На денешен ден
5 јануари (На денешен ден)

1066.- Починал Едвард Исповедникот, англосаксонскиот крал од 1042 година, по кој англосаксонските правни обичаи, кодифицирани по неговата смрт, биле именувани – „Leges Edwardi confessoris“.
1589.- Починала француската кралица со италијанско потекло Катерина де Медичи (Катерина, Медичи), ќерка на господарот на Фиренца Лоренцо II, кој управувал со Франција како регент од 1560 година по смртта на нејзиниот сопруг Анри II (Хенри). Со поддршка на папата Григориј XIII, таа го организирала масакрот на хугенотите (протестантите) во 1572 година, познат како Вартоломејска ноќ.
1592.- Роден е Шах Јахан, познат и како принц Харам (Курам), император на Могал од 1628 до 1658 година, кога бил соборен од неговиот син Ауранџеб. Тој го изградил познатиот мавзолеј Таџ Махал за царицата Мумтаз Махал, каде што исто така бил погребан во 1666 година. Тој го преселил главниот град од Агра во Делхи во 1648 година.
1834.- Во Крагуевац излезе „Новине србске“, првиот српски информативен весник печатен во земјата, службен весник на Кнежеството Србија. Првиот уредник бил Димитрије Давидовиќ, основач на „Новина српских“ во Виена (1813-21).
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген (Вилхелм, Рентген) објави дека открил рендгенски зраци, подоцна наречени „Рентгенски зраци“ по него.
1916.- Италијанскиот брод „Бриндизи“ со јужнословенски емигранти, доброволци од Канада и САД, кои заминале да им помогнат на Србија и Црна Гора во Првата светска војна, потонал пред Медовскиот залив во Албанија. 390 луѓе загинаа, а 102 се спасени.
1919.- Основана е Германската работничка партија, која подоцна била наречена Националсоцијалистичка партија. Дојде на власт во 1933 година, а нејзиниот лидер Адолф Хитлер стана канцелар на Германија.
1919.- Во Берлин започна востанието предводено од комунистичката организација „Сојуз на Спартак“ со Роза Луксембург и Карл Либкнехт на чело.
1925 – Гувернер на американската држава Вајоминг стана Нели Тејлор Рос (Нели Тејлор Рос), првата жена гувернер во историјата на САД.
1928.- Роден е Зулфикар Али Буто, претседател на Пакистан (1971-73). Од август 1973 година, тој беше претседател на владата што ја призна независноста на Бангладеш. Во јули 1977 година, генералот Мохамад Зиа-ул Хак го собори со воен удар, а во март 1978 година беше осуден на смрт под обвинение дека наредил убиство на политички противници. Беше обесен во април 1979 година.
1938.- Роден е шпанскиот крал Хуан Карлос I (Хуан Карлос), кој по смртта на диктаторот Франциско Франко (Франциско Франко) во 1975 година одигра пресудна улога во воспоставувањето на демократскиот поредок во Шпанија.
1942.- Врз основа на договорот со нацистичка Германија, Првиот корпус на бугарската фашистичка армија ја започна окупацијата на југоисточна Србија во Втората светска војна.
1949.- На состанокот во Москва, владите на СССР, Бугарија, Чехословачка, Унгарија, Полска и Романија одлучија да формираат Совет за меѓусебна економска помош (СЕВ) со цел организирање и усогласување на долгорочниот развој на членката. земји. Истата година, Албанија се приклучи на ЦИЕ, а во 1950 година и Источна Германија. Советот беше распуштен во 1991 година.
1964.- За време на неговата посета на Светата земја, папата Павле VI се сретна во Ерусалим со патријархот Атенагора I. Тоа беше прва средба меѓу поглаварите на две цркви од 15 век и прва посета на римокатоличкиот поглавар на Светата земја.
1969.- СССР го лансираше вселенскиот брод „Венера 5“ во правец на Венера, а пет дена подоцна „Венера 6“, кој стигна до таа планета на 16, односно 17 мај.
1976.- Во Камбоџа за време на режимот на Црвените Кмери, беше прогласен нов устав, менувајќи го името на земјата во Демократска Кампучија.
1991.- Умре српскиот писател Васко Попа, член на Српската академија на науките и уметностите, најпреведуваниот српски поет во втората половина на 20 век. Наречен е јазичен чудотворец и последен голем изворен поет („Кора“, „Непочин-поље“, „Споредно небо“, „Од злата јабука“, „Урнебесник“).
1993.- Танкерот „Браер“ истури 85.000 тони сурова нафта кај брегот на Велика Британија.
1996.- Во Газа беше убиен палестинскиот терорист Јахја Ајаш, познат како „инженерот“, осомничен дека е организатор на бранот самоубиствени терористички напади во Израел во кои загинаа десетици еврејски цивили. Загинал кога мобилниот телефон му експлодирал во рацете.
