На денешен ден
На денешен ден – 5 декември

1791.- Почина австрискиот композитор Волфганг Амадеус Моцарт (Волфганг, Моцарт), централна фигура на виенската класика и еден од најплодните музичари. Напишал околу 600 дела, меѓу кои опери, симфонии, концерти за пијано, виолина и други инструменти, кантати, миси („Свадбата на Фигаро“, „Волшебната флејта“, „Прашка симфонија“, „Симфонија во г-мол“, Реквием“, „Мала ноќна музика“).
1867.- Роден е полскиот државник маршал Јозеф Клеменс Пилсудски, прв претседател на Полска (1918-22) и иницијатор на војната против Советска Русија (1920-21). Со државен удар во 1926 година воспоставил воена диктатура, а во 1934 година склучил десетгодишен пакт со Хитлер за соработка и ненапаѓање. Тој беше на власт до неговата смрт во 1935 година.
1870.- Почина францускиот писател Александар Дума Отак (Александре Дума Пере), познатиот автор на романи со мотиви од француската историја („Тројцата мускетари“, „Грофот на Монте Христос“, „Кралицата Марго“). основоположник на фељтонскиот роман.
1901.- Роден е американскиот режисер и продуцент Волтер Елиас Дизни, познат како Волт Дизни, креатор на цртани филмови. Неговата кариера, за време на која доби 29 Оскари, започна во 1921 година, а светската слава ја стекна во 1928 година, кога го прикажа првиот филм со Мики Маус.
1917.- Делегациите на Советска Русија и силите на Оската потпишаа примирје во Брест-Литовск, Белорусија. Мировниот договор, со кој Русија беше принудена да се повлече од Финска, Латвија, Естонија, Литванија, Полска и некои области на Турција и да и плати на Германија воена отштета од шест милијарди златни марки, беше потпишан на 3 март 1918 година.
1926.- Почина францускиот сликар Клод Оскар Моне, најважниот претставник и еден од основачите на импресионизмот. Според неговата слика „Импресија, изгрејсонце“, изложена во 1874 година во Париз, името го добила целата сликарска насока.
1933.- Американскиот Конгрес го ратификуваше 21-от амандман на Уставот на САД, кој ја укина забраната, воведена во јануари 1920 година врз основа на 18-от уставен амандман.
1934.- Жените добија право на глас во Турција.
1940.- Умре чешкиот виолинист и композитор Јан Кубелик. Настапувал на концерти ширум светот од осумгодишна возраст и се стекнал со слава како виртуоз на виолина, наследник на Паганини. Компонирал шест виолински концерти, „Американска симфонија“, пократки композиции за виолина.
1945.- За време на тренинг вежби, пет американски бомбардери полетале од воздухопловната база во Флорида и повеќе не се вратиле. Се верува дека „Изгубениот ескадрон“, како што ги нарекувале, исчезнал во „Бермудскиот триаголник“.
1962.- САД и СССР постигнаа договор за соработка во истражувањето на вселената за мирољубиви цели.
1967.- Умре српскиот елинист Милош Ѓуриќ, член на Српската академија на науките и уметностите, претседател на Српската книжевна задруга и уредник на списанието „Жива Антика“. Објавил повеќе од 200 дела за класичната литература и филозофија („Из Хеленски Ризница“, „Историја на хеленската книжевност“).
1977.- Египет ги прекина односите со Сирија, Либија, Алжир, Ирак и Јужен Јемен, арапски земји кои се противеа на мировниот процес меѓу Египет и Израел.
1978.- Во Иран избувна бран протести, поттикнати од исламските верски водачи против шахот Реза Пахлави. Поради штрајковите, производството на нафта е намалено за речиси половина.
1993.- Градоначалникот на Виена беше ранет во неговата куќа во експлозија на писмо-бомба. Тоа беше петто писмо-бомба испратено за три дена до новинари, свештеници и други луѓе кои имале некаква поврзаност со имигрантската група во Австрија.
1995.- Членките на НАТО одобрија распоредување на 60.000 војници во Босна за да се зачува мирот постигнат со Дејтонскиот договор. Најголемата операција на Атлантската алијанса од нејзиното основање во 1949 година беше спроведена под името „Заедничко претпријатие“.
