На денешен ден
7 април – На денешен ден
1348 година – Кралот Чарлс IV од Бохемија го основа Универзитетот во Прага (Универзитет Чарлс), првиот универзитет во Централна Европа.
1614 година – Умре шпанскиот сликар Ел Греко, роден на Крит во 1540 година како Доминикос Теотокопулос. Креаторот на една од најоригиналните слики во историјата на европското сликарство беше целосно заборавен и повторно откриен на крајот на 19 век.
1770 година – Роден е англискиот романтичен поет Вилијам Вордсворт. Неговите најзначајни дела се „Лирски балади“, книга што го означи почетокот на романтизмот во англиската литература.
1866 година – Земунскиот печатач Игњан Сопрон, на покана на босанскиот везир Шериф Осман Паша, ја отвори првата печатница во Сараево и го издаде првиот весник отпечатен во Босна – неделникот „Босански вјесник“. Весникот го уредувал Милош Мандиќ и тие биле објавени на српски или хрватски јазик, на кирилица и според правописот на Вук.
1929 година – За прв пат, белградската радио станица емитуваше еден фудбалски натпревар, првенствениот натпревар помеѓу БСК и „Југославија“. Известувач беше Раде Стоиловиќ.
1939 година – Војниците на Мусолини слетаа на брегот на Албанија и ја окупираа земјата за пет дена.
1941 година – Владата на Кралството Југославија објави почеток на војната со Германија и Италија и издаде наредба за општа мобилизација.
1943 година – Јован Дучиќ, српски поет, есеист и патеписец, умре во Гери, САД. Неговото дело претставува кулминација на српската лирска поезија во првите две децении на 20 век. Тој беше во дипломатската служба на Кралството Србија и Кралството Југославија. Inивееше во САД од 1941 година, а неговите посмртни останки беа пренесени во неговиот роден град Требиње во октомври 2000 година („Песни“, „Песни во проза“, „Сини легенди“, „Песни за Loveубовта и смртта“, „Царски сонети“) , збирка патописи „Градови и химери“, книга проза „Богатство на царот Радован“).
1943 година – ЛСД за првпат се произведува во лабораторија во Базел, Швајцарија.
1945 година – Американските авиони во Втората светска војна го потопија најголемиот јапонски воен брод Јамато.
1947. година – Умре американскиот автомобилски магнат Хенри Форд. Првите „вагони со бензин“ ги конструирал во 1896 година, а во 1899 година започнал со производство на автомобили. Тој беше првиот кој воведе сериско производство, а во 1908 година го создаде „Model T“, првиот „народен автомобил“.
1948 година – Основана е Светската здравствена организација (СЗО). Статутот на оваа организација го потпишаа 26 земји, а 7 април беше прогласен за Светски ден на здравјето.
1955 година – Умре американската филмска актерка Теда Бара, првата „вамп“ жена во историјата на кино.
1962.- Уапсен е југословенскиот политичар и дисидент Милован Djилас, поранешен најблизок соработник на Јосип Броз Тито. Причината за апсењето е објавувањето на неговата книга „Разговори со Сталин“. Тоа беше четврто апсење и судење на Djилас откако тој раскина со раководството на Комунистичката партија на Југославија во јануари 1954 година.
1963 година – Донесен е нов југословенски устав, со кој се менуваат името на државата во Федеративна народна Република Југославија (FPRY) и Социјалистичка федерална Република Југославија (СФРЈ). Новиот устав популарно се нарекува „повелба за самоуправување“ затоа што го применуваше моделот на самоуправување во сите сфери и на сите нивоа на општествениот живот.
1966 година – Американска хидрогенска бомба е отстранета од Средоземното Море крај шпанскиот брег и испуштена од авион поради техничка грешка.
1971. година – Југословенскиот амбасадор Владимир Роловиќ беше застрелан во Стокхолм и по раните умре осум дена подоцна. Атентаторите Мирослав Барешиќ и Анѓелко Брајковиќ беа фатени и осудени на доживотен затвор во Шведска.
1975 година – во Загреб почина хрватскиот сликар и графичар Крсто Хегедушиќ. Тој беше иницијатор и еден од основачите на уметничката група „Земlа“ (1929), а исто така е и основач на наивната школа за сликарство во Хлебине (1930).
1990 година – Избувна пожар на траектот „Скандинавска Starвезда“ додека пловеше по Северното Море помеѓу Норвешка и Данска. Загинаа 158 лица.
1992 година – Денот кога Европската заедница (ЕУ) ја признава независноста на Босна и Херцеговина, босанските Срби прогласија независност на Република Српска во Бања Лука, а претставниците на босанските Срби во претседателството на БиХ, Билјана Плавшиќ и Никола Коjeевиќ, поднесоа оставки.
1992 година – Соединетите држави ја признаа независноста на БиХ, Словенија и Хрватска.
1994 година – Премиерката Агата Увилигијамана беше убиена во главниот град на Руанда, Кигали.
2004 година – Повеќе од 600 Ирачани загинаа и повеќе од 400 се повредени во бомбардирањето на џамија во Фалуџа, ирачки град кој со денови беше под опсада на американските маринци. Во Багдад официјално беше соопштено дека повеќе од 720 војници на коалиционите сили, предводени од САД, беа убиени во таа земја, повеќето од нив по објавувањето на крајот на главните воени операции на 1 мај 2003 година.
2005 година – Индија и Пакистан ја обновија автобуската линија што го поврзува поделениот регион Кашмир по 60 години.
2009 година – Поранешниот претседател на Перу, Алберто Фуџимори е осуден на 25 години затвор за злосторства против човештвото за време на неговото владеење од 1990 до 2000 година. Тоа беше прва пресуда против демократски избран шеф на држава на латиноамериканска земја пред домашниот суд.
2013 година – Филип Вујановиќ победи по претседателските избори во Црна Гора по трет пат и освои петгодишен мандат, додека неговиот противкандидат Миодраг Лекиќ доби 7.600 гласа помалку.
2017 година – Во напад на камион врз минувачи на пешачката улица во Стокхолм, загинаа четири лица, а 15 беа повредени, шведската полиција процени дека станува збор за терористички акт.
2018 година – Railелезничкиот сообраќај беше повторно воспоставен преку мостот Чешеž во Нови Сад, 19 години по неговото демолирање во бомбардирањето на НАТО.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Кичево23 часа(ФОТО) Вчера во Кичево во преполна сала и одличен амбиент се одржа првиот хуманитарен концерт на „Македонски Завет“ и „Патриотско Друштво“
-
Кичево4 часаПредмалку се случила тешка сообраќајна несреќа на магистралниот пат кај с. Трапчин Дол кичевско
-
Хороскоп2 денаХороскоп за недела (30 ноември)
-
Хороскоп14 часаМесечен Хороскоп (декември 2025)
-
Спорт2 дена(ФОТО) „ФК Напредок“ и официјално со победа го заврши есенскиот дел од натпреварите против екипата на „ФК Ренова“ на гостински терен
-
Здравје и убавина2 дена„Солта“ го подобрува вкусот на храната, но истовремено има силно влијание врз организмот ако ја користиме прекумерно
-
Спорт2 денаМакедонската женска фудбалска репрезентација до 19 години со втора победа на турнирот за ЕП
-
Здравје и убавина17 часаШто значи топла или превриена вода за човечкиот организам, еве неколку здравствени проблеми кои топлата вода може да ги реши
