Следете не

На денешен ден

На денешен ден – 28 март

Објавено пред

на

1749 година – Роден е францускиот астроном, математичар и физичар Пјер Симон Лаплас. Тој се истакна со дела од областа на небесната механика и ја објави својата позната хипотеза за потеклото на Сончевиот систем, позната како теорија на Кант-Лаплас, во 1796 година.

1776 година – Во Москва е основан театарот „Боshшој“, голем театар за опера и балет, по примерот на Санкт Петербург, каде што се играат опери од 1840-тите.

1800 година – Ирскиот парламент го донесе законот за обединување на Ирска со Англија.

1811 година – Умре српскиот просветител, писател, филозоф и педагог Доситеј Обрадовиќ, првиот српски министер за образование (1811), една од најзначајните и највлијателните личности во Србија на крајот на 18 и почетокот на 19 век. Со своите дела, тој проповедаше и бранеше европски граѓански идеи засновани на современи рационалистички и просветителски филозофски насоки („Lifeивот и врски“, „Басни“, „Христоит“, „Совети на здравиот разум“, „Собрание“).

1868 година – Роден е Максим Горки, руски писател, кој се смета за основач на социјалистичкиот реализам во руската литература. Тој одигра значајна улога во политичкиот и културниот живот на Советска Русија, а во 1934 година стана првиот претседател на Советската асоцијација на писатели. Умре во 1936 година („Макар Шудра“, „Мати“, „На дну“).

1881 година – Во Виена е потпишана „Conventionелезничката конвенција“ за изградба на пругата Белград-Ниш. Пругата долга 243,5 километри е изградена во 1884 година, а со финансиска помош на странски конзорциуми во Србија, до 1890 година биле изградени 1.060 километри железница до границите на Австро-Унгарија, Бугарија и Турција.

1930 година – Двата најголеми турски града, Константинопол и Ангора, беа преименувани во Истанбул и Анкара.

1939 година – Републиканската армија го предаде Мадрид на силите на генералот Франко, со што заврши Шпанската граѓанска војна. На 1 април, генералот Франко објави крај на војната, која траеше 986 дена и однесе над милион животи.

1941 година – Британските поморски сили и нанесоа големи загуби на италијанската морнарица во битката кај Кејп Матапан во Втората светска војна.

1941 година – Англиската писателка Вирџинија Вулф изврши самоубиство за време на депресијата во Втората светска војна. Авторот на романите „Пат до светилникот“ и „Госпоѓа Деловеј“ е еден од најважните англиски романсиери на 20 век.

1942 година – Британски поморски, авијациски и копнен напад го уништи француското пристаниште Сен Назер, каде се закотвени германските воени бродови.

1943.- Умре рускиот композитор и пијанист виртуоз Сергеј Рахмањинов, автор на познатите концерти на пијано и „Рапсодии на темата Паганини“, во Беверли Хилс, Калифорнија Роден е во Русија на 1 април 1873 година, а емигрира во САД во 1918 година.

1945 година – Владата ја признава владата на Демократска Федеративна Југославија.

1969.- Умре американскиот генерал и државник Двајт Дејвид Ајзенхауер, врховен командант на сојузничките сили во Втората светска војна во Европа, командант на НАТО 1950-52 година. и претседател на Соединетите држави 1953-61 година.

1970 година – Земјотрес ги уништи турскиот град Гедиз и околните села во западна Анадолија, при што загинаа најмалку 1100 лица.

1973 година – Американскиот актер Марлон Брандо одби да добие Оскар за главната улога во „Кум“ и ја испрати индиската актерка Сашин Литлфидер на доделувањето на наградите за да ги опише страдањата на американските Индијанци.

1985.- Умре Марк Шагал, француски сликар со руско-еврејско потекло, кој и покрај сите уметнички форми и експерименти што го одбележаа 20 век, успеа да изгради оригинален индивидуален уметнички израз („Виолинист“, „Свршеници“). Тој ги илустрираше басните на Ла Фонтејн, „Мртвите души“ на Гогоol, Библијата, го наслика сводот на Париската опера, синагогата во Ерусалим, зградата на ООН и направи витражи во катедралата во Мец.

1989 година – Во Белград се објавени измени и дополнувања на српскиот Устав, лишувајќи ги покраините можноста за ставање вето на уставните измени во Србија и дел од законодавната, административната и судската функција. Ревизијата на републичкиот устав на Косово беше придружена со масовни демонстрации од страна на Албанците. Во судирот со полицијата загинаа 22 демонстранти и двајца полицајци.

1994.- Умре францускиот драматург со романско потекло Јуџин Јонеско, творец на „анти-театар“ и еден од најважните автори на „театарот на апсурдот“ („dелав пејач“, „Jacак или покорност“).

2002 година – Умре познатиот холивудски режисер и сценарист Били Вајлдер, добитник на шест Оскари од 20 номинации.

2003 година – Телото на поранешниот претседател на српското претседателство Иван Стамболиќ (киднапиран кон крајот на август 2000 година) беше пронајдено на Фрушка Гора (Војводина). Стамболиќ беше убиен од припадници на Единицата за специјални операции (ЈСО) на Министерството за внатрешни работи на Србија, кои беа осудени на максимални затворски казни.

