На денешен ден
30 октомври – На денешен ден

1735.- Роден е американскиот државник Џон Адамс (Џон), еден од најистакнатите борци за американската независност, прв потпретседател (1789-97) и втор претседател на САД (1797-1801). Учествувал во изготвувањето на Декларацијата за независност во 1776 година. Неговиот син Џон Квинси Адамс бил шестиот претседател на САД во 1825 година.
1751.- Роден е Ричард Бринли Шеридан, заедно со Голдсмит, најважниот англиски драмски писател во 18 век. Како член на британскиот парламент од 1780 до 1812 година, тој стана познат како брилијантен оратор („Школата за озборувања“, „Ривалите“, „Критичарот“).
1762.- Роден е францускиот писател Андре де Шение (Шениер), кој во своето дело ги усогласил старите поетски форми со нов сензибилитет, па историчарите на литературата обично го претставуваат како последен поет на класицизмот и прв романтичар. Поздравувајќи ја Француската револуција, Шениер силно се спротивставил на јакобинската диктатура, поради што бил погубен на гилотина во 1794 година („Хермес“, „Америка“, „Јамби“).
1817 – Симон Боливар ја основа првата независна влада на Венецуела.
1830.- Умре црногорскиот епископ Петар I Петровиќ Његош, кој по доаѓањето на власт во 1782 година придонесе за развојот на црногорската државност. Првиот закон го донел во 1796 година (Кодексот на Петар I) и основал централно судско тело (Кулук) во 1803 година. .
1864.- Потпишан е Виенскиот мир со кој Данска беше принудена да и ги отстапи на Прусија провинциите Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург.
1869.- Со изведбата на алегориската слика на Ѓорѓе Милетиќ „Посмртна слава на принцот Михаило“, во Белград е отворена новата зграда на Народниот театар, изградена по проектот на Александар Бугарски.
1905.- За време на првата (февруарска) руска револуција, рускиот император Николај II Александрович Романов понуди пошироко право на глас, избран парламент (Дума) со законодавна моќ и гаранција за граѓанските слободи со „Октомврискиот манифест“.
1910.- Умрел швајцарскиот филантроп Жан-Анри Динан, творец на идејата на Црвениот крст и еден од основачите на Меѓународниот комитет на Црвениот крст во 1863 година, добитник на Нобеловата награда за мир во 1901 година.
1918.- Словачка прогласи одвојување од Унгарија и се обедини со Чешка за да ја формира Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија во Првата светска војна.
1918.- Со капитулацијата на Турција, која во 1914 година влезе во Првата светска војна на страната на централните сили, Отоманската империја престана да постои.
1922.- Два дена по „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини (Мусолини) ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938.- Милиони Американци паднале во паника додека слушале радио драма на радиото CBS заснована на романот на Херберт Џорџ Велс „Војната на световите“ од Орсон Велс, мислејќи дека тоа е вистински напад на Марс на Земјата.
1973.- Босфорскиот мост што ги поврзува Европа и Азија бил пуштен во сообраќај.
1974.- Со нокаутирањето на Џорџ Форман, Мухамед Али триумфално се врати во боксот на 32-годишна возраст.
1975 – Принцот Хуан Карлос (Хуан Карлос) го презеде раководството на Шпанија од тешко болниот диктатор Франциско Франко (Франциско Франко).
1975.- Во близина на Прага се урна авион DC-9 на југословенската компанија „Инекс-Адриа“, при што загинаа 75 патници, чехословачки туристи кои се враќаа од одмор на Јадранот.
1990.- Кина ги објави резултатите од пописот, според кои нејзиното население броело една милијарда и 13 милиони луѓе.
1995.- Со минимално мнозинство од 50,6 отсто, жителите на Квебек на референдум гласаа против независноста на таа канадска провинција.
1998.- Врз основа на договорот меѓу претставниците на југословенската армија и НАТО потпишан на 15 октомври, авионите на НАТО ја започнаа мисијата за следење на воздушниот простор на Косово наречена „Орловско око“.
2000.- Судија на Врховниот суд на Шпанија, неговиот телохранител и возачот загинаа, а 35 други беа повредени во експлозија на автомобил-бомба во Мадрид, осомничени дека се членови на баскиското сепаратистичко движење ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители го намали долгот на СР Југославија за 600 милиони долари – од 2,8 на 2,2 милијарди.
2003 – На донаторската конференција во Хаг беа собрани 15,7 милиони евра за формирање и работа на судот за воени злосторства во Сараево.
2003.- Врховниот суд во Рим го ослободи поранешниот италијански премиер Џулио Андреоти, претходно осуден на 24 години затвор за соучество во толпата убиство на новинарката Кармине Пикорели во 1979 година.
2006.- Поранешниот чилеански диктатор Аугусто Пиноче е ставен во домашен притвор поради тортура, убиства и киднапирања за време на неговото 17-годишно владеење. Пиноче почина на 10 декември 2006 година во болница во Сантијаго. За време на неговата диктатура, се проценува дека околу 3.000 луѓе биле убиени во политички немири и прогонства, додека околу 28.000 биле подложени на различни форми на тортура.
