Следете не

На денешен ден

5 јануари – На денешен ден

Објавено пред

на

1066.- Починал Едвард Исповедникот, англосаксонскиот крал од 1042 година, по кој англосаксонските правни обичаи, кодифицирани по неговата смрт, биле именувани – „Leges Edwardi confessoris“.

1589.- Починала француската кралица со италијанско потекло Катерина де Медичи (Катерина, Медичи), ќерка на господарот на Фиренца Лоренцо II, кој управувал со Франција како регент од 1560 година по смртта на нејзиниот сопруг Анри II (Хенри). Со поддршка на папата Григориј XIII, таа го организирала масакрот на хугенотите (протестантите) во 1572 година, познат како Вартоломејска ноќ.

1592.- Роден е Шах Јахан, познат и како принц Харам (Курам), император на Могал од 1628 до 1658 година, кога бил соборен од неговиот син Ауранџеб. Тој го изградил познатиот мавзолеј Таџ Махал за царицата Мумтаз Махал, каде што исто така бил погребан во 1666 година. Тој го преселил главниот град од Агра во Делхи во 1648 година.

1834.- Во Крагуевац излезе „Новине србске“, првиот српски информативен весник печатен во земјата, службен весник на Кнежеството Србија. Првиот уредник бил Димитрије Давидовиќ, основач на „Новина српских“ во Виена (1813-21).

1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген (Вилхелм,Рентген) објави дека открил рендгенски зраци, подоцна наречени по него „Рентгенски зраци“.

1916.- Италијанскиот брод „Бриндизи“ со јужнословенски емигранти, доброволци од Канада и САД, кои заминале да им помогнат на Србија и Црна Гора во Првата светска војна, потонал пред Медовскиот залив во Албанија. 390 луѓе загинаа, а 102 се спасени.

1919.- Основана е Германската работничка партија, која подоцна била наречена Националсоцијалистичка партија. Дојде на власт во 1933 година, а нејзиниот лидер Адолф Хитлер стана канцелар на Германија.

1919.- Во Берлин започна востанието предводено од комунистичката организација „Спартак лига“ со Роза Луксембург и Карл Либкнехт на чело.

1925 – Гувернер на американската држава Вајоминг стана Нели Тејлор Рос (Нели Тејлор Рос), првата жена гувернер во историјата на САД.

1928.- Роден е Зулфикар Али Буто (Буто), претседател на Пакистан (1971-73). Од август 1973 година, тој беше претседател на владата што ја призна независноста на Бангладеш. Во јули 1977 година, генералот Мохамад Зиа-ул Хак го собори со воен удар, а во март 1978 година беше осуден на смрт под обвинение дека наредил убиство на политички противници. Беше обесен во април 1979 година.

1938.- Роден е шпанскиот крал Хуан Карлос I (Хуан Карлос), кој по смртта на диктаторот Франциско Франко (Франциско Франко) во 1975 година одигра пресудна улога во воспоставувањето на демократскиот поредок во Шпанија.

1942.- Врз основа на договорот со нацистичка Германија, Првиот корпус на бугарската фашистичка армија ја започна окупацијата на југоисточна Србија во Втората светска војна.

1949.- На состанокот во Москва, владите на СССР, Бугарија, Чехословачка, Унгарија, Полска и Романија одлучија да формираат Совет за меѓусебна економска помош (СЕВ) со цел организирање и усогласување на долгорочниот развој на членката. земји. Истата година, Албанија се приклучи на ЦИЕ, а во 1950 година и Источна Германија. Советот беше распуштен во 1991 година.

1964.- За време на неговата посета на Светата земја, папата Павле VI се сретна во Ерусалим со патријархот Атенагора I. Тоа беше прва средба меѓу поглаварите на две цркви од 15 век и прва посета на римокатоличкиот поглавар на Светата земја.

1969.- СССР го лансираше вселенскиот брод „Венера 5“ во правец на Венера, а пет дена подоцна „Венера 6“, кој стигна до таа планета на 16, односно 17 мај.

1976.- Во Камбоџа за време на режимот на Црвените Кмери, беше прогласен нов устав, менувајќи го името на земјата во Демократска Кампучија.

1991.- Умре српскиот писател Васко Попа, член на Српската академија на науките и уметностите, најпреведуваниот српски поет во втората половина на 20 век. Наречен е јазичен чудотворец и последен голем изворен поет („Кора“, „Непочин-поље“, „Споредно небо“, „Од злата јабука“, „Урнебесник“).

1993.- Танкерот „Браер“ испуштил 85.000 тони сурова нафта во близина на брегот на Велика Британија.

1996.- Во Газа беше убиен палестинскиот терорист Јахја Ајаш, познат како „инженерот“, осомничен дека е организатор на бранот самоубиствени терористички напади во Израел во кои загинаа десетици еврејски цивили. Загинал кога мобилниот телефон му експлодирал во рацете.

1997.- Русија ги повлече последните единици на Министерството за одбрана од Чеченија, со што привремено заврши воената кампања против исламските терористи во републиката.

1999 – САД ги продолжија економските санкции против СР Југославија воведени во јуни 1998 година поради ескалацијата на косовската криза; Белградскиот фонд за хуманитарно право објави податоци според кои 2.000 луѓе насилно ги загубиле животите во текот на 1998 година во Косово.

