Следете не

На денешен ден

7 април – На денешен ден

Објавено пред

на

1348 година – Кралот Чарлс IV од Бохемија го основа Универзитетот во Прага (Универзитет Чарлс), првиот универзитет во Централна Европа.

1614 година – Умре шпанскиот сликар Ел Греко, роден на Крит во 1540 година како Доминикос Теотокопулос. Креаторот на една од најоригиналните слики во историјата на европското сликарство беше целосно заборавен и повторно откриен на крајот на 19 век.

1770 година – Роден е англискиот романтичен поет Вилијам Вордсворт. Неговите најзначајни дела се „Лирски балади“, книга што го означи почетокот на романтизмот во англиската литература.

1866 година – Земунскиот печатач Игњан Сопрон, на покана на босанскиот везир Шериф Осман Паша, ја отвори првата печатница во Сараево и го издаде првиот весник отпечатен во Босна – неделникот „Босански вјесник“. Весникот го уредувал Милош Мандиќ и тие биле објавени на српски или хрватски јазик, на кирилица и според правописот на Вук.

1929 година – За прв пат, белградската радио станица емитуваше еден фудбалски натпревар, првенствениот натпревар помеѓу БСК и „Југославија“. Известувач беше Раде Стоиловиќ.

1939 година – Војниците на Мусолини слетаа на брегот на Албанија и ја окупираа земјата за пет дена.

1941 година – Владата на Кралството Југославија објави почеток на војната со Германија и Италија и издаде наредба за општа мобилизација.

1943 година – Јован Дучиќ, српски поет, есеист и патеписец, умре во Гери, САД. Неговото дело претставува кулминација на српската лирска поезија во првите две децении на 20 век. Тој беше во дипломатската служба на Кралството Србија и Кралството Југославија. Inивееше во САД од 1941 година, а неговите посмртни останки беа пренесени во неговиот роден град Требиње во октомври 2000 година („Песни“, „Песни во проза“, „Сини легенди“, „Песни за Loveубовта и смртта“, „Царски сонети“) , збирка патописи „Градови и химери“, книга проза „Богатство на царот Радован“).

1943 година – ЛСД за првпат се произведува во лабораторија во Базел, Швајцарија.

1945 година – Американските авиони во Втората светска војна го потопија најголемиот јапонски воен брод Јамато.

1947. година – Умре американскиот автомобилски магнат Хенри Форд. Првите „вагони со бензин“ ги конструирал во 1896 година, а во 1899 година започнал со производство на автомобили. Тој беше првиот кој воведе сериско производство, а во 1908 година го создаде „Model T“, првиот „народен автомобил“.

1948 година – Основана е Светската здравствена организација (СЗО). Статутот на оваа организација го потпишаа 26 земји, а 7 април беше прогласен за Светски ден на здравјето.

1955 година – Умре американската филмска актерка Теда Бара, првата „вамп“ жена во историјата на кино.

1962.- Уапсен е југословенскиот политичар и дисидент Милован Djилас, поранешен најблизок соработник на Јосип Броз Тито. Причината за апсењето е објавувањето на неговата книга „Разговори со Сталин“. Тоа беше четврто апсење и судење на Djилас откако тој раскина со раководството на Комунистичката партија на Југославија во јануари 1954 година.

1963 година – Донесен е нов југословенски устав, со кој се менуваат името на државата во Федеративна народна Република Југославија (FPRY) и Социјалистичка федерална Република Југославија (СФРЈ). Новиот устав популарно се нарекува „повелба за самоуправување“ затоа што го применуваше моделот на самоуправување во сите сфери и на сите нивоа на општествениот живот.

1966 година – Американска хидрогенска бомба е отстранета од Средоземното Море крај шпанскиот брег и испуштена од авион поради техничка грешка.

1971. година – Југословенскиот амбасадор Владимир Роловиќ беше застрелан во Стокхолм и по раните умре осум дена подоцна. Атентаторите Мирослав Барешиќ и Анѓелко Брајковиќ беа фатени и осудени на доживотен затвор во Шведска.

1975 година – во Загреб почина хрватскиот сликар и графичар Крсто Хегедушиќ. Тој беше иницијатор и еден од основачите на уметничката група „Земlа“ (1929), а исто така е и основач на наивната школа за сликарство во Хлебине (1930).

