На денешен ден 26 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

1676 – Роден е англискиот државник Роберт Волпол, првиот британски премиер (1721–1742) во модерна смисла.

1740 – Роден е францускиот пронаоѓач Жозеф Мишел Монголфје, кој заедно со братот Жак Етјен го конструирал првиот балон на топол воздух (1783).

1743 – Роден е францускиот хемичар Антоан Лавоазје, основач на модерната хемија.

1839 – Основана е Првата белградска гимназија.

1883 – Започнала ерупцијата на вулканот Кракатау во Индонезија, која за два дена разнесла две третини од островот и однела 36.000 животи.

1896 – Ерменски револуционери ја нападнале Отоманската банка во Цариград, што предизвикало крвави судири во кои загинале околу 6.000 Ерменци.

1899 – Роден е српскиот поет Раде Драинац (Радојко Јовановиќ).

1906 – Роден е американскиот виролог Алберт Брус Сабин, пронаоѓач на вакцината против детска парализа.

1910 – Починал американскиот филозоф и психолог Вилијам Џејмс.

1914 – Започнала Битката кај Таненберг во Првата светска војна.

1920 – Ратификуван е 19-тиот амандман на Уставот на САД, со кој жените добиле право на глас.

1939 – Потпишан е Цветковиќ-Мачек договор за основање на Бановина Хрватска.

1944 – Бугарија објавила повлекување од Втората светска војна и побарала примирје.

1945 – Во Белград се одржала третата седница на АВНОЈ, кој бил преименуван во Привремено национално собрание.

1972 – Отворени се 20-тите Летни олимписки игри во Минхен.

1974 – Починал американскиот авијатичар Чарлс Линдберг.

1990 – Експлозија во рудникот „Добрња-југ“ во Тузла однела 180 животи.

1991 – Започнале борбите во Вуковар меѓу хрватските сили и ЈНА.

1993 – Рускиот претседател Борис Елцин ја осудил инвазијата на Чехословачка (1968) и потпишал договор за пријателство со Чешка.

1996 – Во Јужна Кореја поранешниот претседател Чун Ду-хван бил осуден на смрт, а Ро Тае-ву на 22,5 години затвор.

1997 – Фредерик Вилем де Клерк се повлекол од политиката.

2000 – Абдикасим Салад Хасан избран за претседател на Сомалија по девет години анархија.

2001 – Започнала операцијата на НАТО „Суштинска жетва“ во Македонија за предавање оружје од страна на етничките Албанци.

2002 – Ашраф Чудари станал првиот муслиман претседател на парламентот на Нов Зеланд.

2003 – Пол Кагаме победил на претседателските избори во Руанда.

2005 – Пјер Нкурунзиза станал претседател на Бурунди, со што завршила 12-годишната граѓанска војна.

2008 – Русија ја признала независноста на Јужна Осетија и Абхазија.

2011 – Во пожар по напад на казино во Монтереј, Мексико, загинале 53 лица.
2011 – Автомобил-бомба пред седиштето на ОН во Абуџа, Нигерија, убила 18 лица.

2012 – Серија големи пожари ја зафатиле Србија, најтежок бил оној на Тара каде изгореле повеќе од 300 хектари шума.

2018 – Починал американскиот драматург Нил Сајмон.

1530 – Роден е рускиот цар Иван IV Василевич, познат како Иван Грозни. Тој го добил прекарот поради суровоста со која го потиснувал самоволието на бојарите. За време на неговото владеење бил основан Архангелск, Сибир бил припоен кон Русија, а во 1553 година започнала да работи првата печатница во земјата.

1718 – Француски емигранти во Луизијана го основале градот Њу Орлеанс, именуван по францускиот војвода од Орлеанс.

1744 – Роден е германскиот писател, филозоф и теолог Јохан Готфрид фон Хердер. Неговото дело влијаело врз германскиот романтизам, особено врз Гете и движењето „Штурм унд Дранг“. Во својата збирка „Гласови на народот во песните“ вклучил и српски народни песни, меѓу кои и „Хасанагиница“ во превод на Гете.

