На денешен ден
4 јануари – На денешен ден

1717.- Англија, Франција и Холандија формираа Тројна алијанса за да се спротивстават на амбициите на Шпанија во јужна Европа.
1785.- Роден е германскиот писател Јакоб Грим (Грим), основоположник на современите германистика. Со својот брат Вилхелм собирал и објавувал познати приказни и бајки за деца. Почнал да работи на големиот „Германски речник“ (1852). Преведувал српски народни песни собрани од Вук Стефановиќ Караџиќ.
1797.- Францускиот генерал Наполеон Бонапарта (Бонапарта) ги поразил Австријците кај Риволи во Италија.
1809.- Роден е францускиот учител Луј Брај, кој во 1829 година го измислил системот за пишување за слепите (брајово писмо).
1842.- Во салата на Театарот на Ѓумрук, воениот бенд-мајстор Јосиф Шлезингер, водач на бендот на принцот Милош Обреновиќ, го организирал првиот јавен музички концерт во Белград.
1890.- Роден е српскиот политичар, сликар и новинар Моша Пијаде, член на Комунистичката партија од 1920 година и висок државен и партиски функционер по Втората светска војна. Во ноември 1943 година ја организирал Телеграфската агенција на Нова Југославија (Танјуг) во Јајце, а по војната бил претседател на Собранието на ФНР на Југославија.
1892.- Роден е српскиот писател и литературен критичар Милан Богдановиќ. Бил уредник на „Српски књижевни гласник“, на списанието „Данас“ (со Крлежа) и на „Књижевних новина“, директор на театрите во Нови Сад и во Белград, член на Српската академија на науките. Целокупните негови дела се објавени во повеќетомната книга „Старо и ново“.
1932.- Владата на Индија го прогласи за незаконски Индискиот национален конгрес и го уапси водачот Махатма Ганди, што предизвика бран штрајкови во земјата.
1944.- Во Втората светска војна, сојузничките сили започнале со напад на германските позиции на Монте Касино, долж највисокиот дел на Апенинскиот Полуостров. Во жестоките борби биле уништени градот Касино и најстариот бенедиктински манастир, кој бил изграден во 529 година од основачот на тој ред, свети Бенедикт Нурсијски.
1948 – Велика Британија ја призна Бурма како независна република со првиот премиер Такин Ну (Такин).
1951.- Севернокорејските и кинеските трупи го окупираа Сеул во Корејската војна.
1958.- Советскиот „Спутник I“, првиот вештачки сателит лансиран во октомври 1957 година, се распадна и падна на Земјата.
1960 – Францускиот писател Албер Ками (Албер Ками), добитник на Нобеловата награда за литература во 1957 година, загина во сообраќајна несреќа. човек“, се заснова на идејата за апсурдноста на човечката судбина.
1965.- Умре англискиот писател со американско потекло Томас Стернс Елиот (Томас Стернс), еден од најпознатите европски поети на 20 век, добитник на многу награди, меѓу кои и Нобеловата во 1948 година и Гете во 1954 година. носител на 16 почесни докторати. („Собрани песни“, „Собрани есеи“, поетски драми „Убиство во катедралата“, „Семејна средба“, „Коктел“).
1967.- Умре англискиот возач на брзи автомобили и чамци Доналд Малколм Кембел (Малколм Кембел). Тој го постави светскиот рекорд за возење автомобил со 648,7 километри на час во 1964 година. Загина возејќи го млазниот брод „Bluebird“ на езерото Конистон.
1973.- Ограбен е Музејот на уметност во Монтреал. Беа земени слики вредни два милиони долари, вклучително и една од Рембрант проценета на еден милион долари.
1993.- Босанските Срби и муслиманите го отфрлија мировниот план на Венс-Овен за Босна на конференција во Женева. Преговорите беа прекинати, а војната во Босна продолжи со уште поголема жестокост.
1994.- По 500 години, името на градот Фоча во Босна е сменето во Србија, со одлука на Собранието на Република Српска.
1995.- Домашната и меѓународната јавност остро протестираа поради преземањето на весникот „Борба“ од државата и притисокот на власта врз другите независни медиуми. Тој независен белградски дневен весник беше приватизиран во раните 1990-ти за време на реформската влада на Анте Марковиќ во поранешна СФР Југославија.
1998.- Израелскиот министер за надворешни работи Дејвид Леви поднесе оставка, велејќи дека повеќе не сака да биде единствениот што ќе се занимава со мирот и социјалните проблеми во земјата.
2004.- Авганистан усвои нов Устав, со кој се создаде можност за одржување на првите слободни избори по речиси 25 години војна во таа земја.
2007.- Либералдемократката Ненси Пелоси е избрана за претседател на американскиот Конгрес и таа е првата жена претседател на највисокото законодавно тело на САД во повеќе од 200 години од неговата историја.
2007.- Давал Патрик положи заклетва како прв црн гувернер на американската држава Масачусетс и втор во историјата на САД.
2009.- Почина Иван Губијан, хрватски спортист, фрлач на чекани, првиот југословенски олимписки медалист (сребрен) на Игрите во Лондон во 1948 година.
2010 – Бурџ Калифа, највисоката зграда во светот (828 метри), отворена во Дубаи.
2020 – Повеќе од 60 луѓе загинаа во лизгање на земјиштето и поплавите предизвикани од неколкудневните врнежи во главниот град на Индонезија, Џакарта и неговата околина.
2021 година – Fiat Chrysler објави спојување со францускиот Peugeot, создавајќи ја четвртата по големина автомобилска компанија во светот под името Stelantis.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт2 дена
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт2 дена
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Хороскоп10 часа
Хороскоп за вторник (16 септември)
-
Магазин2 дена
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин2 дена
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Македонија20 часа
Од ноќеска цените на горивата се намалуваат
-
Временска прогноза23 часа
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно