На денешен ден
7 септември – На денешен ден

1533.- Родена е англиската кралица Елизабета I (Елизабета), ќерка на кралот Хенри VIII (Хенри) и неговата втора сопруга Ана Болејн (Ана Болејн). За време на нејзиното владеење (1558-1603), биле поставени темелите на идната Британска империја. Таа го поддржуваше развојот на науката и уметноста, а специфичниот стил на архитектура од нејзиното време, мешавина од готика и ренесанса, беше наречен елизабетански стил.
1566.- Во битката за Сигет, која била опколена од турската војска на Сулејман II Величествениот, загинал хрватскиот бан Никола Шубиќ Зрински.
1701.- Во Хаг бил потпишан договорот на Англија, Австрија и Холандија против Франција, „Вториот голем сојуз“.
1714.- Императорот Чарлс VI го потпишал „Баденскимир“ со Французите во Рахстат, со што завршила војната за шпанското наследство, а Алзас и Стразбур отишле кај Французите.
1764.- Рускиот штитеник Станислав II Понијатовски, последниот полски монарх, бил крунисан за крал на Полска. За време на неговото владеење (до 1795 година), Русија, Прусија и Австрија извршија три поделби на Полска, која беше обновена како независна држава во 1918 година.
1788.- Турците го фатиле, а потоа го убиле водачот на српските доброволци во австриско-турската војна, Коча Анѓелковиќ, познат како Коча капетан. По него борбата на српските доброволци во оваа војна го добила името Кочина крајина.
1812.- Завршила битката кај Бородин, една од најкрвавите во Наполеонските војни, во која Русите под команда на Кутузов изгубиле 44.000 војници во близина на Москва, а Наполеон изгубил 50.000, од кои 23 генерали. Една недела подоцна Наполеон влегол во Москва.
1813.- Името „Вујко Сем“ за првпат е употребено во САД, во редакцијата на њујоршкиот весник „Трој пост“.
1822.- Гувернерот на Бразил, принцот Педро, прогласи независност од Португалија и самиот како император. Португалија ја призна независноста на Бразил во 1828 година.
1860.- Италијанскиот револуционер Џузепе Гарибалди со своите „црвени кошули“ го зазеде Неапол во војната за ослободување од Австријците и за обединување на Италија.
1901.- Потпишан е Пекиншкиот протокол со кој заврши „Боксерското востание“ во Кина. Востанието против странците беше задушено од европските сили, Јапонија и САД, а Кина беше принудена да плати компензација за нивниот имот уништен за време на востанието.
1909.- Роден е американскиот филмски и театарски режисер Илија Казан, добитник на неколку Оскари („Трамвај по име желба“, „Вива Запата“, „Источно од рајот“, „Кукла за бебиња“).
1914.- Роден е американскиот физичар Џејмс Алфред ван Ален (Џејмс, Ален). Користејќи ги бројачите Гајгер-Милер инсталирани во 1958 година на вештачките сателити „Explorer 1“ и „Explorer 2“, тој откри два појаси на засилено зрачење околу планетата Земја, кои подоцна беа наречени „Van Ellen радијациони појаси“.
1940.- Германската авијација под команда на Херман Геринг започна да го бомбардира Лондон. Повеќе од 300 луѓе загинаа првиот ден.
1949.- Умрел мексиканскиот сликар Хозе Клементе Орозко. Сметан за најголемиот сликар на мурали на 20 век, тој украсил многу згради во Мексико и САД.
1964.- Во градот Сип на југословенскиот брег на Дунав и во Гура Ваја на романска страна, со присуство на претседателите на Југославија и Романија, Јосип Броз Тито и Георге Георгиу Деј, камен-темелникот на идниот Ѓердап. Поставена е 1 хидроцентрала.
1975.- Завршено е преселувањето на Турците во поделениот Кипар. Под надзор на ОН, 9.000 луѓе беа преместени од југот на северот на земјата, под турска окупација.
1986 – Дезмонд Туту (Дезмонд) стана надбискуп на Кејп Таун, Јужна Африка, како прв црн поглавар на јужноафриканските англиканци.
1990.- Како одговор на ревизијата на Уставот на Србија во 1989 година, со која значително се намали автономната моќ на покраините Војводина и Косово, 144 албански делегати на Собранието на Косово го прогласија Уставот на Република Косово во Качаник.
1991.- Во Хаг започна Меѓународната мировна конференција за Југославија. На конференцијата учествуваа сите членови на Претседателството на СФР Југославија, премиерот и шесте претседатели на југословенските републики. Претседавач на Конференцијата, на која беше усвоена Декларацијата за мирно решение на југословенската криза, беше Лорд Карингтон.
1994.- Американското знаме за последен пат беше спуштено по команда на американската армија во Берлин, со што по речиси половина век и формално заврши американското воено присуство во Берлин.
1997.- Мобуту Сесе Секо, претседател и диктатор на Заир од 1965 до 1997 година, почина во егзил во Мароко кога Лоран Кабила (Лорен) го собори од власт.
1999.- Во земјотресот во близина на Атина, еден од најсилните во Грција во последните 40 години, загинаа 101 лице.
2001.- Во нигерискиот град Џос избувнаа христијанско-муслимански конфликти, при што беа запалени цркви и џамии. Според Црвениот крст, за помалку од една недела насилства загинале најмалку 500 луѓе, а стотици биле повредени.
2004.- Умре Бејерс Науд, јужноафрикански свештеник, еден од ретките белци кој беше симбол на отпорот во годините на апартхејдот.
