На денешен ден
9 мај – На денешен ден
1502.- Шпанскиот морепловец Кристофоро Коломбо отплови од шпанското пристаниште Кадиз на своето четврто и последно патување до Новиот свет. Колумбо умрел во 1506 година во Шпанија, убеден дека пристигнал во Азија на своите патувања.
1788.- Британскиот парламент ја укина трговијата со робови.
1800.- Роден е Џон Браун, борец за укинување на ропството во САД. Тој го изврши познатиот напад на арсеналот на Харперс Фери во 1859 година, за кој беше обвинет за предавство и бунт на робовите и осуден на смрт со бесење. Неговата егзекуција на 2 декември 1859 година ја засили борбата меѓу аболицираните и робовладетелите.
1805.- Умре еден од најголемите германски и светски поети Фридрих Шилер. Голема слава стекна со драмите „Разбојници“, „Дон Карлос“ и „Вилхелм Тел“, кои се уште се на репертоарот на светските театри.
1850.- Умрел францускиот хемичар Џозеф Геј-Лусак, кој открил дека притисокот на гасот се зголемува со температурата.
1860.- Роден е Џејмс Метју Бари, автор на книга за Петар Пан.
1877.- Романија прогласи независност, еден месец откако склучи сојуз со Русија против Отоманската империја.
1901.- Во Мелбурн е отворен првиот австралиски парламент.
1911.- Група офицери, учесници во судскиот пуч и атентатот на кралот Александар Обреновиќ во 1903 година, ја основале тајната организација „Обединување или смрт“ („Црна рака“) во Белград.
1926.- Американците Ричард Бирд и Флојд Бенет први го прелетале Северниот пол.
1927 – Канбера стана главен град на Австралија наместо Мелбурн.
1931.- Умре американскиот физичар Алберт Мајкелсон, кој со помош на ротирачко огледало ја одреди точната брзина на светлината. Тој ја доби Нобеловата награда за физика во 1907 година.
1936.- Италија официјално ја окупира Абисинија (Етиопија) и го прогласи италијанскиот крал Виторио Емануеле за император на Абисинија.
1945.- Германскиот фелдмаршал Вилхелм Кајтел го потпишал последниот документ во Берлин за завршување на Втората светска војна. Во име на сојузниците документот го потпишаа советскиот маршал Георги Жуков и британскиот генерал Артур Тедер. Документот за безусловно предавање на Германија беше потпишан на 7 мај во Ремс.
1946.- Кралот Виторио Емануеле Трети абдицирал, а Италија станала република.
1948.- Комунистичката партија на Југославија ги отфрли обвинувањата на советските комунисти против политиката на југословенското раководство. Потоа следуваше Резолуцијата на Информбирото и долгорочниот политички и економски притисок на тогашниот советски блок врз Југославија.
1950.- Францускиот министер за надворешни работи Роберт Шуман повика на помирување меѓу Франција и Германија и предложи создавање Заедница за јаглен и челик, претходник на Европската унија. Планот на Шуман беше потпишан во 1951 година од шест земји. Овој датум се одбележува како Ден на европската интеграција.
1952.- Во цела Југославија се одржаа масовни протести поради Лондонскиот договор, во кој зоната „А“ на слободната територија Трст и припаѓа на Италија.
1960.- САД станаа првата земја која ги легализираше апчињата за контрацепција.
1976.- Улрике Мајнхоф, водач на западногерманската терористичка група Бадер-Мајнхоф, се обеси во затворска ќелија.
1978.- Телото на поранешниот италијански премиер Алдо Моро, киднапирано од терористите на Црвената бригада пред 54 дена, беше пронајдено во паркиран автомобил во центарот на Рим.
1986.- Умре непалскиот планинар Тензинг Норгај, освојувајќи го првиот „покрив на светот“ Монт Еверест со Новозеланѓанецот Едмунд Хилари во мај 1953 година.
1993.- Во Мостар започнаа конфликти меѓу Хрватите и муслиманите, што доведе до поделба на градот на муслимански и хрватски дел. Дотогаш, муслиманите и Хрватите беа сојузници во борбата против Србите во босанската војна (1992-1995).
1995.- На крајот на тридневната прослава на 50-годишнината од крајот на Втората светска војна во Европа и Денот на победата, светските лидери повикаа на глобално помирување. Централните прослави се одржаа во Париз и Москва.
1996 – Јовери победи на првите претседателски избори во Уганда по 16 години.
2001 – Претседателот на СР Југославија Воислав Коштуница во Њујорк ја доби наградата на Институтот Исток-Запад за светски државник на годината.
2001 – 126 луѓе ги загубија животите во хаос на стадионот во Акра, Гана, кога полицијата фрли солзавец врз разгневените навивачи.
2002.- Во експлозија на нагазна мина за време на прославите на Денот на победата во јужната руска република Дагестан во градот Каспијск загинаа 42 лица, а 150 беа повредени.
2004.- Чеченскиот претседател Ахмад Кадиров и уште 24 други загинаа во експлозија на бомба на стадионот во Грозни, главниот град на Чеченија, за време на прославата на Денот на победата.
2010 – Лина Хорн (Лена), џез пејачка која ги проби меѓурасните бариери и стана една од првите црни познати личности во Холивуд и на Бродвеј, почина на 93-годишна возраст.
2012 – Slika američkog ekspresioniste Marka Rotkoa prodata je na Kristijevoj (Christie’s) aukciji u Njujorku za 86,9 miliona dolara i postala najskuplje delo savremene umetnosti prodato na aukcijama.
2015 – Rusija je održala ogromnu vojnu paradu na Crvenom trgu, u sklopu proslave 70. godišnjice pobede nad fašizmom. Proslavu je obeležilo skoro potpuno odsustvo evropskih lidera koji su bojkotovali paradu u znak protesta zbog ruskih akcija u Ukrajini.
2015 – U obračunu pripadnika makedonske policije sa naoružanom terorističkom grupom u Kumanovu poginulo je osam policajaca i 14 napadača.
2016 – Bivši gradonačelnik grada Davaoa, Rodrigo Duterte postao je novi predsednik Filipina.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт2 денаКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Магазин2 денаИвана од Кичево оваа година по петти пат изработува новогодишни честитки за да помогне на лица и здруженија каде е најпотребно
-
Хороскоп1 денХороскоп за сабота (6 декември)
-
Lifestyle2 дена(ВИДЕО) Анатоли фитнес момчето кое стана вистинска сензација на „ТикТок“ конечно препознат од неговата публика
-
Временска прогноза2 денаВрнежите од дожд продолжуваат, Попоски апелира за зголемување на нивоата од реките и езерата
-
Хороскоп6 часаХороскоп за недела (7 декември)
-
Временска прогноза17 часаСе менува ли климата? Најава за невообичаено топло време од следната седмица во месец декември – ова се информациите
-
Македонија2 дена„ЛУКОИЛ Македонија“ продолжува да функционира во нормални рамки