1990 година – Избувна пожар на траектот „Скандинавска Starвезда“ додека пловеше по Северното Море помеѓу Норвешка и Данска. Загинаа 158 лица.

1992 година – Денот кога Европската заедница (ЕУ) ја признава независноста на Босна и Херцеговина, босанските Срби прогласија независност на Република Српска во Бања Лука, а претставниците на босанските Срби во претседателството на БиХ, Билјана Плавшиќ и Никола Коjeевиќ, поднесоа оставки.

1992 година – Соединетите држави ја признаа независноста на БиХ, Словенија и Хрватска.

1994 година – Премиерката Агата Увилигијамана беше убиена во главниот град на Руанда, Кигали.

2004 година – Повеќе од 600 Ирачани загинаа и повеќе од 400 се повредени во бомбардирањето на џамија во Фалуџа, ирачки град кој со денови беше под опсада на американските маринци. Во Багдад официјално беше соопштено дека повеќе од 720 војници на коалиционите сили, предводени од САД, беа убиени во таа земја, повеќето од нив по објавувањето на крајот на главните воени операции на 1 мај 2003 година.

2005 година – Индија и Пакистан ја обновија автобуската линија што го поврзува поделениот регион Кашмир по 60 години.

2009 година – Поранешниот претседател на Перу, Алберто Фуџимори е осуден на 25 години затвор за злосторства против човештвото за време на неговото владеење од 1990 до 2000 година. Тоа беше прва пресуда против демократски избран шеф на држава на латиноамериканска земја пред домашниот суд.

2013 година – Филип Вујановиќ победи по претседателските избори во Црна Гора по трет пат и освои петгодишен мандат, додека неговиот противкандидат Миодраг Лекиќ доби 7.600 гласа помалку.

2017 година – Во напад на камион врз минувачи на пешачката улица во Стокхолм, загинаа четири лица, а 15 беа повредени, шведската полиција процени дека станува збор за терористички акт.

2018 година – Railелезничкиот сообраќај беше повторно воспоставен преку мостот Чешеž во Нови Сад, 19 години по неговото демолирање во бомбардирањето на НАТО.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (26 август)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 26 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

1676 – Роден е англискиот државник Роберт Волпол, првиот британски премиер (1721–1742) во модерна смисла.

1740 – Роден е францускиот пронаоѓач Жозеф Мишел Монголфје, кој заедно со братот Жак Етјен го конструирал првиот балон на топол воздух (1783).

1743 – Роден е францускиот хемичар Антоан Лавоазје, основач на модерната хемија.

1839 – Основана е Првата белградска гимназија.

1883 – Започнала ерупцијата на вулканот Кракатау во Индонезија, која за два дена разнесла две третини од островот и однела 36.000 животи.

1896 – Ерменски револуционери ја нападнале Отоманската банка во Цариград, што предизвикало крвави судири во кои загинале околу 6.000 Ерменци.

1899 – Роден е српскиот поет Раде Драинац (Радојко Јовановиќ).

1906 – Роден е американскиот виролог Алберт Брус Сабин, пронаоѓач на вакцината против детска парализа.

1910 – Починал американскиот филозоф и психолог Вилијам Џејмс.

1914 – Започнала Битката кај Таненберг во Првата светска војна.

1920 – Ратификуван е 19-тиот амандман на Уставот на САД, со кој жените добиле право на глас.

1939 – Потпишан е Цветковиќ-Мачек договор за основање на Бановина Хрватска.

1944 – Бугарија објавила повлекување од Втората светска војна и побарала примирје.

1945 – Во Белград се одржала третата седница на АВНОЈ, кој бил преименуван во Привремено национално собрание.

1972 – Отворени се 20-тите Летни олимписки игри во Минхен.

1974 – Починал американскиот авијатичар Чарлс Линдберг.

1990 – Експлозија во рудникот „Добрња-југ“ во Тузла однела 180 животи.

1991 – Започнале борбите во Вуковар меѓу хрватските сили и ЈНА.

1993 – Рускиот претседател Борис Елцин ја осудил инвазијата на Чехословачка (1968) и потпишал договор за пријателство со Чешка.

1996 – Во Јужна Кореја поранешниот претседател Чун Ду-хван бил осуден на смрт, а Ро Тае-ву на 22,5 години затвор.

1997 – Фредерик Вилем де Клерк се повлекол од политиката.

2000 – Абдикасим Салад Хасан избран за претседател на Сомалија по девет години анархија.