2005.- На изборите во Египет победи претседателот Хосни Мубарак и тоа ќе биде негов петти мандат како шеф на државата. На тие избори за прв пат учествуваа неколку кандидати.
2011.- Во авионска несреќа кај Јарослав во Русија, загинаа 43 лица, меѓу кои и хокеари од Локомотив кои патуваа на натпревар во Минск. Во авионот имало 45 лица, осум членови на екипажот и 37 хокејски репрезентативци, а играчот Александар Галимов и еден член на екипажот ја преживеале несреќата.
2012 – Врховниот суд на Хрватска го осуди Михајло Храстов, поранешен припадник на специјалната полиција во Карловац, на четири години затвор за убиство на 13 и ранување на двајца српски воени затвореници на мостот Куран кај Карловац во 1991 година. судска постапка која траела 21 година, Храстов три пати бил ослободен и два пати осуден, а тоа била шеста пресуда за истиот случај. На 7 мај 2015 година, Врховниот суд ги отфрли жалбите на Храстов и жупаниското државно обвинителство на Карловац и ја потврди четиригодишната затворска казна на Храстов.
2015 – Површината на шумите во светот продолжува да се намалува, но стапката на намалување во последните 25 години е забавена за повеќе од 50 проценти, според Организацијата на ОН за храна и земјоделство – ФАО.
2019 година – Од урнатините на центарот за притвор во југозападниот дел на Јемен, кој беше погоден од воздух во напад на коалицијата предводена од Саудиска Арабија, извлечени се 130 тела на жртвите.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (29 август)

На денешен ден 29 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот.
1189 – Дубровник склучил договор со босанскиот бан Кулин, со кој жителите на Дубровник добиле слобода да тргуваат во Босна без ограничувања или давачки. Договорот е еден од најстарите зачувани документи во регионот.
1521 – Турците, под команда на султанот Сулејман II Величествениот, го освоиле Белград и го прогласиле за седиште на Смедеревскиот санџак.
1526 – Во Мохачката битка, турската војска предводена од Сулејман II Величествениот ги победила трупите на унгарскиот крал Лудвиг II, кој загинал при повлекувањето.
1619 – Роден е Жан Батист Колбер, француски државник и министер за финансии на Луј XIV.
1632 – Роден е Џон Лок, англиски филозоф, основач на емпиризмот и либералната филозофија.
1756 – Прускиот крал Фридрих II ја започнал Седумгодишната војна со напад врз Саксонија.
1820 – Во Порто, Португалија, започнала граѓанска револуција, со која кралот Жоао VI бил принуден да донесе либерален устав.
1825 – Португалија ја признала независноста на Бразил под водство на царот Педро I.
1842 – Завршила Првата опиумска војна со Нанкинскиот договор, со кој Кина морала да отвори пристаништа и да го предаде Хонг Конг на Британија.
1944 – Кралот Петар II Караѓорѓевиќ, со декрет, ја отстранил командата на генерал Дража Михајловиќ и ја ставил југословенската армија под команда на Јосип Броз Тито.
1945 – Американските трупи под команда на генерал Џорџ Маршал започнале со искрцување во Јапонија.
1949 – СССР тајно ја детонирал својата прва атомска бомба.
1960 – Јорданскиот премиер Хаза ал-Маџали бил убиен во експлозија на бомба.
1965 – Американскиот вселенски брод „Џемини V“ се вратил на Земјата по рекордни осум дена во орбитата.
1975 – Починал ирскиот државник Емон де Валера, еден од водачите на Шин Фејн.
1978 – Хуа Куо-фенг, претседател на КПК, ги посетил Романија, Југославија и Иран, што означило крај на кинеската изолација.
1991 – Советскиот парламент ја суспендирал Комунистичката партија и ги замрзнал нејзините сметки.
1995 – Милошевиќ бил овластен да преговара во име на заедничката делегација на СР Југославија и Република Српска во мировниот процес за Босна.
1996 – Руски авион Туполев 154 се урнал во Норвешка, загинале 141 лице.
1997 – Убиени биле 300 луѓе во алжирско село, едно од најлошите масакри од страна на исламисти во земјата.
1999 – Во Источен Тимор, 99% од гласачите се изјасниле за независност од Индонезија.
2001 – Врховниот суд на САД осудил тројца раководители на компанија за нелегална продажба на опрема што може да се користи за нуклеарно оружје.
2003 – Автомобил-бомба во Наџаф уби најмалку 80 луѓе, вклучувајќи го и ајатолахот Мохамед Бакир ал-Хаким.
2005 – Ураганот Катрина ја погодил јужна САД, загинале околу 1.330 луѓе, најмногу во Њу Орлеанс.
2008 – Грузија ги прекинала дипломатските односи со Русија поради признавањето на Јужна Осетија и Абхазија.
2010 – Еруптирал вулканот Синабунг на Суматра, прва ерупција по 400 години, со масовна евакуација.
2015 – Унгарија поставила бодликава жица на границата со Србија за да го спречи приливот на бегалци.
2019 – Починал српскиот сликар и академик Владимир Величковиќ.
-
Кичево2 дена
Поради одржување на атлетска трка во Кичево, во недела следните улици и делови на градот ќе бидат затворени за сообраќај
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за сабота (6 септември)
-
Македонија1 ден
Од една до друга патарина на патен правец Гостивар-Тетово, ќе се изведуваат градежни работи со времетраење од две седмици
-
Автомобили2 дена
Десетте најпродавани автомобили во Европа во 2025 година
-
Магазин2 дена
Тајната на вистинскиот италијански болоњезе сос
-
Хороскоп57 минути
Хороскоп за недела (7 септември)