1995.- Армијата на Шри Ланка ја зазеде Јафна, град на истоимениот полуостров, кој пет години беше главно упориште на тамилските бунтовници.
1996.- Американскиот претседател Бил Клинтон ја назначи Медлин Олбрајт за државен секретар, како прва жена на таа позиција во американската историја.
2001.- Легендата на едрење и капитен на тимот на Нов Зеланд кој двапати по ред го освојуваше престижниот Куп на Америка, Питер Блејк, беше убиен од пирати кога налетаа на неговата едрилица во реката Амазон.
2003 – Изборот за Мис на светот за прв пат се одржа во Кина.
2008 – Почина Патријархот Московски и на цела Русија Александар Втори. Митрополитот Кирил е избран за нов патријарх на 27 јануари 2009 година.
2008.- Во Соединетите Американски Држави, официјално беше објавено дека од почетокот на 2008 година, близу два милиони луѓе останале без работа поради рецесијата.
2012.- Почина познатиот Бразилец и едно од најголемите имиња во светската архитектура, Оскар Нимаер, кој пред 50 години го дизајнираше сегашниот изглед на Бразилија, главниот град на Бразил изградена во амазонската џунгла. Добитник е на најпрестижната награда во областа на архитектурата – наградата Прикер.
2013.- Почина поранешниот претседател на Јужноафриканската Република, Нелсон Мандела, легендарен борец против репресијата и политиката на апартхејдот, кој помина 27 години во затвор. Тој ја доби Нобеловата награда за мир во 1993 година. Тој беше првиот црн претседател на Јужна Африка.
2014 – Обвинителството на Меѓународниот кривичен суд во Хаг го повлече обвинението против претседателот на Кенија, Ухуру Кенијата, обвинет за злосторства против човештвото во конфликтите по претседателските избори во 2007 и 2008 година.
2017 – Меѓународниот олимписки комитет (ИОК) ја суспендира Русија од Зимските олимписки игри во Пјонгчанг по докази за системски допинг на Игрите во Сочи во 2014 година. МОК им дозволи на спортистите од таа земја да се натпреваруваат во Јужна Кореја под името „Олимпијци од Русија“, без државното знаме и химна.
На денешен ден
На денешен ден / 16 февруари

1871.- Франција потпиша капитулација и чин на помирување со Прусија по губењето на војната. Мировниот договор, со кој Франција и го отстапи Алзас и голем дел од Лорен на Прусија, заедно со воената отштета од пет милијарди златни франци, беше потпишан во мај.
1873.- Шпанскиот крал Амадео II од Савој абдицирал поради внатрешни превирања и зајакнување на републиканското движење. Беше прогласена првата шпанска република, која беше соборена следната година кога војската ја врати на власт династијата Бурбон со кралот Алфонсо XII.
1877.- Родена е српската писателка Исидора Секулиќ, авторка на медитативната прозна книга „Шупаќани“, патописот „Писма из Норвеше“, раскази и есеистичка проза – дела кои ја вбројуваат меѓу најдобрите и најзначајните српски писателки на 20 век.
1907.- Умре Џосуе Кардучи, најголемиот италијански поет во првите децении по обединувањето на Италија, долгогодишен професор по италијанска литература на Универзитетот во Болоња. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1906 година („Јамбици и еподи“, „Нови рими“, „Варварски оди“).
1932.- Партијата Fianna Fáil (отцепено крило на Шин Фејн) победи на општите избори во Ирска, а нејзиниот водач Имон де Валера стана претседател на извршниот комитет на Ирската слободна држава.
1933.- Плашејќи се од германските закани, Чехословачка, Романија и Југославија, со склучувањето на пактот за Малата Антанта и создавањето на Советот на министри, го зајакнаа сојузот создаден во 1920 година против обидите за обновување на Хабсбурговците и ревизионистичките аспирации на Унгарија. Антантата престана да постои по германската окупација на Чехословачка во март 1939 година.