2001 – Започнала операцијата на НАТО „Суштинска жетва“ во Македонија за предавање оружје од страна на етничките Албанци.

2002 – Ашраф Чудари станал првиот муслиман претседател на парламентот на Нов Зеланд.

2003 – Пол Кагаме победил на претседателските избори во Руанда.

2005 – Пјер Нкурунзиза станал претседател на Бурунди, со што завршила 12-годишната граѓанска војна.

2008 – Русија ја признала независноста на Јужна Осетија и Абхазија.

2011 – Во пожар по напад на казино во Монтереј, Мексико, загинале 53 лица.
2011 – Автомобил-бомба пред седиштето на ОН во Абуџа, Нигерија, убила 18 лица.

2012 – Серија големи пожари ја зафатиле Србија, најтежок бил оној на Тара каде изгореле повеќе од 300 хектари шума.

2018 – Починал американскиот драматург Нил Сајмон.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (25 август)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1530 – Роден е рускиот цар Иван IV Василевич, познат како Иван Грозни. Тој го добил прекарот поради суровоста со која го потиснувал самоволието на бојарите. За време на неговото владеење бил основан Архангелск, Сибир бил припоен кон Русија, а во 1553 година започнала да работи првата печатница во земјата.

1718 – Француски емигранти во Луизијана го основале градот Њу Орлеанс, именуван по францускиот војвода од Орлеанс.

1744 – Роден е германскиот писател, филозоф и теолог Јохан Готфрид фон Хердер. Неговото дело влијаело врз германскиот романтизам, особено врз Гете и движењето „Штурм унд Дранг“. Во својата збирка „Гласови на народот во песните“ вклучил и српски народни песни, меѓу кои и „Хасанагиница“ во превод на Гете.

1819 – Роден е Ален Пинкертон, американски детектив од шкотско потекло, основач на Националната детективска агенција „Пинкертон“ (1850).

1822 – Починал англискиот астроном Вилијам Хершел, откривачот на планетата Уран (1781).

1825 – Уругвај ја прогласил својата независност од Шпанија.

1839 – Во Ужице е основано средно училиште, кое го посетувале истакнати личности како Радован Драговиќ, Димитрије Туцовиќ, Душан Поповиќ, Љубомир Давидовиќ и Милан Предиќ.

1842 – Во Крагуевац избувнал бунт на селани против зголемените даноци, предводен од Томо Вучиќ-Перишиќ. Принц Михаило Обреновиќ бил соборен, а за принц бил прогласен Александар Караѓорѓевиќ. Михаило повторно станал владетел во 1860 година, до неговото убиство во 1868 година.

1867 – Починал англискиот физичар и хемичар Мајкл Фарадеј, откривач на законот за електромагнетна индукција (1831) и законите за електролиза.

1875 – Капетан Метју Веб станал првиот човек што го препливал Ламанш.

1900 – Починал германскиот филозоф Фридрих Ниче, татко на нихилизмот и автор на дела како „Така зборуваше Заратустра“ и „Надвор од доброто и злото“.

1921 – САД потпишале мировен договор со Германија, со што формално завршила воената состојба меѓу двете земји по Првата светска војна.

1930 – Роден е шкотскиот актер Шон Конери, светски познат по улогата на Џејмс Бонд.

1940 – Британското воздухопловство ги фрлило првите бомби врз Берлин во Втората светска војна.

1944 – Сојузничките сили го ослободиле Париз.

1961 – Бразилскиот претседател Јанио Квадрос поднел оставка, повикувајќи се на „окултни сили“.

1964 – Кенет Каунда станал првиот претседател на Замбија.

1965 – Лавина во Швајцарските Алпи закопала 108 лица.

1972 – Кина за првпат го искористила своето право на вето во Советот за безбедност на ООН, спротивставувајќи се на приемот на Бангладеш.

1989 – Американската сонда „Војаџер 2“ стигнала до Нептун и неговиот сателит Тритон, испраќајќи снимки на Земјата.

1999 – Во Виена е уапсен генерал-потполковник Момир Талиќ, началник на Генералштабот на Армијата на Република Српска, по обвинение од Хашкиот трибунал.

2000 – Во Белград исчезнал Иван Стамболиќ, поранешен претседател на Србија и критичар на Слободан Милошевиќ. Неговото тело било пронајдено во 2003 година на Фрушка Гора.