2003 година – Од островот Танега Шима, Јапонија ги лансираше своите први шпионски сателити во вселената, што ќе и овозможи на земјата независност при собирање податоци, вклучително и движење на севернокорејската војска. Јапонија претходно се потпираше на разузнавачките служби на САД.

2004 година – Умре познатиот британски актер, сценарист, писател, режисер и продуцент Питер Јустинов. Доби Оскар за епизодна улога во филмовите „Спартак“ и „Топкапи“.

2005 година – Силен земјотрес го тресе западниот брег на индонезискиот остров Суматра, при што загинаа повеќе од 1.000 луѓе.

2006 година – Умре Александар Саша Ненадовиќ, новинар, главен уредник и дописник на Политика од САД и Велика Британија. Тој помина повеќе од половина век во новинарството, беше специјален репортер од многу земји и соработник на НИН, Борба, Наша борба, Данас и Република. Тој беше еден од основачите на новинската агенција Бета и Форумот за меѓународни односи, во Европското движење во Србија.

2009 година – Умре истакнатиот филмски критичар, теоретичар и историчар Ранко Мунитиќ. Тој исто така беше филмски сценарист, публицист и еден од најдобрите познавачи на стрипови и анимации во поранешна Југославија. Автор е на голем број книги и публикации, меѓу кои „Филмски непријатели“ и „Филмски пријатели“, „Половина век филмска анимација во Србија“, „За анимацијата“, „За документарен филм“.

2013 година – Поглаварот на Римокатоличката црква, папата Фрањо, на Велики четврток пред Велигден им ги изми нозете на малолетните затвореници во Рим, како што тоа го правеше во Аргентина пред неколку години. На церемонијата во затворот Казал дел Мармо присуствуваа и две малолетнички, што е прва папска прослава на Велики четврток со учество на жени.

2017 година – Сенатот на САД го ратификуваше протоколот за пристап на Црна Гора во НАТО.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Lucian Alexe @ Unsplash.com

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🌍 Историски настани:

  • 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
  • 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
  • 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
  • 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
  • 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
  • 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.

🕊 Политика и конфликти:

  • 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
  • 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
  • 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
  • 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.

🎭 Култура, наука и општество:

  • 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
  • 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
  • 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
  • 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.

🎸 Музика и поп култура:

  • 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

19 век

  • 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
  • 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
  • 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
  • 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
  • 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
  • 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
  • 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
  • 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
  • 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.

20 век

  • 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
  • 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
  • 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
  • 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
  • 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
  • 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
  • 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
  • 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.

Кон крајот на 20 век и 21 век

  • 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
  • 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
  • 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
  • 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
  • 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
  • 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
  • 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
  • 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
  • 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
  • 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
  • 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
  • 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ

  • 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
  • 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.

⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ

  • 1876Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
  • 1950Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
  • 1991Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
  • 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.

🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ

  • 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
  • 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
  • 2024Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.

🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ

  • 1993Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
  • 2005Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
  • 2023Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.

🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ

  • 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
  • 1975Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.

🎤 ПОП КУЛТУРА

  • 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп9 часа

Хороскоп за петок (11 јули)

ОВЕН Ова може да биде интересен ден на работа, бидејќи ќе имате голема помош и некој кој може да делува...

Македонија13 часа

ЦУК: Ова е состојбата со пожарите до моментот, вкупно 29 пожари на отворен простор, 9 активни

На 10.07.2025 година, до 18:30 часот, има вкупно 29 пожари на отворен простор, од кои 9 се активни, 4 се...

Скопје14 часа

Лишени уште две лица во Скопје, фатени како предизвикуваат пожар

На 10.07.2025 во 15:30 часот, при вршење на патрола на патот помеѓу Кадино и Миладиновци од страна на полициски службеници...

Македонија18 часа

(ФОТО) МВР: Фатени тројца малолетници, со бензин, петарди и запалка

Во рамки на преземените обемни активности околу состојбата со пожарите во скопскиот регион, вчера (09.07.) на подрачје на ЕВР Гази...

Магазин20 часа

Овој скриен режим го забавува вашиот Android телефон – еве како да го исклучите и повторно да добиете брзина

Ако вашиот телефон стана бавен преку ноќ – апликациите се отвораат бавно, скролувањето „шкрипи“, а екранот реагира со доцнење –...

Магазин20 часа

YouTube најавува построги мерки против видеа генерирани со помош на вештачка интелигенција

YouTube се подготвува да ги ажурира своите правила за да ја ограничи можноста на креаторите да монетизираат „неавтентична“ содржина –...

Кичево22 часа

Вчера во Кичево при засилена акциска контрола на МВР изречени 86 санкции во еден ден

На 09.07.2025 година во периодот од 16.00 до 22.00 часот Секторот за  сообраќајни работи при Одделот за униформирана полиција-Биро за јавна безбедност и...

Македонија22 часа

ЦУК: Вчера најмногу повици до сега во еден ден

Овој извештај покажува дека на 9 јули 2025 година (среда), системот за итни повици E-112 забележал 4199 повици, што е...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за четврток (10 јули)

Овен Пристапете се чекор по чекор денес, бидејќи тоа е како да се движите низ минско поле! Ситуацијата на работа...

Временска прогноза1 ден

Од ноќеска брз продор на засилен ладен ветер, кој создава дополнителен проблем со пожарите

Вечерва, во текот на претстојната ноќ, и утре (четврток 10 јули) во текот на целиот ден, и тоа поради брз...

НАЈЧИТАНИ