1936.- Народниот фронт, коалиција на социјалисти, комунисти, републиканци и други помали партии, победи на парламентарните избори во Шпанија. Владата ја формираше Мануел Азања, а демократскиот устав од 1931 година беше обновен обидот на војската во јули да ја собори републиканската влада ескалираше во граѓанска војна која заврши во 1939 година со воспоставување на диктатурата на генералот Франко.
1945.- Американските авиони започнаа масовно бомбардирање на Токио во Втората светска војна.
1959.- Водачот на герилците Фидел Кастро стана премиер на Куба, откако на 1 јануари 1959 година го собори диктаторот Фулгенсио Батиста.
1978.- Кина и Јапонија во Пекинг потпишаа трговски договор вреден 20 милијарди долари. Ова беше почеток на економското отворање на Кина кон светот.
1994 – Во земјотрес во планинска област на индонезискиот остров Суматра загинаа најмалку 200 луѓе.
1998.- Во падот на Ербас А-300 управуван од тајванската авиокомпанија Чајна ерлајнс во близина на аеродромот во Тајпеј загинаа 203 лица – сите патници и членови на екипажот, вклучително и гувернерот на тајванската централна банка, и седум лица на земја.
2000.- Русија ги обнови односите со НАТО, кои беа прекинати поради нападот на воената алијанса врз Сојузна Република Југославија во март 1999 година.
2001.- Во напад на вооружени Албанци на автобус кај Подуево, Косово, загинаа 10 Срби, а 43 лица беа повредени.
2002.- Умре Волтер Винтерботом, првиот менаџер на англиската фудбалска репрезентација, кој најдолго ја извршуваше функцијата (1947-1962).
2003 – 59 луѓе загинаа во најголемите снежни бури што го погодија источниот брег на Америка.
2008 – Европската унија одобри распоредување на околу 2.000 членови на ЕУЛЕКС на Косово со цел постепено преземање на овластувањата од УНМИК. Распоредувањето на мисијата на ЕУ започна на 9 декември 2008 година, врз основа на одлука на Советот за безбедност на ОН.
2016 – Почина Бутрос Бутрос Гали, египетски дипломат кој беше шести генерален секретар на ОН од 1992 до 1996 година, за време на распадот на поранешна Југославија.
2017 – Во самоубиствен бомбашки напад во храм во јужен Пакистан загинаа 70 луѓе; Во Багдад (Ирак), 55 лица загинаа кога автомобил-бомба експлодираше во претежно шиитската населба Баја.
2018 – Судот во Истанбул осуди на доживотен затвор шестмина новинари обвинети за вмешаност во обидот за државен удар во 2016 година Меѓу осудените беа Ахмет Алтан, поранешен главен уредник на весникот Тараф, неговиот брат, новинар и професор Мехмет Алтан и новинарката Назли Илиџак. Пресудата беше потврдена на почетокот на октомври истата година.
2024.- Алексеј Навални, опозиционер и главен противник на рускиот претседател Владимир Путин, умре во руски арктички затвор каде издржуваше 19-годишна затворска казна.
На денешен ден
На денешен ден, 11 февруари

1868.- Почина францускиот физичар Жан Бернар Леон Фуко, кој заедно со Арман Физо ја мереше брзината на светлината. Тој ја докажал ротацијата на Земјата со експеримент со нишало (експериментот на Фуко), го измислил жироскопот и го усовршил телескопот.
1873.- Под притисок на републиканците, шпанскиот крал Амадео абдицирал и била прогласена првата шпанска република.
1879.- Почина францускиот сликар и скулптор Оноре Домие, најголемиот карикатурист во 19 век. Во 1832 година, тој помина шест месеци во затвор за карикатура на кралот Луј Филип.
1889.- Во Јапонија бил усвоен устав кој предвидувал дводомен парламент, но царот ја задржал извршната власт.
1919.- Фридрих Еберт бил избран за прв претседател на Германија, која станала република по Првата светска војна.
1929.- Лутеранскиот договор меѓу Италија и Светата столица ја создаде независната папска држава Ватикан. Ова го реши „римското прашање“ – спор меѓу италијанската држава и Светата столица што настана во 1870 година, откако Папските држави и градот Рим беа припоени кон Италија.
