На денешен ден
30 септември – На денешен ден

1399.- Основачот на англиската династија Ланкастер, Хенри Болингброук (Хенри Болингброук) стана крал Хенри IV, ден по абдикацијата на Ричард II (Ричард), првиот монарх во историјата на Англија кој го напуштил тронот.
1846.- Американскиот стоматолог Вилијам Мортон (Вилијам) бил првиот што употребил анестезија (етер) за време на вадење заб.
1876.- Роден е српскиот писател, театарски критичар и дипломат Милан Ракиќ. Поетот на модерниот сензибилитет во совршенство ја следеше формата на францускиот парнасиец и симболист. Бил член на Српската кралска академија и претседател на српскиот ПЕН клуб („Јефимија“, „Долап“, „Симонида“, „Напуштена црква“, „Орхидеја“, „Љубавна песма“, „На Газиместан“).
1882.- Роден е германскиот физичар Ханс Вилхелм Гајгер (Вилхелм Гајгер), кој во 1928 година измислил уред за откривање и броење наелектризирани честички и гама зраци (мерење на радиоактивност), познат како „Гајгеровиот бројач“.
1891.- Во егзил во Брисел, се самоуби францускиот генерал Жорж Ернест Буланже (Жорж, Буланже), водач на реакционерното антипарламентарно движење „Булангисти“ кои се заканија дека ќе ја соборат Третата република.
1912.- Србија и Бугарија објавија мобилизација за војна против Турција. Првата балканска војна, од октомври 1912 до мај 1913 година, во која Грција и Црна Гора се бореле против Турција, завршила со ослободување на балканските народи од турската власт.
1941.- Започна првата германска офанзива на Москва во една од најголемите битки во Втората светска војна, која заврши во јануари 1942 година со пораз на Германците.
1949.- Завршен е Берлинскиот „воздушен мост“ воспоставен по советската блокада на Западен Берлин на крајот на јуни 1948 година, при што американски и британски авиони извршиле 277.264 летови и испорачани 2.323.738 тони храна.
1955.- Американскиот актер Џејмс Дин, симбол на проблематичната и бунтовничка младост по Втората светска војна, загина во сообраќајна несреќа на 24-годишна возраст. Иако сними само три филма „Исток од рајот“, „Бунтовник без причина“ и „Џинот“, тој стана култна личност на тогашната младина.
1962.- Белите расисти предизвикаа немири во Оксфорд во американската сојузна држава Мисисипи, кога врз основа на одлука на федералниот суд, црнецот Џејмс Мередит беше запишан на Универзитетот во Мисисипи, на кој дотогаш присуствуваа само белци.
1965.- Припадниците на индонезиското „Движење 30 септември“ киднапирале шест генерали и се обиделе да извршат државен удар. Генералите беа пронајдени мртви на 3 октомври, а генералот Сухарто дојде на власт со контра-пуч. Се верува дека во репресалиите против комунистите и нивните симпатизери, кои следеле, биле убиени околу половина милион луѓе.
1966.- Поранешниот британски протекторат во Африка, Бекуаналенд, стекна независност како Република Боцвана. Сереце Кама стана првиот претседател.
1966.- Германските воени злосторници Алберт Шпер (Шпеер) и Балдур фон Ширах (фон Ширах) беа ослободени од затворот Шпандау каде што одлежаа 20 години затвор. Во затворот кој бил изграден за 600 жители останал само еден – Рудолф Хес (Хес).
1970.- Ричард Никсон пристигна во Белград, прва посета на американски претседател на СФРЈ.
1980.- Во симболично потсетување на библиските времиња, Израел ја воведе валутата шекел, која ја замени фунтата.
1985.- Умре американскиот сеизмолог Чарлс Рихтер, по кого беше именувана скалата за мерење на јачината на земјотресите.
1988.- Во СССР, петмина високи функционери беа пензионирани, меѓу кои и претседателот на Президиумот на Врховниот совет, Андреј Громико.
1990.- СССР ги нормализираше дипломатските односи со Израел, прекинати за време на израелско-арапската шестдневна војна во 1967 година и воспостави целосни дипломатски односи со Јужна Кореја.
1991.- Претседателот Жан Бертран Аристид беше соборен со воен удар на Хаити.