1997.- Русија ги повлече последните единици на Министерството за одбрана од Чеченија, со што привремено заврши воената кампања против исламските терористи во републиката.
1999 – САД ги продолжија економските санкции против СР Југославија воведени во јуни 1998 година поради ескалацијата на косовската криза; Белградскиот фонд за хуманитарно право објави податоци според кои 2.000 луѓе насилно ги загубиле животите во текот на 1998 година во Косово.
2003.- Умрел Масимо Џироти, еден од најпопуларните филмски уметници во повоената италијанска кинематографија, познат по улогите во филмовите на Лукино Висконти „Опсесија“, „Смисла“ и „Вештерки“.
2006.- Најмалку 76 лица загинаа, а 62 беа повредени во светиот муслимански град Мека (Саудиска Арабија), кога четирикатна зграда се урна за време на традиционалниот хаџ.
2008.- Михаил Саакашвили, претседател на таа земја од 2004 година, победи на предвремените претседателски избори во Грузија.
2012 – 31 затвореник загинаа, а 13 беа повредени во тепачка што избувна во затвор во Алтамира, североисточно Мексико.
2014 – Умре Еузебио да Силва Фереира (Црн Пантер), легендарен португалски фудбалер по потекло од Мозамбик, играч на Бенфика.
2016 – Во 2015 година, 3.771 мигрант загинаа обидувајќи се да го преминат Медитеранот кон Европа. Во истиот период, повеќе од милион луѓе дошле во Европа по море или пет пати повеќе отколку во 2014 година, покажуваат податоците на Меѓународната организација за миграција.
2020 – На претседателските избори во Хрватска, Зоран Милановиќ од опозициската Социјалдемократска партија доби мнозинство гласови.
2020 – Кинеските власти објавија дека 59 лица се разболеле од пневмонија од непознато потекло, што е почеток на пандемијата на корона вирусот која брзо ќе се прошири низ светот.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (22 мај)

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Историски личности и настани:
-
337 – Смртта на Константин I Велики, првиот римски император што го прифатил христијанството.
-
1455 – Битката кај Сент Албанс – почеток на „Војната на розите“.
-
1833 – Уставот во Чиле ја зајакнува власта на претседателот и ја прогласува римокатоличката религија за државна.
🎵 Култура и уметност:
-
1813 – Роден е Рихард Вагнер, германски композитор и реформатор на операта.
-
1859 – Роден е Артур Конан Дојл, креаторот на Шерлок Холмс.
-
1873 – Почина Алесандро Манцони, италијански писател влијателен во Ризорџименто.
-
1885 – Смрт на Виктор Иго, автор на „Клетници“ и „Ѕвонарот“.
-
1907 – Роден е Лоренс Оливие, голем англиски глумец и режисер.
-
1970 – Почина Бојан Ступица, значаен југословенски театарски режисер.
-
2016 – Смрт на Бата Живојиновиќ, иконска фигура на југословенскиот филм.
⚔️ Воени и политички настани:
-
1939 – Потпишан е Челичниот пакт меѓу Хитлер и Мусолини.
-
1943 – Распуштање на Коминтерната од страна на СССР.
-
1972 – Никсон го посетува Советскиот Сојуз – прва ваква посета од американски претседател.
-
1992 – Словенија, Хрватска и БиХ примени во ОН.
-
1994 – Бунтовниците во Руанда преземаат клучни позиции.
-
2014 – Воен удар во Тајланд предводен од генерал Прајут.
🌍 Современи настани и социјални промени:
-
1998 – Мировен договор за Северна Ирска добива поддршка од гласачите.
-
2000 – Израелски суд укинува забрана за жени кај Западниот ѕид.
-
2012 – Првата жена командант на британски воен брод – Сара Вест.
-
2012 – SpaceX го лансира првото приватно вселенско летало до МВС.
-
2024 – Шпанија, Норвешка и Ирска ја признаваат Палестина како независна држава.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (2 јуни)
-
Кичево1 ден
ТППЕ Кичево вечерва спречи поголем пожар на дива депонија помеѓу кичевските села Мидинци и Зајас
-
Македонија2 дена
Бигорскиот Манастир за прв пат се огласи во јавноста по јавните собири
-
Хороскоп8 часа
Хороскоп за вторник (3 јуни)
-
Спорт1 ден
(ФОТО) „Градско дерби“, фудбалско надигрување, многу голови и фер плеј – Фудбалот е најубавиот спорт на светот!
-
Македонија2 дена
На место каде е дозволено 60 км/ч, службеници од БПС Гостивар на радар сопреле возач кој „летал“ со 145 км/ч
-
Македонија2 дена
МВР со детали за страотната сообраќајка кај Тетово, каде трагично згасна млад живот
-
Македонија2 дена
Регионалниот центар Запад во содејство со СВР Охрид во охридско кабаре приведоа странски државјанки, злоупотребиле туристички престој