На денешен ден
9 мај – На денешен ден
1502.- Шпанскиот морепловец Кристофоро Коломбо отплови од шпанското пристаниште Кадиз на своето четврто и последно патување до Новиот свет. Колумбо умрел во 1506 година во Шпанија, убеден дека пристигнал во Азија на своите патувања.
1788.- Британскиот парламент ја укина трговијата со робови.
1800.- Роден е Џон Браун, борец за укинување на ропството во САД. Тој го изврши познатиот напад на арсеналот на Харперс Фери во 1859 година, за кој беше обвинет за предавство и бунт на робовите и осуден на смрт со бесење. Неговата егзекуција на 2 декември 1859 година ја засили борбата меѓу аболицираните и робовладетелите.
1805.- Умре еден од најголемите германски и светски поети Фридрих Шилер. Голема слава стекна со драмите „Разбојници“, „Дон Карлос“ и „Вилхелм Тел“, кои се уште се на репертоарот на светските театри.
1850.- Умрел францускиот хемичар Џозеф Геј-Лусак, кој открил дека притисокот на гасот се зголемува со температурата.
1860.- Роден е Џејмс Метју Бари, автор на книга за Петар Пан.
1877.- Романија прогласи независност, еден месец откако склучи сојуз со Русија против Отоманската империја.
1901.- Во Мелбурн е отворен првиот австралиски парламент.
1911.- Група офицери, учесници во судскиот пуч и атентатот на кралот Александар Обреновиќ во 1903 година, ја основале тајната организација „Обединување или смрт“ („Црна рака“) во Белград.
1926.- Американците Ричард Бирд и Флојд Бенет први го прелетале Северниот пол.
1927 – Канбера стана главен град на Австралија наместо Мелбурн.
1931.- Умре американскиот физичар Алберт Мајкелсон, кој со помош на ротирачко огледало ја одреди точната брзина на светлината. Тој ја доби Нобеловата награда за физика во 1907 година.
1936.- Италија официјално ја окупира Абисинија (Етиопија) и го прогласи италијанскиот крал Виторио Емануеле за император на Абисинија.
1945.- Германскиот фелдмаршал Вилхелм Кајтел го потпишал последниот документ во Берлин за завршување на Втората светска војна. Во име на сојузниците документот го потпишаа советскиот маршал Георги Жуков и британскиот генерал Артур Тедер. Документот за безусловно предавање на Германија беше потпишан на 7 мај во Ремс.
1946.- Кралот Виторио Емануеле Трети абдицирал, а Италија станала република.
1948.- Комунистичката партија на Југославија ги отфрли обвинувањата на советските комунисти против политиката на југословенското раководство. Потоа следуваше Резолуцијата на Информбирото и долгорочниот политички и економски притисок на тогашниот советски блок врз Југославија.
1950.- Францускиот министер за надворешни работи Роберт Шуман повика на помирување меѓу Франција и Германија и предложи создавање Заедница за јаглен и челик, претходник на Европската унија. Планот на Шуман беше потпишан во 1951 година од шест земји. Овој датум се одбележува како Ден на европската интеграција.
1952.- Во цела Југославија се одржаа масовни протести поради Лондонскиот договор, во кој зоната „А“ на слободната територија Трст и припаѓа на Италија.
1960.- САД станаа првата земја која ги легализираше апчињата за контрацепција.
1976.- Улрике Мајнхоф, водач на западногерманската терористичка група Бадер-Мајнхоф, се обеси во затворска ќелија.
1978.- Телото на поранешниот италијански премиер Алдо Моро, киднапирано од терористите на Црвената бригада пред 54 дена, беше пронајдено во паркиран автомобил во центарот на Рим.
1986.- Умре непалскиот планинар Тензинг Норгај, освојувајќи го првиот „покрив на светот“ Монт Еверест со Новозеланѓанецот Едмунд Хилари во мај 1953 година.
1993.- Во Мостар започнаа конфликти меѓу Хрватите и муслиманите, што доведе до поделба на градот на муслимански и хрватски дел. Дотогаш, муслиманите и Хрватите беа сојузници во борбата против Србите во босанската војна (1992-1995).
1995.- На крајот на тридневната прослава на 50-годишнината од крајот на Втората светска војна во Европа и Денот на победата, светските лидери повикаа на глобално помирување. Централните прослави се одржаа во Париз и Москва.
1996 – Јовери победи на првите претседателски избори во Уганда по 16 години.
2001 – Претседателот на СР Југославија Воислав Коштуница во Њујорк ја доби наградата на Институтот Исток-Запад за светски државник на годината.
2001 – 126 луѓе ги загубија животите во хаос на стадионот во Акра, Гана, кога полицијата фрли солзавец врз разгневените навивачи.
2002.- Во експлозија на нагазна мина за време на прославите на Денот на победата во јужната руска република Дагестан во градот Каспијск загинаа 42 лица, а 150 беа повредени.
2004.- Чеченскиот претседател Ахмад Кадиров и уште 24 други загинаа во експлозија на бомба на стадионот во Грозни, главниот град на Чеченија, за време на прославата на Денот на победата.
2010 – Лина Хорн (Лена), џез пејачка која ги проби меѓурасните бариери и стана една од првите црни познати личности во Холивуд и на Бродвеј, почина на 93-годишна возраст.
2012 – Slika američkog ekspresioniste Marka Rotkoa prodata je na Kristijevoj (Christie’s) aukciji u Njujorku za 86,9 miliona dolara i postala najskuplje delo savremene umetnosti prodato na aukcijama.
2015 – Rusija je održala ogromnu vojnu paradu na Crvenom trgu, u sklopu proslave 70. godišnjice pobede nad fašizmom. Proslavu je obeležilo skoro potpuno odsustvo evropskih lidera koji su bojkotovali paradu u znak protesta zbog ruskih akcija u Ukrajini.
2015 – U obračunu pripadnika makedonske policije sa naoružanom terorističkom grupom u Kumanovu poginulo je osam policajaca i 14 napadača.
2016 – Bivši gradonačelnik grada Davaoa, Rodrigo Duterte postao je novi predsednik Filipina.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
-
Кичево1 денОВР Кичево го пронајде возачот кој предизвика сообраќајна несреќа во Кичево и го напушти местото на настанот
-
Македонија1 ден„ЛУКОИЛ Македонија“ во своите малопродажни објекти го враќа купувањето со „VISA“ дебитните и кредитни картички, од денес во целосна функционалност може да се користат услугите за плаќање
-
Кичево9 часаОВР Кичево поднесе кривична за лице од скопско, најдена банкарска картичка употребил за купување на производи
-
Хороскоп2 денаХороскоп за среда (26 ноември)
-
Хороскоп22 часаХороскоп за четврток (27 ноември)
-
Временска прогноза20 часаПопоски: Врнежите од дожд не престануваат, особено внимание во недела, каде можни се врнежи од снег и на превоите до 1000 нмв.
-
Lifestyle8 часа„Travelers Cycling Macedonia“ – Кичево ја лансира првата андроид мобилна апликација за велосипедизам во Македонија
-
Магазин1 денGoogle Photos добива шест нови AI-функции: Подобрено уредување, пребарување и креативност