1945.- Во Јалта, Крим, заврши конференцијата на лидерите на трите големи сили на антихитлеровската коалиција. Американскиот претседател Рузвелт, водачот на СССР Сталин и британскиот премиер Черчил ги координираа воените планови за ставање крај на Втората светска војна, утврдија нови односи во Европа и се договорија за основање на Обединетите нации.
1967.- Умре црногорскиот сликар Мило Милуновиќ, еден од основачите и првите учители на Академијата за ликовни уметности во Белград (1937). По Втората светска војна го организира Уметничкото училиште во Цетиње. Бил член на Српската академија на науките и уметностите.
1970.- Јапонија стана четвртата земја во светот која лансираше вештачки сателит.
1971.- Претставници на 63 земји потпишаа договор со кој се забранува складирање на нуклеарно оружје на морското дно и океанското дно.
1975.- Маргарет Тачер е избрана за лидер на Конзервативната партија, првата жена што станала шеф на политичка партија во Велика Британија.
1990.- Водачот на Африканскиот национален конгрес (АНЦ) Нелсон Мандела беше ослободен по 27 години поминати во јужноафриканските затвори.
1993.- Умре српската писателка Десанка Максимовиќ, која придонесе за афирмација на женското книжевно творештво. Заедно со Исидора Секулиќ, таа важи за најзначајната српска писателка на 20 век („Зелениот витез“, „Барам помилување“, „Немам повеќе време“).
1994.- Пет американски космонаути (Чарлс Болден, Кенет Рајтер, Иан Дејвис, Чанг Дијаз Френклин, Роналд Сега) и еден Русин (Сергеј Крикалев) слетаа на Земјата со шатлот Дискавери, завршувајќи ја првата американско-руска мисија на вселенскиот шатл.
1997.- Под притисок на меѓународната јавност и тримесечни граѓански и студентски протести, српскиот претседател Слободан Милошевиќ преку посебен закон (lex specialis) ги призна резултатите од локалните избори на кои победи опозициската коалиција „Заједно“.
2000.- Во Париз умре Роже Вадим, француски режисер познат како голем заводник и „откривач на убави жени“. Најпознатите филмови што ги режираше и во кои глумеше неговите сопруги се: „И Бог ја создаде жената“ со Брижит Бардо, „Опасни врски“ со Анет Стројберг, „Пороците и доблестите“ со Катрин Денев. Вадим исто така беше во брак со Џејн Фонда, Кетрин Шнајдер и Мари-Кристин Баро.
2001.- Околу 7.500 луѓе демонстрираа во Германија против неонацистичкиот марш кој собра околу 250 поддржувачи.
2002.- Во Загреб умре кардиналот и поранешен загрепски архиепископ (1970-97) Фрањо Кухариќ.
2004 – Јужнокорејски и американски истражувачи објавија дека успешно клонирале човечки ембрион кој ќе се користи за медицински цели.
2008.- Умре американскиот актер Рој Шајдер, најпознат како Шериф Броди од филмот „Jaws“.
2011.- Египетскиот претседател Хосни Мубарак поднесе оставка под притисок на граѓаните. Речиси 900 луѓе загинаа во судирите меѓу властите и демонстрантите за време на деновите на протести. Мубарак беше на таа позиција од 1981 година.
2012.- Почина американската пејачка и актерка Витни Хјустон, најнаградуваната пејачка на сите времиња, со повеќе од 400 трофеи, вклучувајќи ги и највисоките музички награди, вклучувајќи шест Греми награди, две Еми и 30 Билборд награди.
2013 – Папата Бенедикт XVI поднесе оставка, оставајќи ја функцијата на 28 февруари 2013 година.
2014 – 100 луѓе загинаа кога алжирски воен авион Херкулес Ц130 се урна на истокот на земјата поради лоши временски услови.
2018 – Авион Антонов Ан-148 се урна во близина на Москва, при што загинаа сите 71 патник и членови на екипажот.
2018 – Емиратот Дубаи го отвори највисокиот хотел во светот, висок 356 метри. Хотелот Гевора на авенијата Шеик Зајед е еден метар повисок од највисокиот хотел на истата улица.
