На денешен ден
8 август – На денешен ден
117 – Почина римскиот император Маркус Улпиј Трајан, последниот римски император кој ги водеше освојувачките војни. За време на неговото владеење, од 98 година, Римската империја најмногу ги проширила своите територии, а историчарите проценуваат дека во тоа време живееле околу 70 милиони жители.
843.- Во Верден, владетелите на Франките – императорот Лотар I, германскиот крал Лудвиг и кралот Чарлс II Ќелавиот, потпишале договор за поделба на државата на Франките на три дела: западен и централен (подоцна Франција) и источен (подоцна Германија).
1217.- Крунисан е првиот српски крал Стефан Немањиќ (Првовенчани). Круната што ја добил од папата Хонориј III (1216-1227) била донесена во Србија од папски емисари.
1567.- Шпанскиот војвода од Алба пристигнал како воен гувернер во Холандија со 10.000 шпански и италијански војници. Неговото владеење (до 1573 година) е запаметено по теророт над холандското население и по интензивната активност на шпанската инквизиција.
1786.- Францускиот алпинист, доктор Мишел Габриел Пакард и неговиот портир Жак Балмат го освоија првиот највисок врв во светот на Алпите и Западна Европа, Мон Блан (4807).
1815.- Францускиот император Наполеон I Бонапарта (Бонапарта) отишол во егзил на британскиот остров Света Елена во Атлантскиот Океан, каде ги поминал последните шест години од својот живот.
1832.- Роден е српскиот писател и сликар Ѓура Јакшиќ, најголемиот лиричар на српскиот романтизам и еден од најнадарените српски сликари во 19 век. Покрај поезијата, која е највредна во неговиот книжевен опус, напишал раскази и херојски песни („На Липару“, „Полноќ“, „Браќа што паѓаат“, „Отаџбина“, „Движење на Србија“, „Станоје Главаш “).
1883.- Роден е мексиканскиот револуционер Емилијано Запата (Емилијано Запата), кој од 1910 година како водач на мексиканските селани ја создава бурната историја на мексиканската револуција под слоганот „Земја и слобода“. Убиен е во заседа во април 1919 година.
1900.- Во Бруклин (Масачусетс) започна првиот тениски турнир „Дејвис куп“. Победници на дводневниот натпревар беа Американците.
1905.- Умре српскиот историчар и свештеник Иларион Руварац, зачетник на критичките историски истражувања и голем противник на ненаучниот пристап кон историјата и потпирањето на народната традиција како историски извор.
1918.- Започна операцијата Амиен (во северна Франција), последната офанзива на сојузничките трупи против Германија во Првата светска војна.
1919.- Роден е италијанскиот филмски продуцент Дино де Лаурентис, кој значително придонесе за светскиот успех на италијанската кинематографија по Втората светска војна. Доби Оскар за филмовите „Горчлив ориз“ и „Улица“, како најдобри странски филмови.
1919.- Мировната конференција меѓу Авганистан и Индија заврши со потпишување на мир во Равалпинди.
1941.- Во заседа на Космај за време на Втората светска војна загина српскиот револуционер Бранко Крсмановиќ, шпански борец, член на Главниот штаб на Народноослободителното движење на Србија и организатор на првите партизански единици во Шумадија.
1945.- Со Лондонскиот договор на Велика Британија, СССР, САД и Франција, на кој подоцна им се приклучија уште 19 земји, беше основан Меѓународниот воен суд за судење на нацистичките воени злосторници, врз основа на кој се водеа Нирнбершките процеси.
1963.- Во спектакуларниот „Голем грабеж на воз“, група криминалци упаднале во поштенски воз меѓу Глазгов и Лондон и украле 2,6 милиони фунти. Сите 15 учесници во „грабежот на векот“ беа уапсени и осудени на затвор од 25 до 30 години во 1964 година. Еден од главните актери, Рони Бигс, успеал да побегне од затвор и со пленот да отпатува во Бразил, каде што живеел до мај 2001 година, кога се предал во Скотланд Јард.
1967.- Министрите за надворешни работи на Индонезија, Малезија, Сингапур, Тајланд и Филипините во Бангкок потпишаа договор за основање на политичко-економската групација АСЕАН (Асоцијација на нациите од Југоисточна Азија), на која подоцна и се приклучија Брунеи и Виетнам.
1974.- Американскиот претседател Ричард Никсон, обраќајќи и се на нацијата на телевизија, објави дека поднесува оставка поради неговата вмешаност во аферата Вотергејт.
1990.- Седум дена по окупацијата, Ирак го анектира Кувајт како 19-та провинција. Американскиот претседател Џорџ Буш испрати војници во Саудиска Арабија, а воената акција што следеше беше наречена „Пустинска бура“.
1994 – Лидерите на Јордан и Израел го отворија првиот патен граничен премин, со што го потврдија крајот на 46-годишното непријателство.
1996.- Најмалку 67 лица загинаа во поројните поплави кои удриле во туристички камп на Пиринеите, Шпанија, носејќи автомобили и шатори.
2000 – 12 лица загинаа, а 53 беа тешко повредени кога бомба експлодираше во метро станицата под плоштадот Пушкин во центарот на Москва.
2004.- Загина легендарниот „пожарникар“ на нафтените полиња, Ред Адаир (Адаир), бестрашен Тексашанец кој гаснеше пожари на нафтените извори ширум светот.
2009.- Тајфунот Моракот, кој го погоди Тајван и ги предизвика најтешките поплави во последните 50 години, уби 461 лице, а 192 се водат како исчезнати.
2011.- Умре Австралијката Ненси Вејк, една од најодликуваните сојузнички шпиони од Втората светска војна, која се прослави во француското движење на отпорот и беше позната меѓу Гестапо под кодното име „Белиот глушец“. Заради улогата во тоа движење го добила највисокото француско воено одликување Легија на честа, како и одликувања од САД, Британија и Австралија.
2014.- Почина Џеј Џеј Марфи, ирскиот филмски актер кој го игра Сер Дени Малистер, најстариот член на Ноќната стража, војската што ја чува северната граница на Седумте кралства, во популарната серија „Игра на тронови“.
2017 – Извештаите од 13 американски федерални хидрометеоролошки агенции заклучуваат дека САД ги трпат негативните ефекти од климатските промени, со големо зголемување на фреквенцијата на топлотни бранови, обилни дождови и други екстремни временски настани во последните четири децении.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт1 денКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Магазин1 денИвана од Кичево оваа година по петти пат изработува новогодишни честитки за да помогне на лица и здруженија каде е најпотребно
-
Хороскоп2 денаХороскоп за петок (5 декември)
-
Хороскоп20 часаХороскоп за сабота (6 декември)
-
Lifestyle1 ден(ВИДЕО) Анатоли фитнес момчето кое стана вистинска сензација на „ТикТок“ конечно препознат од неговата публика
-
Македонија2 денаСообраќај по наместа влажни коловози, намалена видливост поради магла има на превоите „Стража, Ѓавато, Плетвар и Крушево “
-
Временска прогноза1 денВрнежите од дожд продолжуваат, Попоски апелира за зголемување на нивоата од реките и езерата
-
Македонија1 ден„ЛУКОИЛ Македонија“ продолжува да функционира во нормални рамки