2003.- Умрел Масимо Џироти, еден од најпопуларните филмски уметници во повоената италијанска кинематографија, познат по улогите во филмовите на Лукино Висконти „Опсесија“, „Смисла“ и „Вештерки“.

2006 – Најмалку 76 лица загинаа, а 62 беа повредени во светиот муслимански град Мека (Саудиска Арабија), кога се урна четирикатна зграда за време на традиционалниот хаџ.

2008.- Михаил Саакашвили, претседател на таа земја од 2004 година, победи на предвремените претседателски избори во Грузија.

2012 – 31 затвореник загинаа, а 13 беа повредени во тепачка што избувна во затвор во Алтамира, североисточно Мексико.

2014 – Умре Еузебио да Силва Фереира (Црн Пантер), легендарен португалски фудбалер по потекло од Мозамбик, играч на Бенфика.

2016 – Во текот на 2015 година, 3.771 мигрант загинаа обидувајќи се да го преминат Медитеранот кон Европа. Во истиот период, повеќе од милион луѓе дошле во Европа по море или пет пати повеќе отколку во 2014 година, покажуваат податоците на Меѓународната организација за миграција.

2020 – На претседателските избори во Хрватска, Зоран Милановиќ од опозициската Социјалдемократска партија доби мнозинство гласови.

2020 – Кинеските власти објавија дека 59 лица се разболеле од пневмонија од непознато потекло, што е почеток на пандемијата на корона вирусот која брзо ќе се прошири низ светот.

На денешен ден

Светот „На денешен ден“ – 30 октомври

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.

1817Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.

1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.

1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.

1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.

1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.

1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).

1918Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.

1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.

1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.

1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.

1974Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.

1975Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.

1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.

1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.

1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.

2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.

2001Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.

2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.

2006Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.

2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.

2011Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.

2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.

2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.

2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.

2022Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Светот на денешен ден (28 октомври)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.

1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.

1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.

1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.

1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.

1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.

1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.

1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.

1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.

1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.

1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.

1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.

1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.

1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.

1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.

1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.

1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.

1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.

1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.

1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.

2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.

2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.

2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.

2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.

2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.

2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.

2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.

2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.

2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.

2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.

2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Фото: Dimitri Karastelev @ unsplash Фото: Dimitri Karastelev @ unsplash
Lifestyle6 часа

Како да препознаете вистинско маслиново масло – едноставен трик што секој може да го направи дома

Маслиновото масло е едно од највредните и најкористените производи во секое домаќинство. Но, токму поради неговата популарност, на пазарот често...

ФОТО: Unsplash.com @ Anh Nhat ФОТО: Unsplash.com @ Anh Nhat
Магазин6 часа

Galaxy S26, S26+ и S26 Ultra ќе донесат подобри камери и поголеми батерии

Како што се приближува крајот на годината, сè повеќе информации излегуваат за новата серија на Samsung Galaxy S26. Според најновите...

Фото: Bryan Angelo @ unsplash Фото: Bryan Angelo @ unsplash
Магазин6 часа

Amazon инвестира 1,6 милијарди долари во Холандија

Amazon планира да инвестира 1,6 милијарди долари во Холандија во следните три години. Компанијата продолжува да изненадува со своите амбициозни...

Фото: He Junhui @ unsplash Фото: He Junhui @ unsplash
Магазин6 часа

Xiaomi 17 Ultra пристигнува наскоро – спецификации, цена и прв поглед на дизајнот

Xiaomi се подготвува да го претстави својот најнов предводник – Xiaomi 17 Ultra, кој ветува значителни подобрувања во перформансите, камерата...

Хороскоп15 часа

Хороскоп за понеделник (3 октомври)

ОВЕН Денес, се ќе се сведе на достигнувања, а не на тоа што сте или како се чувствувате за другите...

Технологија1 ден

„Google Maps“ има нова корисна функција

Популарната апликација Google Maps наскоро ќе добие нова и многу корисна функција режим за заштеда на батеријата. Овој необичен режим,...

Македонија1 ден

МВР истакна дека пристигнале регистрирани настани, видеа и фотографии во текот на предизборниот молк, три се на територијата од СВР Охрид

За време на предизборниот молк, во текот на 01.11.2025 до 07:00 часот на 02.11.2025, односно до отворање на избирачките места,...

Хороскоп2 дена

Хороскоп за недела (2 ноември)

ОВЕН Постои можност на деловно поле да добиете помош околу напредувањето кое сте го очекувале. Потребно е повеќе да и...

Здравје и убавина2 дена

Треба да се знае, слебеењето незначи дека треба да гладувате, еве неколку работи околу таа тема

Комбинацијата на редовна физичка активност и балансирана исхрана е најсигурниот пат до намалување на телесната тежина и подобрување на изгледот...

Македонија2 дена

Додека преземал службени дејствија жител на Велешта нападнал полициски службеник

На 31.10.2025 во 15:00 часот на магистралниот пат Подмољје-Струга, полициски службеницн од ОВР Струга го лишија од слобода И.И.(45) од...

НАЈЧИТАНИ