На денешен ден
На денешен ден – 4 февруари (Гоце Делчев, 153 години од неговото раѓање)

1746.- Роден е полскиот национален херој Тадеуш Кошјушко, борец против поделбата на Полска и водач на востанието против Русите во 1794 година. Учествувал во Американската војна за независност од 1776 година и бил помошник на Џорџ Вашингтон.
1783.- Велика Британија во Париз потпиша договор за признавање на Соединетите Држави, со што заврши осумгодишната британско-американска војна, позната како Американска војна за независност.
1789.- Џорџ Вашингтон, кој командувал со колонистичката војска во Револуционерната војна против Велика Британија (1775-1783), бил избран за прв претседател на Соединетите Држави. Тој беше претседател осум години и се повлече од политиката во 1797 година, одбивајќи да се кандидира за трет мандат како шеф на државата.
1872.- Во Кукуш е роден Гоце Делчев, еден од најголемите македонски национални херои, учесник во македонското револуционерно движење, деец на Македонската револуционерна борба, апостол и срцето на револуционерна Македонија, идеолог, организатор и водач на македонското револуционерно националноослободително движење кон крајот на деветнаесеттиот и почетокот на дваесеттиот век.
- Роден е на 4 февруари 1872 година во Кукуш. На 3 мај 1903 година откако пристигнал на закажаниот конгрес на Серскиот револуционерен округ во селото Баница Серско, војската го опколила селото и во борбата утрото на 4 мај загинал Делчев, бескомпромисниот борец за самостојна македонска држава.
1897.- Роден е германскиот политичар и економист Лудвиг Ерхард (Лудвиг), западногермански канцелар од 1963 до 1966 година, поддржувач на неолибералната економија и главен творец на германското „економско чудо“.
1900.- Роден е францускиот писател Жак Превер, „поетот на љубовта, пријателството и среќата“, автор на познатата „Барбара“, многу популарен меѓу младите во 1950-тите. Тој е познат и по неговите сценарија за филмовите на Марсел Карне „Брег во магла“, „Хотел Север“, „Деца од рајот“ и „Љубовниците од Верона“.
1901.- Умре српскиот политичар, новинар и писател Светозар Милетиќ, водач на Србите во Војводина во борбата за национални права во Австро-Унгарија. Бил градоначалник на Нови Сад (1861) и водач на либералното движење на Благовештението (1861). Тој го лансираше познатиот весник „Застава“, водечкото издание на Србите од Војводина.
1904.- Јапонската морнарица го блокираше руското пристаниште Порт Артур на Далечниот Исток, што го означи почетокот на руско-јапонската војна.
1938.- Адолф Хитлер ја презеде функцијата министер за војна на нацистичка Германија и го назначи Јоаким фон Рибентроп за министер за надворешни работи.
1945.- Британскиот премиер Черчил, американскиот претседател Рузвелт и советскиот водач Сталин се состанаа во Јалта, Крим, за да се договорат за активностите за ставање крај на Втората светска војна и плановите за повоениот период. Се верува дека на конференцијата е договорено да се подели „сферите на влијание“ на светските сили од тоа време, што подоцна доведе до Студена војна меѓу комунистичкиот Исток и капиталистичкиот Запад.
1946.- Поранешниот српски премиер генерал Милан Недиќ изврши самоубиство за време на истрага. Недиќ беше обвинет за предавство и воени злосторства во окупирана Србија за време на Втората светска војна.
1961.- Во Ангола започна востанието против португалската колонијална власт. Ослободителната војна заврши во 1974 година, а во октомври 1975 година, Ангола се стекна со независност.
1966.- Кога јапонскиот патнички авион „Боинг 727“ се урна во заливот Токио, загинаа 133 патници и членови на екипажот.
1972.- Велика Британија и девет други земји го признаа Источен Пакистан како независна држава Бангладеш.
1974.- Гренада стекна независност во рамките на Британскиот Комонвелт.
1976.- Во земјотрес во Гватемала загинаа 23.000 луѓе, а еден и пол милион останаа без покрив над главата.
1976.- Главниот град на Мозамбик, Лоренцо Маркес, беше преименуван во Мапуто.
1980.- Умре српскиот сликар Стојан Аралица, член на Српската академија на науките и уметностите, еден од водечките уметници на српското сликарство во 20 век.