2008.- Почина сликарот и карикатурист Исмет-Ицо Вољевица, автор на стрипот цртан филм Грга во загрепскиот Вечерњи лист.
2011.- Во вториот круг од претседателските избори во Бугарија, избран е Росен Плевнелиев, кандидат на бугарскиот премиер Бојко Борисов.
2012 – Ураганот Сенди, кој го погоди источниот брег на САД, уби 39 луѓе, а милиони жители остави без струја и јавен превоз.
2017 – Концентрациите на јаглерод диоксид во атмосферата, што предизвикува глобално затоплување, поставија рекорд во 2016 година, објави Светската метеоролошка организација.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (29 август)

На денешен ден 29 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот.
1189 – Дубровник склучил договор со босанскиот бан Кулин, со кој жителите на Дубровник добиле слобода да тргуваат во Босна без ограничувања или давачки. Договорот е еден од најстарите зачувани документи во регионот.
1521 – Турците, под команда на султанот Сулејман II Величествениот, го освоиле Белград и го прогласиле за седиште на Смедеревскиот санџак.
1526 – Во Мохачката битка, турската војска предводена од Сулејман II Величествениот ги победила трупите на унгарскиот крал Лудвиг II, кој загинал при повлекувањето.
1619 – Роден е Жан Батист Колбер, француски државник и министер за финансии на Луј XIV.
1632 – Роден е Џон Лок, англиски филозоф, основач на емпиризмот и либералната филозофија.
1756 – Прускиот крал Фридрих II ја започнал Седумгодишната војна со напад врз Саксонија.
1820 – Во Порто, Португалија, започнала граѓанска револуција, со која кралот Жоао VI бил принуден да донесе либерален устав.
1825 – Португалија ја признала независноста на Бразил под водство на царот Педро I.
1842 – Завршила Првата опиумска војна со Нанкинскиот договор, со кој Кина морала да отвори пристаништа и да го предаде Хонг Конг на Британија.
1944 – Кралот Петар II Караѓорѓевиќ, со декрет, ја отстранил командата на генерал Дража Михајловиќ и ја ставил југословенската армија под команда на Јосип Броз Тито.
1945 – Американските трупи под команда на генерал Џорџ Маршал започнале со искрцување во Јапонија.
1949 – СССР тајно ја детонирал својата прва атомска бомба.
1960 – Јорданскиот премиер Хаза ал-Маџали бил убиен во експлозија на бомба.
1965 – Американскиот вселенски брод „Џемини V“ се вратил на Земјата по рекордни осум дена во орбитата.
1975 – Починал ирскиот државник Емон де Валера, еден од водачите на Шин Фејн.
1978 – Хуа Куо-фенг, претседател на КПК, ги посетил Романија, Југославија и Иран, што означило крај на кинеската изолација.
1991 – Советскиот парламент ја суспендирал Комунистичката партија и ги замрзнал нејзините сметки.
1995 – Милошевиќ бил овластен да преговара во име на заедничката делегација на СР Југославија и Република Српска во мировниот процес за Босна.
1996 – Руски авион Туполев 154 се урнал во Норвешка, загинале 141 лице.
1997 – Убиени биле 300 луѓе во алжирско село, едно од најлошите масакри од страна на исламисти во земјата.
1999 – Во Источен Тимор, 99% од гласачите се изјасниле за независност од Индонезија.
2001 – Врховниот суд на САД осудил тројца раководители на компанија за нелегална продажба на опрема што може да се користи за нуклеарно оружје.
2003 – Автомобил-бомба во Наџаф уби најмалку 80 луѓе, вклучувајќи го и ајатолахот Мохамед Бакир ал-Хаким.
2005 – Ураганот Катрина ја погодил јужна САД, загинале околу 1.330 луѓе, најмногу во Њу Орлеанс.
2008 – Грузија ги прекинала дипломатските односи со Русија поради признавањето на Јужна Осетија и Абхазија.
2010 – Еруптирал вулканот Синабунг на Суматра, прва ерупција по 400 години, со масовна евакуација.
2015 – Унгарија поставила бодликава жица на границата со Србија за да го спречи приливот на бегалци.
2019 – Починал српскиот сликар и академик Владимир Величковиќ.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (3 септември)
-
Спорт2 дена
КК „Баскет Кичево“ ги отвора вратите за сите млади кои ја сакаат кошарката, стани дел од вистинска спортска приказна со искусни тренери
-
Македонија2 дена
(ВИДЕО) Во Маврово заѕвони првото училишно ѕвонче на едно единствено прваче, маестро Џамбазов специјално го пречека и му посака среќа и успех
-
Временска прогноза2 дена
Временска прогноза за утре и задутре, ќе имаме облачно време, проследено со пороен дожд, со засилен ветер
-
Македонија2 дена
СВР Охрид: В четврток во с.Шипокно охридско, ќе се одржи регионална обука за полициските тимови кои работат со службени кучиња
-
Кичево15 часа
Кичево: Филм, музика и креативност во село Ехлоец: Echoes in the Wild на 7 септември
-
На денешен ден2 дена
Времеплов: На денешен ден – 2 септември
-
Скопје2 дена
(ВИДЕО) СВР Скопје го расчисти случајот со нападот врз девојчето во Чаир