На денешен ден
На денешен ден (15 октомври)

70 п.н.е – Роден е Публиус Вирџил Марон, најпознатиот поет на империјалниот Рим, автор на националната херојска епопеја „Енеида“ и пасторални песни („Буколиќ“ или „Еклог“) и дидактичката песна „Георгика“. Водичот на Данте за подземјето („Пекол“) е модел на литературно творештво од Латинска и Западна Европа.
1529 – Првата опсада на Виена заврши со повлекување на османлиската војска на султанот Сулејман Величествениот. 1542.- Роден е муголскиот император Абу ул Фат alaалалудин Акбар, еден од најголемите индиски владетели, кој ги освои бунтовничките држави Гуџарат и Кашмир и го освои Авганистан. Тој спроведе значајни реформи, го укина ропството и се обиде да создаде нова синкретистичка религија што ќе ги обедини хиндусите и муслиманите. 1581 – Првата балетска претстава во целост („Балет Comique de la Reine“) беше изведена во Париз под покровителство на Кетрин де Медичи, така што тој ден се зема како датум на создавање на балетот.
1582 – Грегоријанскиот календар започнува да се користи во Шпанија, Португалија и папските држави Италија, елиминирајќи десет дена, а 5 октомври 1582 година, станува 15 октомври.
1608.- Роден е италијанскиот физичар и математичар Евангелиста Торичели, кој го откри принципот на жива барометар (цевка Торичели). Тој беше соработник на Галилео Галилеј, по чија смрт го наследи столчето по математика на Универзитетот во Фиренца.
1791 – Родена е Сима Милутиновиќ Сарајлија, една од најважните и заедно со Лукијан Мусицки, највлијателниот српски поет од 19 век. Учествувал во двете српски востанија против Турците, а од 1827 година во Цетиње бил секретар на владиката Петар I Петровиќ jeегош и учител на неговиот син Рад, подоцна Петар II Петровиќ jeегош (песни „Србијанка“, „Тројјебрство“, „ Тројесестарство “, трагедија„ Обилиќ “,„ Историја на Србија “,„ Историја на Црна Гора “).
1817.- Умре полскиот национален херој Тадеуш Кошујско, учесник во Американската војна за независност и аѓутант на Georgeорџ Вашингтон, подоцна првиот претседател на Соединетите држави. По враќањето во татковината, се борел против распарчувањето на Полска, но неговата војска била поразена во октомври 1794 година. Починал во прогонство во Швајцарија.
1894.- Француски офицер Алфред Драјфус е уапсен во Париз под обвинение за велепредавство, со што започна бурна афера која со години го потресе францускиот општествен и политички живот. Тој беше осуден на доживотен затвор без докази, но по големиот бес во јавноста и ангажираниот изглед на писателот Емил Зола, вистинскиот виновник беше откриен, а Драјфус беше рехабилитиран.
1917.- Мата Хари, најпознатиот шпион во Првата светска војна, е застрелан во шумата Винсенс, во близина на Париз. Професионалната танчерка, специјализирана за егзотични танци од Индија и Јава, важеше за најубавата жена во светот на своето време, и беше осудена на смрт за шпионажа за Германија.
1928.- Германскиот воздушен брод Граф Цепелин го направи својот прв комерцијален лет преку Атлантикот.
1945.- Премиерот на „Виши Франција“ во Втората светска војна, Пјер Лавал, беше погубен за предавање на земјата на нацистичка Германија.
1946.- Нацистичкиот водач Херман Геринг изврши самоубиство во затворска ќелија еден ден пред да биде осуден на смрт од страна на Меѓународниот суд за воени злосторства во Нирнберг.
1949.- Во Унгарија беа погубени Ласло Рајк, Тибор Соњи и Андрас Салаи. На монтирано судење, тие беа осудени на смрт како „буржоаски ревизионисти и титоисти“. Биле постхумно рехабилитирани во 1956 година како жртви на култ на личноста.
1964.- Никита Хрушчов е отстранет од функцијата прв секретар на Комунистичката партија на Советскиот Сојуз, и е заменет со Леонид Брежњев. Алексеј Косигин стана нов премиер.
1989.- Умре Данило Киш, еден од најголемите писатели на модерната српска литература, чија работа значително придонесе за нејзина афирмација во светот. Преведена е на многу светски јазици и освои многубројни признанија и награди. („Поткровје“, „Градина, пепел“, „Песок“, „Гробница на Борис Давидович“, „Рани таги“, „Енциклопедија на мртвите“, „Час на анатомија“).
1993 – Нобеловата награда за мир се доделува на јужноафриканскиот претседател Фредерик Вилем де Клерк и лидерот на Африканскиот национален конгрес Нелсон Мандела за нивниот придонес во ставањето крај на режимот на апартхејдот во Јужна Африка.
1997.- Конгоските бунтовници влегоа во главниот град Бразавил и го соборија претседателот Паскал Лисуба. По четиримесечна граѓанска војна, поранешниот претседател Денис Сасу Нгуесо се врати на власт.
1998. – Според договорот помеѓу југословенскиот претседател Слободан Милошевиќ и американскиот пратеник Ричард Холбрук, началникот на Генералштабот на Југословенската армија Момчило Перишиќ и командантот на НАТО Весли Кларк потпишаа договор за формирање мисија за надзор на воздухот на Косово.
2003.- Кина го лансираше своето прво летало со екипаж. Астронаутот Јанг Ливеи беше на вселенското летало Шенжоу Пет.
2006.- Турскиот писател и романсиер Орхан Памук ја доби Нобеловата награда за литература.
2007.- Европската унија и Црна Гора потпишаа Договор за стабилизација и асоцијација во Луксембург.
2013 година – Првпат во историјата фудбалската репрезентација на Босна и Херцеговина се пласираше на Светското првенство.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
-
Временска прогноза2 дена
Утре попладне најава за локален пороен дожд и дестабилизација, додека во понеделник дожд и грмежи речиси на секаде во Македонија
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (17 август)
-
Хороскоп8 часа
Хороскоп за понеделник (18 август)
-
Македонија1 ден
„Центарот за Безбедност на Вода на Црвен Крст Охрид“, денес по силниот ветер спаси оддалечени луѓе од брегот на охридско езеро!
-
Скопје2 дена
Примил 10 000 евра за наводно да влијае врз судски постапки, кривична пријава против лице од Скопје
-
Скопје18 часа
Ноќеска скопјанец предизвикал сообраќајка, пијан 3,30 промили алкохол во крвта
-
Македонија12 часа
Во Штипската болница вчера бил донесен работник од Бангладеш, се повредил при работа
-
Занимливости15 часа
„Астероидот 2025 PM“ безбедно прелета покрај Земјата