1989.- Парагвајскиот диктатор Алфредо Штроснер, кој владееше 35 години, беше соборен во вооружен бунт. Во бунтот загинаа повеќе од 300 луѓе, главно војници. Генералот Андрес Родригез стана нов претседател на Парагвај.
1994.- За време на војната во Босна, девет лица беа убиени, а 15 ранети од артилериска граната во сараевското предградие Добриња. Меѓу жртвите кои чекале на ред за хуманитарна помош имало и три деца.
1997.- Во силна бура се судрија два израелски воени транспортни хеликоптери од типот „CH-53 Sikorsky“, кои превезуваа елитни единици. Загинаа 73 војници.
1998.- Во земјотресот што ја погоди областа Рустак во северната авганистанска провинција Тахар загинаа најмалку 4.500 луѓе.
2000 – Формирањето на новата австриска коалициска влада со екстремно десничарската Партија на слободата на Јоерг Хајдер предизвика протести во Виена и на други места во Австрија. Израелскиот амбасадор ја напушти Виена, а Европската унија воведе политички санкции за Австрија.
2003 – И двата дома на југословенскиот парламент гласаа за Уставната повелба и Законот за нејзино спроведување, со што беше ставен крај на постоењето на Сојузна Република Југославија. Новата држава го доби името Државен сојуз на Србија и Црна Гора.
2004.- Врвниот пакистански нуклеарен физичар Абдул Кадир Кан ја прифати целосната одговорност за протекувањето на нуклеарната технологија во Иран, Либија и Северна Кореја и побара од нацијата да му прости.
2005.- Умре американскиот актер и активист за граѓански права Оси Дејвис, кој ги урна бариерите за афроамериканските уметници и стана еден од најпрепознатливите ликови актери во САД.
2006.- Милорад Додик, лидер на Сојузот на независни социјалдемократи, беше назначен за премиер на новата влада на Република Српска.
2009 – Ватикан му нареди на ултра-конзервативниот негирање на холокаустот, епископот Ричард Вилијамсон, „недвосмислено и јавно“ да ја повлече својата изјава доколку сака да остане епископ на Римокатоличката црква.
2012.- Во Советот за безбедност на Обединетите нации, Русија и Кина ставија вето на арапско-европската резолуција со која се бара од сирискиот претседател Башар ал-Асад да се повлече поради неговото крваво задушување на народните протести.
2016 – Морис Вајт, американски композитор, продуцент и аранжер, основач на бендот „Earth, Wind & Fire“, автор на голем број хитови („Тоа е начинот на светот“, „Расони“, „Пеј песна“ ), умре , “Getaway”, “Fantasy”, “September”, “Boogie Wonderland”, “After the Love Has Gone”, “Let’s Groove”).
2018 – Повеќе од 100.000 луѓе учествуваа на протестот во Атина поради можниот компромис од страна на Грција во спорот за името на Македонија.
2018 година – Никос Анастасијадес, актуелниот претседател на Кипар, освои втор претседателски мандат.
2019 година – Италија го блокираше усвојувањето на декларацијата на ЕУ за Венецуела со која се признава легитимноста на претседателот на парламентот Хуан Гуаидо да организира нови претседателски избори, на што се противи претседателот на земјата Николас Мадуро. Вкупно 16 земји-членки на ЕУ поединечно го признаа Гуаидо за привремен претседател на Венецуела.
-
Хороскоп16 часа
Хороскоп за петок (21 февруари)
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за четврток (20 февруари)
-
Култура18 часа
Три децении монашко служење и духовно татковство на Епископ Партениј, Игумен Бигорски
-
Македонија1 ден
Нова бензинска станица на ЛУКОИЛ во Гостивар, целосно модернизиран објект во населба Драчево
-
Автомобили1 ден
Овие половни автомобили значително поскапеа – дали возите еден од нив?
-
Свет1 ден
Научниците предупредуваат: Глобалното топење на глечерите се забрзува
-
Магазин1 ден
GTA 6 – Најочекуваната игра во историјата: Кога ќе се појави во продажба?
-
Магазин26 минути
Ново правило на Twitch: Максимум 100 часа зачувани преноси