1992.- Под покровителство и во присуство на копретседателите на Меѓународната конференција за Југославија, претседателите на СРЈ и на Хрватска, Добрица Ќосиќ и Фрањо Туѓман, потпишаа заедничка декларација во која се обврзаа на прекин на непријателствата и решавањето на спорните прашања преку преговори.
1992 – Банката на Москва дистрибуираше ваучери за приватизација како дел од економските реформи на владата кои требаше да претворат милиони Руси во капиталисти.
1993.- Серија силни земјотреси во југозападна Индија уништија 36 села и загинаа најмалку 22.000 луѓе.
1999.- Еден од најголемите германски писатели на 20 век Гинтер Грас ја доби Нобеловата награда за литература. Во август 2006 година, Грас откри дека како 17-годишник бил член на озлогласената нацистичка единица „Вафен-СС“. Ова откритие на писателот на „Лајмениот тапан“ ја шокираше јавноста и предизвика жестоки критики од писатели, историчари и политичари во Европа.
2000 – Со целосна поддршка за Демократската опозиција на Србија и новоизбраниот претседател на СР Југославија, Воислав Коштуница, светската демократска јавност нестрпливо го очекуваше расплетот на постизборната криза во Југославија. Русија го предупреди поразениот Слободан Милошевиќ да не употребува сила за да остане на власт.
2002.- Петнаесет министри за надворешни работи на Европската унија гласаа да им се дозволи на земјите-членки да потпишат поединечни договори со САД со кои се ослободуваат американските војници и офицери од гонење од страна на Меѓународниот кривичен суд во Хаг.
2005 – Данскиот весник Jiland-Posten објави карикатури на Мухамед, што предизвика протести во муслиманските земји кои ги сметаа за богохулни и исламофобични.
2006.- Во авионската несреќа на бразилската компанија Гол, кога авионот на релација Манаус-Бразил се урна во државата Мато Гросо во многу непристапна област, загинаа 155 патници и членови на екипажот.
2007.- На вонредните парламентарни избори во Украина најмногу гласови освои партијата на прорускиот премиер Виктор Јанукович, втора е „портокаловата хероина“ Јулија Тимошенко, а трета коалицијата на украинскиот претседател Виктор Јушченко.
2009.- Во земјотресот со јачина од 7,9 степени според Рихтеровата скала што го погоди островот Суматра загинаа 1.115 луѓе, а 1.214 беа тешко повредени.
2014 – Авганистан потпиша безбедносен договор со САД кој ќе и овозможи на американската војска да остане во земјата до 2015 година.
2015 – Градот Париз, на чии улици се фрлаат 350 тони цигари секоја година, воведе казна од 68 евра за пушачите кои ги гаснат цигарите на улиците.
2018 – Пропадна референдумот за промена на името на Македонија, бидејќи не гласаа повеќе од половина од вкупниот број гласачи. На референдумот во Македонија за Договорот со Грција гласале 36,91 отсто од вкупниот број запишани избирачи, од кои „за“ се изјасниле 91,46 отсто.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (25 август)

1530 – Роден е рускиот цар Иван IV Василевич, познат како Иван Грозни. Тој го добил прекарот поради суровоста со која го потиснувал самоволието на бојарите. За време на неговото владеење бил основан Архангелск, Сибир бил припоен кон Русија, а во 1553 година започнала да работи првата печатница во земјата.
1718 – Француски емигранти во Луизијана го основале градот Њу Орлеанс, именуван по францускиот војвода од Орлеанс.
1744 – Роден е германскиот писател, филозоф и теолог Јохан Готфрид фон Хердер. Неговото дело влијаело врз германскиот романтизам, особено врз Гете и движењето „Штурм унд Дранг“. Во својата збирка „Гласови на народот во песните“ вклучил и српски народни песни, меѓу кои и „Хасанагиница“ во превод на Гете.
1819 – Роден е Ален Пинкертон, американски детектив од шкотско потекло, основач на Националната детективска агенција „Пинкертон“ (1850).
1822 – Починал англискиот астроном Вилијам Хершел, откривачот на планетата Уран (1781).
1825 – Уругвај ја прогласил својата независност од Шпанија.
