На денешен ден
7 декември – На денешен ден
1857 Роден е српскиот сликар Урош Предиќ, член на Српската академија на науките и уметностите, претставник на академскиот реализам, мајстор на портрети, икони и историски композиции. Тој ги прикажа речиси сите истакнати личности од Србија на крајот на 19 и првата половина на 20 век и создаде повеќе од илјада икони.
43 п.н.е Почина Маркус Тулиј Цицерон, римски политичар, писател и познат оратор.
1815. Застрелан е Мишел Неј, најпознатиот маршал на Наполеон. За неговите услуги во одбраната на Франција, за време на реставрацијата на Луј XVIII, ја добил титулата пенкало (1814). По враќањето на Наполеон во март 1815 година (Сто дена на Наполеон), тој се вратил на својата служба и командувал со гардата во битката кај Ватерло. По поразот на Наполеон, тој бил фатен во бегство, обвинет за предавство и осуден на смрт.
1857 Роден е српскиот сликар Урош Предиќ, член на Српската академија на науките и уметностите, претставник на академскиот реализам, мајстор на портрети, икони и историски композиции. Тој ги прикажа речиси сите истакнати личности од Србија на крајот на 19 и првата половина на 20 век и создаде повеќе од илјада икони.
1914 Собранието на Србија во Ниш за време на Првата светска војна ја усвои Декларацијата за обединување на јужните Словени во заедничка држава. Тоа беше првпат српската влада да го постави југословенското обединување како приоритетна цел на српската државна политика.
1941 Јапонски авиони ја нападнаа американската поморска база Перл Харбор на Хаваите и уништија голем број авиони и бродови, што ја забрза одлуката на САД да влезат во Втората светска војна.
Во 1941 година, Велика Британија им објави војна на Унгарија, Романија и Финска за време на Втората светска војна, земји кои како членки на Тројниот пакт учествуваа во агресијата против СССР.
1946 Собранието на ФНР на Југославија донесе закон за национализација во кој беа вклучени сите поголеми приватни компании. Ова го ликвидираше и странскиот капитал, кој учествуваше во индустријата и рударството на предвоена Југославија со околу 50 отсто.
1949 Чианг Кај Шек прогласил држава и воспоставил влада на островот Тајван (Формоза), каде што избегал со остатоците од својата војска по поразот на Народноослободителната армија на Кина.
1965 Вселенскиот патријарх Атенагора I и папата Павле VI ја укинаа меѓусебната екскомуникација на двете цркви, со што започна расколот на двете христијански цркви во 1054 година.
1970 Убедлива победа на изборите во Источен Пакистан од страна на Авами лигата, поддржувачи на автономијата на Бенгал (подоцна Бангладеш), доведе до длабока криза меѓу Источен и Западен Пакистан, која ескалира во граѓанска војна следната година.
1971 Советска вселенска капсула почна да испраќа радио и телевизиски сигнали од Марс.
1974 Кипарскиот претседател, архиепископот Макариос III, беше триумфално пречекан на Кипар, кој го напушти на 15 јули 1974 година, по државниот удар. Пучот во Кипар го организираа грчки офицери, но тие не успеаја да ја задржат власта.
1975 Индонезиската армија влезе во Источен Тимор каде, по укинувањето на тривековното португалско колонијално владеење, избувна граѓанска војна.
1985 Умре англискиот писател Роберт Грејвс (Грејвс), истражувач на грчката и еврејската митологија, кој светска слава стекна со историскиот роман „Јас, Клаудиј“ и делото „Грчки митови“.
1988 Советскиот претседател Михаил Горбачов објави во ОН еднострано намалување на советските трупи, тенкови, борбени авиони и артилерија.
1988 Во земјотресот во Ерменија загинаа повеќе од 25.000 луѓе, 12.000 беа повредени, а половина милион останаа без покрив над главата. Десет проценти од ерменската индустрија беше уништена.
1992 Владата на Индија ги забрани фундаменталистичките движења по немирите во кои загинаа најмалку 400 Хиндуси и муслимани. За време на немирите уништена е џамијата во Ајоја.
1993 Почина Феликс Хуфует-Боињи, првиот претседател на Брегот на Слоновата Коска по независноста во 1960 година и единствениот африкански претседател кој беше на власт 33 години.
1995 Сонда од американскиот вселенски брод „Галилео“ влезе во атмосферата на Јупитер и испрати податоци 75 минути пред да се распадне.
1996 година Алжирскиот претседател Лиамин Зеруал ги потпиша во законот уставните реформи со кои се забрануваат политичките партии засновани на религија.
1997 По неуспешните избори во септември, во Србија се повторија изборите за претседател на Републиката, каде повторно ниту еден кандидат не го доби потребното мнозинство гласови. Во вториот круг влегоа кандидатите на Социјалистичката партија на Србија, Милан Милутиновиќ и на Српската радикална партија, Воислав Шешељ, а за претседател на 21 декември беше избран Милан Милутиновиќ.
2001 Во граѓанската војна во Авганистан, талибанците го предадоа своето последно упориште, Кандахар.
2002 Ирак им предаде на инспекторите на ОН документ за ирачкото оружје за масовно уништување, како и за воената индустрија, што се бараше со ноемвриската резолуција на Советот за безбедност.
2003 Поранешниот претседател на Никарагва Арнолдо Алеман беше прогласен за виновен за измама, перење пари и злоупотреба на јавни средства и осуден на 20 години затвор.
2004 Хамид Карзаи положи заклетва како прв слободно избран претседател на Авганистан.
2005 Хашкиот бегалец, хрватскиот генерал Анте Готовина, беше уапсен во Шпанија на Канарските Острови. Тој е во бегство од јули 2001 година поради обвинувањата на Хашкиот трибунал за злосторства против човештвото врз Србите за време на воената операција „Бура“.
2007 Умре Карлхајнц Стокхаузен, еден од најголемите светски композитори од втората половина на 20 век.
2009 Конференцијата за климата на Обединетите нации беше отворена во Копенхаген, каде претставници на 192 земји преговараа за договор што треба да го забави глобалното затоплување.
2015 На парламентарните избори во Венецуела, широката опозициска коалиција Демократско единство (MUD) за првпат освои мнозинство, по 16 години владеење на социјалистичкиот претседател Уго Чавез.
2018 Анегрет Крамп-Каренбауер, блиска соработничка на германската канцеларка Ангела Меркел, беше избрана за нов лидер на Христијанско-демократската унија (ЦДУ), победувајќи го десничарскиот лидер Фридрих Мерц во вториот круг.
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)
На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
-
Хороскоп1 денХороскоп за петок (31 октомври)
-
Кичево2 дена„Џојсон Сeјфти Системс“ – Кичево заедно со „ОВР Кичево“ во кичевските училишта реализираа едукативна кампања на тема „Безбедноста на учениците во сообраќајот“
-
Кичево2 денаЈанев денес беше во посета на ОВР Кичево, заедно со раководствата на „РЦ Запад“ и регионалниот сектор за внатрешни работи Охрид
-
Временска прогноза19 часаПопоски: Ни претстои потопла зима, но со повеќе снег од лани
-
Кичево19 часаПоради градежни активности на автопат Охрид-Кичево кај Подмоље ќе се врши пренасочување на сообраќај до среда
-
Хороскоп6 часаМесечен Хороскоп (ноември 2025)
-
Lifestyle2 денаСовршена кајгана за неколку минути: Тајната состојка што прави чуда
-
Здравје и убавина18 часаПијалокот „Ракија“ може да лекува, еве десет значајни случувања кои може ракијата позитивно да дејствува врз нив