2001 – Мете-Марит Тјесем Хојби се омажила за норвешкиот престолонаследник Хакон.

2003 – Во Руанда биле одржани први повеќепартиски претседателски избори од независноста. Победил Пол Кагаме.
– Во Мумбаи, Индија, експлодирале две автомобил-бомби; загинале 52 лица, а над 150 биле повредени.

2004 – Во Јужна Африка е уапсен Марк Тачер, син на поранешната британска премиерка Маргарет Тачер, под сомнение за вмешаност во државен удар во Екваторска Гвинеја.

2010 – Починал јапонскиот режисер и автор на аниме Сатоши Кон („Совршено сино“, „Паприка“).

2012 – Починал Нил Армстронг, американски астронаут и првиот човек што зачекорил на Месечината (1969).

2014 – Миро Церар, победник на јулските избори, станал премиер на Словенија.

2021 – Починал Милан Лане Гутовиќ, театарски и филмски актер, популарен по улогите во „Буба у уху“ и ТВ-серијата „Бела лаѓа“.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден: 19 август

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

⚔️ Империјализам и воени конфликти

  • 14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.

  • 636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.

  • 1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.

  • 1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.


🧠 Наука и техника

  • 1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.

  • 1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.

  • 1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.


🎭 Култура и уметност

  • 1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.

  • 1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.

  • 1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.

  • 2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.


🌍 Политички превирања и државни удари

  • 1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.

  • 1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.

  • 2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.


✈️ Технологија и летови

  • 1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.

  • 1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Временска прогноза2 часа

Вечерашните температури се спуштија и до 10 степени, во следните часови се очекува понатамошно нивно опаѓање

Доцна вечерва во нашата држава имаме ведро и свежо време насекаде, претежно е тивко и без некој изразен ветер. Најсвежо...

Хороскоп3 часа

Хороскоп за среда (27 август)

♈ ОВЕНДенес твојата упорност ќе биде клучна. Ќе добиеш можност да ја наметнеш својата идеја, но внимавај да не реагираш...

Спорт11 часа

Алонсо со својот „CFMoto“ стана првиот возач победник од својата земја во „Мото2“, откако триумфираше за големата награда на „Michelin“ во Унгарија

Колумбиецот Давид Алонсо (CFMOTO Inde Aspar Team) стана првиот возач од својата земја што победил во Moto2, откако триумфираше на...

Фото: Azamat E @ unsplash Фото: Azamat E @ unsplash
Магазин14 часа

Google конечно призна: YouTube тестира вештачка интелигенција за подобрување на видеата

Со месеци кружат поплаки од креаторите: искривени рабови, чудни артефакти и премногу „мазна“ слика. Проблемот прв го разоткри популарен музички...

Фото: Alex Haney @ unsplash Фото: Alex Haney @ unsplash
Автомобили14 часа

Чистење на бандажи од автомобил – дали кока-колата навистина помага?

Многу возачи бараат едноставни и евтини трикови за одржување на своите автомобили. Една од темите што често кружи на форумите...

Автомобили14 часа

Издржливи автомобили кои го надживуваат времето

Издржливи автомобили што ја победија времето Кога зборуваме за автомобили, повеќето луѓе мислат на брзина, луксуз или технологија. Но, постои...

Магазин15 часа

Вечерва на градскиот плоштад во Охрид, посетителите ќе уживаат во македонска музика преку музичкиот караван на проектот „Македонијо во срце те носиме“

Со силна порака, неизмерна љубов кон татковината и длабока почит кон музичкото наследство, вечерва од Охрид започнува музичкиот караван на...

Спорт16 часа

Анчелоти на квалификациските дуели за СП против Чиле и Боливија без ѕвездите Нејмар и Винисиус Жуниор

Селекторот на Бразил, Карло Анчелоти, го објави финалниот список на „Кариоките“ за септемвриските квалификациски дуели за Светското првенство – против...

Хроника16 часа

МВР: Лишен од слобода возачот од Кичево кој вчера со возило удри во пешак и го напуштил местото, пешакот подоцна за жал им подлегнал на повредите и починал

На 25.08.2025 во 09:20 часот во Кичево, полициски службеници од ОВР Кичево го лишиле од слобода Ф.Л. (18) од Кичево....

На денешен ден18 часа

Времеплов: На денешен ден (26 август)

На денешен ден 26 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на...

НАЈЧИТАНИ