1839 – Во Ужице е основано средно училиште, кое го посетувале истакнати личности како Радован Драговиќ, Димитрије Туцовиќ, Душан Поповиќ, Љубомир Давидовиќ и Милан Предиќ.
1842 – Во Крагуевац избувнал бунт на селани против зголемените даноци, предводен од Томо Вучиќ-Перишиќ. Принц Михаило Обреновиќ бил соборен, а за принц бил прогласен Александар Караѓорѓевиќ. Михаило повторно станал владетел во 1860 година, до неговото убиство во 1868 година.
1867 – Починал англискиот физичар и хемичар Мајкл Фарадеј, откривач на законот за електромагнетна индукција (1831) и законите за електролиза.
1875 – Капетан Метју Веб станал првиот човек што го препливал Ламанш.
1900 – Починал германскиот филозоф Фридрих Ниче, татко на нихилизмот и автор на дела како „Така зборуваше Заратустра“ и „Надвор од доброто и злото“.
1921 – САД потпишале мировен договор со Германија, со што формално завршила воената состојба меѓу двете земји по Првата светска војна.
1930 – Роден е шкотскиот актер Шон Конери, светски познат по улогата на Џејмс Бонд.
1940 – Британското воздухопловство ги фрлило првите бомби врз Берлин во Втората светска војна.
1944 – Сојузничките сили го ослободиле Париз.
1961 – Бразилскиот претседател Јанио Квадрос поднел оставка, повикувајќи се на „окултни сили“.
1964 – Кенет Каунда станал првиот претседател на Замбија.
1965 – Лавина во Швајцарските Алпи закопала 108 лица.
1972 – Кина за првпат го искористила своето право на вето во Советот за безбедност на ООН, спротивставувајќи се на приемот на Бангладеш.
1989 – Американската сонда „Војаџер 2“ стигнала до Нептун и неговиот сателит Тритон, испраќајќи снимки на Земјата.
1999 – Во Виена е уапсен генерал-потполковник Момир Талиќ, началник на Генералштабот на Армијата на Република Српска, по обвинение од Хашкиот трибунал.
2000 – Во Белград исчезнал Иван Стамболиќ, поранешен претседател на Србија и критичар на Слободан Милошевиќ. Неговото тело било пронајдено во 2003 година на Фрушка Гора.
2001 – Мете-Марит Тјесем Хојби се омажила за норвешкиот престолонаследник Хакон.
2003 – Во Руанда биле одржани први повеќепартиски претседателски избори од независноста. Победил Пол Кагаме.
– Во Мумбаи, Индија, експлодирале две автомобил-бомби; загинале 52 лица, а над 150 биле повредени.
2004 – Во Јужна Африка е уапсен Марк Тачер, син на поранешната британска премиерка Маргарет Тачер, под сомнение за вмешаност во државен удар во Екваторска Гвинеја.
2010 – Починал јапонскиот режисер и автор на аниме Сатоши Кон („Совршено сино“, „Паприка“).
2012 – Починал Нил Армстронг, американски астронаут и првиот човек што зачекорил на Месечината (1969).
2014 – Миро Церар, победник на јулските избори, станал премиер на Словенија.
2021 – Починал Милан Лане Гутовиќ, театарски и филмски актер, популарен по улогите во „Буба у уху“ и ТВ-серијата „Бела лаѓа“.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
-
Кичево2 дена
Кичево: Најавени градежни работи кон месност Крушино, за тоа време ќе има времен прекин на сообраќај
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (24 август)
-
Хороскоп9 часа
Дневен Хороскоп за понеделник (25 август)
-
Временска прогноза2 дена
Попоски со нова метео анализа, септември надпросечно топол
-
Хроника2 дена
Уште една трагедија на македонските патишта, загина украинец пешак, го удрил жител на Косово од Германија
-
Lifestyle2 дена
Како да ја направите вашата орхидеја да расцвета: 4 корисни совети
-
Спорт2 дена
Роналдо стана единствен фудбалер во историјата кој постигнал најмалку 100 голови во четири различни клубови
-
Македонија17 часа
Во Куманово по пожар на сува трева, се зафатил плац со паркирани возила, камиони и автобуси