1819 – Роден е Ален Пинкертон, американски детектив од шкотско потекло, основач на Националната детективска агенција „Пинкертон“ (1850).

1822 – Починал англискиот астроном Вилијам Хершел, откривачот на планетата Уран (1781).

1825 – Уругвај ја прогласил својата независност од Шпанија.

1839 – Во Ужице е основано средно училиште, кое го посетувале истакнати личности како Радован Драговиќ, Димитрије Туцовиќ, Душан Поповиќ, Љубомир Давидовиќ и Милан Предиќ.

1842 – Во Крагуевац избувнал бунт на селани против зголемените даноци, предводен од Томо Вучиќ-Перишиќ. Принц Михаило Обреновиќ бил соборен, а за принц бил прогласен Александар Караѓорѓевиќ. Михаило повторно станал владетел во 1860 година, до неговото убиство во 1868 година.

1867 – Починал англискиот физичар и хемичар Мајкл Фарадеј, откривач на законот за електромагнетна индукција (1831) и законите за електролиза.

1875 – Капетан Метју Веб станал првиот човек што го препливал Ламанш.

1900 – Починал германскиот филозоф Фридрих Ниче, татко на нихилизмот и автор на дела како „Така зборуваше Заратустра“ и „Надвор од доброто и злото“.

1921 – САД потпишале мировен договор со Германија, со што формално завршила воената состојба меѓу двете земји по Првата светска војна.

1930 – Роден е шкотскиот актер Шон Конери, светски познат по улогата на Џејмс Бонд.

1940 – Британското воздухопловство ги фрлило првите бомби врз Берлин во Втората светска војна.

1944 – Сојузничките сили го ослободиле Париз.

1961 – Бразилскиот претседател Јанио Квадрос поднел оставка, повикувајќи се на „окултни сили“.

1964 – Кенет Каунда станал првиот претседател на Замбија.

1965 – Лавина во Швајцарските Алпи закопала 108 лица.

1972 – Кина за првпат го искористила своето право на вето во Советот за безбедност на ООН, спротивставувајќи се на приемот на Бангладеш.

1989 – Американската сонда „Војаџер 2“ стигнала до Нептун и неговиот сателит Тритон, испраќајќи снимки на Земјата.

1999 – Во Виена е уапсен генерал-потполковник Момир Талиќ, началник на Генералштабот на Армијата на Република Српска, по обвинение од Хашкиот трибунал.

2000 – Во Белград исчезнал Иван Стамболиќ, поранешен претседател на Србија и критичар на Слободан Милошевиќ. Неговото тело било пронајдено во 2003 година на Фрушка Гора.

2001 – Мете-Марит Тјесем Хојби се омажила за норвешкиот престолонаследник Хакон.

2003 – Во Руанда биле одржани први повеќепартиски претседателски избори од независноста. Победил Пол Кагаме.
– Во Мумбаи, Индија, експлодирале две автомобил-бомби; загинале 52 лица, а над 150 биле повредени.

2004 – Во Јужна Африка е уапсен Марк Тачер, син на поранешната британска премиерка Маргарет Тачер, под сомнение за вмешаност во државен удар во Екваторска Гвинеја.

2010 – Починал јапонскиот режисер и автор на аниме Сатоши Кон („Совршено сино“, „Паприка“).

2012 – Починал Нил Армстронг, американски астронаут и првиот човек што зачекорил на Месечината (1969).

2014 – Миро Церар, победник на јулските избори, станал премиер на Словенија.

2021 – Починал Милан Лане Гутовиќ, театарски и филмски актер, популарен по улогите во „Буба у уху“ и ТВ-серијата „Бела лаѓа“.

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

⚔️ Империјализам и воени конфликти

• 14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.

• 636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.

• 1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.

• 1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.

🧠 Наука и техника

• 1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.

• 1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.

• 1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.

🎭 Култура и уметност

• 1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.

• 1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.

• 1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.

• 2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.

🌍 Политички превирања и државни удари

• 1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.

• 1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.

• 2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.

✈️ Технологија и летови

• 1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.

• 1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.