале четири до пет милиони мини во таа земја и дека расчистувањето на минските полиња ќе трае 30 години.
1997.- Масовните граѓански и студентски протести продолжија низ цела Србија, и покрај силните полициски сили кои почнаа да ги спречуваат протестните маршеви на 26 декември 1996 година. Протестите започнаа во ноември 1996 година поради фалсификување на резултатите од локалните избори на кои победи опозициската коалиција „Заедно“.
2000.- На првите парламентарни избори во Хрватска по смртта на претседателот Фрањо Туѓман, коалицијата на опозициските партии победи убедливо, а одѕивот на гласачите беше 80 отсто, највисок од 1990 година, кога се одржаа првите повеќепартиски избори.
2001.- Летонскиот супермаратонец Георг Јермолаев постави нов светски рекорд во трчање на долги патеки, трчајќи пет илјади километри за 888 часа и 42 минути. Тоа беше првиот светски рекорд во новиот милениум.
2002 – Генералниот секретар на ОН Кофи Анан (Анан) го одобри формирањето на суд за воени злосторства за време на десетгодишната војна во Сиера Леоне.
2003.- Најмалку две лица загинаа, а 78 беа повредени во интервенцијата на полицијата за задушување на уличните протести во Каракас (Венецуела) меѓу група симпатизери и противници на претседателот Уго Чавез.
2004.- Египетски Боинг 737 се урна во Црвеното Море. Сите 148 патници и членови на екипажот, главно Французи кои летуваа во Египет, загинаа.
2006 – Умре Урбано Лазаро (Лазаро), кој го зароби фашистичкиот диктатор Бенито Мусолини кога се обиде да избега од сојузничките сили. Лазаро бил член на италијанското движење на отпорот за време на Втората светска војна.
2007.- Со одлука на Парламентот на Шведска, најстариот весник во светот, „Post-ok Inrikes Tidnigar“ престана да се издава во печатена форма и оттогаш е достапен само на Интернет. Тој весник почнал да се издава во 1645 година.
2011.- Во Загреб умре комичарот Фадил Хаџиќ, основач на сатиричниот театар Јазавац, театрите Видра и Комедија. Беше и уредник на списанието Керемпух и успешен филмски сценарист и режисер.
2015 – Умре Едвард Брук, американски политичар и државник, првиот црн републиканец избран на директни избори со народно гласање. Тој исто така беше првиот црнец кој ја извршуваше функцијата обвинител во американска сојузна држава.
2020 – Ирачкиот генерал Касем Сулејмани беше убиен во напад на американските сили со беспилотен авион на аеродромот во Багдад, што беше одобрен од американскиот претседател Доналд Трамп.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Кичево11 часа(ФОТО) Вчера во Кичево во преполна сала и одличен амбиент се одржа првиот хуманитарен концерт на „Македонски Завет“ и „Патриотско Друштво“
-
Хороскоп1 денХороскоп за недела (30 ноември)
-
Спорт1 ден(ФОТО) „ФК Напредок“ и официјално со победа го заврши есенскиот дел од натпреварите против екипата на „ФК Ренова“ на гостински терен
-
Хороскоп3 часаМесечен Хороскоп (декември 2025)
-
Македонија2 денаСпречен канал на илегално внесување на ловечка муниција на Граничен премин Стар Дојран, лишени од слобода три лица
-
Здравје и убавина1 ден„Солта“ го подобрува вкусот на храната, но истовремено има силно влијание врз организмот ако ја користиме прекумерно
-
Спорт1 денМакедонската женска фудбалска репрезентација до 19 години со втора победа на турнирот за ЕП
-
Македонија12 часаКај „Романовце“ лишен од слобода криумчар, пронајдени седум илегални мигранти од Египет
