На денешен ден
31 март – На денешен ден

1282.- Францускиот бунт против француската власт ги уби сите Французи на островот. Востанието познато како „Сицилијанска вечер“ беше организирано под мотото „Morte alla Francia Italia anela! (Смрт за Франција од Италија). Според легендата, почетните букви од тоа мото подоцна станале назив „мафија“.
1492.- Кралот Фернандо V Католик им даде на Евреите три месеци да преминат во римокатолицизам или да ја напуштат Шпанија. 1496.- Папата Александар VI ја формира Светата лига против Турците со Светото Римско Царство, Шпанија, Венеција и Милано.
1547.- Умре францускиот крал Франсоа. Откако дошол на тронот во 1515 година, тој се обидел да стане римско-германски император, што во 1519 година го наследил неговиот ривал Карло V, против кого подоцна водел четири војни.
1596.- Роден е францускиот филозоф, математичар и физичар Рене Декарт, чие дело го означува прекинот со схоластиката и почетокот на модерната филозофија на рационализмот. Своето учење го објавува во делата „Разговор за методот“ (1637) и „Медитации“ (1641), а во делата „Геометрија“ отвори нова епоха во математиката.
1732.- Роден е австрискиот композитор Франц Јозеф Хајдн, автор на повеќе од 100 симфонии и бројни камерни и вокални дела, како и австриски и германски химни. Во текот на животот стекна меѓународна слава, а неговите композиции се изведувани во сите европски градови.
1854.- Со САД е потпишан договор за отворање на пристаништата Шимода и Хакодата за американските трговци. Тоа беше првиот договор за отворање на јапонски пристаништа за надворешна трговија.
1876.- Во Врање е роден Борисав Станковиќ, еден од најпознатите српски писатели од крајот на 19 и почетокот на 20 век. Најпознати дела на Станковиќ се расказите Стари дани, драмите на Ташан и Коштан и романот Нечишта крв.
1889.- Отворена е Ајфеловата кула, тогаш највисоката зграда во светот. Челичната конструкција висока 300 метри стана една од главните знаменитости на Париз. Кулата, изградена по повод Светската изложба во Париз, ја изградил францускиот инженер Александар Густав Ајфел.
1892.- Србија, како една од првите европски земји, донесе закон за помагање на спортот надвор од училиштата. Гимнастиката како задолжителен предмет во училиштата во Србија е воведена со законот од 1883 година.
1917.- Соединетите Држави ги презедоа Западните Инди на Карибите од Данска и ги нарекоа Девствени Острови. Договорот за купување на островите за 25 милиони долари беше потпишан во август 1916 година.
1948.- Американскиот Конгрес го усвои Маршаловиот план. Планот, именуван по неговиот креатор, му даде на американскиот државен секретар Џорџ Маршал 15 милијарди долари помош за европските земји за реконструкција по Втората светска војна.
1948.- Во Прага умре чешкиот новинар и писател Егон Ервин Киш, „таткото“ на модерното новинарство. Во книгата Напиши го Киш го опишал херојскиот отпор на српската војска во конфликтот со Австро-Унгарија во Првата светска војна. Неговите книги заслужуваат внимание: императори, свештеници, болшевици, рајска Америка, Тајна Кина, Откритија во Мексико и Авантури на пет континенти.
1959.- По неуспешното востание против кинеското востание во Ласа, Далај Лама побегнал во Индија, каде што добил политички азил.
1971.- Американскиот поручник Вилијам Кали беше осуден на доживотен затвор за масакрирање цивили за време на Виетнамската војна во селото Ми Лаи во март 1968 година. Неговата казна подоцна беше намалена на 20 години затвор.
1979.- Британски разурнувач Лондон испловил од пристаништето Валета, со што биле прекинати воените врски меѓу Британија и Малта пред 181 година.
1980.- Умре американскиот атлетичар Џеси Овенс, еден од најголемите спортисти на 20 век, кој на Олимписките игри во Берлин во 1936 година освои четири златни медали, црнец.
1983.- Земјотрес го потресе колумбискиот град Попај, при што загинаа најмалку 500 луѓе, а 3.000 останаа без покрив над главата.
1986.- Мексикански Боинг 727, на релација Мексико Сити-Лос Анџелес, се урна во планините во централно Мексико. Сите 166 патници и членови на екипажот загинаа.
1991.- Во Плитвице, Хрватска, избувна првиот конфликт меѓу хрватската полиција и вооружените Срби. Две лица загинаа, а 20 се повредени. На покана на Претседателството на СФР Југославија, хрватските сили се повлекле, а единиците на ЈНА ја преземале контролата. Следните денови избувнаа вооружени судири во околината на Винковци и Вуковар.
1991.- На првите повеќепартиски избори во Албанија победија комунистите, но опозицијата победи во Тирана и во другите поголеми градови.
1992.- Посетата на израелскиот претседател Херцог на шпанскиот крал Хуан Карлос ја одбележа 500-годишнината од прогонот на Евреите од Шпанија.
1993.- За прв пат од почетокот на војната во Босна, Советот за безбедност на ОН го овласти НАТО да употреби воена сила против прекршителите во зоната на забранети летови над Босна.
1994.- Израел и ПЛО потпишаа договор за меѓународни набљудувачи во градот Хеброн на Западниот Брег, со што Израел го доби првото меѓународно присуство на окупираните територии од неговата окупација во војната во 1967 година.
2001.- Во Холандија, четворица геј парови стапија во брак според законот усвоен од холандската влада.
2003 – Првите 600 жртви на масакрот во Сребреница во 1995 година беа погребани во близина на Поточари во Република Српска (БиХ). Ова се првите идентификувани жртви на повеќе од 7.000 муслимани убиени од српските сили во енклавата.
2004.- САД одлучија да ја замрзнат финансиската помош за Србија поради недоволната соработка на Белград со Хашкиот трибунал.
2014.- Францускиот претседател Франсоа Оланд ја прифати оставката на премиерот Жан-Марк Еро и на негово место го назначи министерот за внатрешни работи Мануел Валс. Промената на француската влада доаѓа еден ден по вториот круг од локалните избори во кои француската левица забележа пораз во 151. град со повеќе од 10.000 жители кои се определија за десницата и екстремната десница.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Кичево2 дена
Кичево: Најавени градежни работи кон месност Крушино, за тоа време ќе има времен прекин на сообраќај
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (24 август)
-
Временска прогноза1 ден
Попоски со нова метео анализа, септември надпросечно топол
-
Хроника2 дена
Уште една трагедија на македонските патишта, загина украинец пешак, го удрил жител на Косово од Германија
-
Хороскоп4 часа
Дневен Хороскоп за понеделник (25 август)
-
Lifestyle2 дена
Како да ја направите вашата орхидеја да расцвета: 4 корисни совети
-
Спорт1 ден
Роналдо стана единствен фудбалер во историјата кој постигнал најмалку 100 голови во четири различни клубови
-
Гејминг2 дена
Fortnite повторно достапен на iOS во Австралија