На денешен ден
3 јануари – На денешен ден
106 п.н.е – Роден е римскиот писател, филозоф, политичар и оратор Маркус Тулиј Цицерон. Тој е одговорен за пренесување и популаризација на грчката култура и е најзначајниот претставник на еклектицизмот во филозофијата на минатиот век п.н.е. Убиен е во 43 година по наредба на Марко Антониј, кого жестоко го нападнал во своите проповеди – „Филипјани“ („Беседи за ораторството“, „За ораторот“, „За пријателството“).
1795.- По поразот на востанието на Тадеуш Кошјушко, Прусија, Австрија и Русија склучија таен договор за трета поделба на Полска.
1815.- Австрија, Велика Британија и Франција формираа воен сојуз против Прусија и Русија.
1868.- Во Јапонија, институцијата шогун била укината и започнала „просветителската ера“ на династијата Меиџи (Меиџи). Императорот Муцухито (Муцухито) воспоставил централна империјална власт, спроведе реформи по европски модел и го отворил патот за брзиот развој на Јапонија.
1875.- Умре францускиот лексикограф и енциклопедист Пјер Атаназ Ларус, издавач на „Големиот светски речник на XIX век“ во 17 тома (1866). Издавачката куќа „Ларус“ подоцна стана една од најпознатите во светот.
1924.- Англискиот египтолог Хауард Картер го пронајде саркофагот на фараонот Тутанкамон во Долината на кралевите во близина на Луксор во Египет.
1926.- Умре чешкиот писател Јарослав Хашек, кој светска слава стекна со недовршениот хумористичен и сатиричен роман „Искуствата на добриот војник Швејк во светската војна“. Романот е преведен на многу јазици, според него се снимени неколку филмови, а адаптиран е и за сцената.
1931.- Умрел францускиот маршал Жозеф Жак Сезаир Жофре, креаторот на воениот план на Франција во Првата светска војна и победник во битката кај Марна во 1914 година, кој на крајот на 1916 година бил сменет од позицијата командант. – началник на француските војски поради неуспеси во операциите од 1915 и 1916 година.
1961.- САД ги прекинаа дипломатските односи со Куба.
1967 – Џек Руби, кој го уби Ли Харви Освалд (Ли Харви Освалд) пред Освалд да пристигне на суд за атентатот на американскиот претседател Џон Кенеди (Џон Кенеди), почина во болница.
1970.- Во Бразавил беше усвоен устав со кој Конго-Бразавил беше прогласен за Народна Република Конго.
1977.- Меѓународниот монетарен фонд и додели на Велика Британија заем од четири милијарди долари за поддршка на британската фунта. Тоа беше најголемиот заем во триесетгодишната историја на ММФ.
1980.- Претседателот на СФР Југославија Јосип Броз Тито бил примен во Клиничкиот центар во Љубљана. Бидејќи операцијата на крвните садови не успеа, на 3 февруари му беше ампутирана ногата.
1990 – Панамскиот генерал Мануел Антонио Нориега (Нориега), им се предаде на американските војници по 10 дена поминати во амбасадата на Ватикан. Нориега потоа беше депортиран во САД каде му беше судено.
1990.- Во железничка несреќа во јужен Пакистан загинаа 307 луѓе кога експресен воз се судри со товарен воз.
1993.- Рускиот и американскиот претседател Борис Елцин и Џорџ Буш потпишаа договор за намалување на нуклеарното оружје за две третини (СТАРТ-II).
1994.- Во Сибир се урна руски патнички авион „Тупољев-154“. Сите 124 патници и членови на екипажот загинаа.
1996.- Претставниците на меѓународните мировни сили во Босна и Херцеговина објавија дека по завршувањето на војната останале четири до пет милиони мини во таа земја и дека расчистувањето на минските полиња ќе трае 30 години.
1997.- Масовните граѓански и студентски протести продолжија низ цела Србија, и покрај силните полициски сили кои почнаа да ги спречуваат протестните маршеви на 26 декември 1996 година. Протестите започнаа во ноември 1996 година поради фалсификување на резултатите од локалните избори на кои победи опозициската коалиција „Заедно“.
2000.- На првите парламентарни избори во Хрватска по смртта на претседателот Фрањо Туѓман, коалицијата на опозициските партии победи убедливо, а одѕивот на гласачите беше 80 отсто, највисок од 1990 година, кога се одржаа првите повеќепартиски избори.
2001.- Летонскиот супермаратонец Георг Јермолаев постави нов светски рекорд во трчање на долги патеки, трчајќи пет илјади километри за 888 часа и 42 минути. Тоа беше првиот светски рекорд во новиот милениум.
2002 – Генералниот секретар на ОН Кофи Анан (Анан) го одобри формирањето на суд за воени злосторства за време на десетгодишната војна во Сиера Леоне.
2003.- Најмалку две лица загинаа, а 78 беа повредени во интервенцијата на полицијата за задушување на уличните протести во Каракас (Венецуела) меѓу група симпатизери и противници на претседателот Уго Чавез.
2004.- Египетски Боинг 737 се урна во Црвеното Море. Сите 148 патници и членови на екипажот, главно Французи кои летуваа во Египет, загинаа.
2006 – Умре Урбано Лазаро (Лазаро), кој го зароби фашистичкиот диктатор Бенито Мусолини кога се обиде да избега од сојузничките сили. Лазаро бил член на италијанското движење на отпорот за време на Втората светска војна.
2007.- Со одлука на Парламентот на Шведска, најстариот весник во светот, „Post-ok Inrikes Tidnigar“ престана да се издава во печатена форма и оттогаш е достапен само на Интернет. Тој весник почнал да се издава во 1645 година.
2011.- Во Загреб умре комичарот Фадил Хаџиќ, основач на сатиричниот театар Јазавац, театрите Видра и Комедија. Беше и уредник на списанието Керемпух и успешен филмски сценарист и режисер.
2015 – Умре Едвард Брук, американски политичар и државник, првиот црн републиканец избран на директни избори со народно гласање. Тој исто така беше првиот црнец кој ја извршуваше функцијата обвинител во американска сојузна држава.
2020 – Ирачкиот генерал Касем Сулејмани беше убиен во напад на американските сили со беспилотен авион на аеродромот во Багдад, што беше одобрен од американскиот претседател Доналд Трамп.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево2 дена„ЕВН КЕЦ Кичево“ најави прекин на електрична енергија на овие локации, работите на терен се планирани за вторник и четврток
-
Кичево22 часа(ФОТО) Кичево: Се работи во населба „Иванидол“, чекор по чекор до реализација на сите ветувања за подобар по квалитетен живот за сите граѓани
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (18 ноември)
-
Македонија2 денаПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
-
Хороскоп10 часаХороскоп за среда (19 ноември)
-
Спорт2 денаВажен натпревар, врвен судиски тим. Макеле ќе биде главен судија на Македонија – Велс во Кардиф
-
Временска прогноза1 денВо овој момент се формира влажен бран кој носи обилен дожд и невреме!
-
Македонија2 денаНелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација
