На денешен ден
28 август – На денешен ден

1219.- Патријархот Манојло Сарантен, со согласност на византискиот (никејски) император Теодор I Ласкарис, за прв српски архиепископ го ракоположи Сава Немањиќ, подоцна Свети Сава. Со тој чин Српската православна црква станува автокефална (независна). Во почетокот, центарот на Српската црква бил во манастирот Жича. Во 1346 година, царот Стефан Душан ја издигнал српската црква на ранг на патријаршија.
1645.- Умре холандскиот правник, писател и хуманист Хуго Гротиус, основач на науката за меѓународното право. Тој припаѓал на „училиштето за природно право“ и ја докажал неопходноста од еднаквост на луѓето пред законот. Тој исто така тврдеше дека океаните се општо добро и дека поединечните земји немаат право на нивна ексклузивна употреба. Во Холандија, во времето на острите расправии меѓу римокатолиците и протестантите, тој се залагал за верска толеранција, поради што бил уапсен во Утрехт во 1618 година и осуден на доживотен затвор како еретик во 1619 година. Успеал да избега во Франција во 1621 година и од 1635 година до неговата смрт бил амбасадор на Шведска во Франција. Дела: „De iure belli ac pacis“, „Mare liberum“, „De iure praedae“, „De veritate religis Christianae“, „Via et votum ad pacem ečlesiasticam“, драми – „Christus patiens“, „Sophomphaneas“, „Adamus егзил“.
1749.- Роден е германскиот писател Јохан Волфганг Гете, едно од најголемите имиња на светската литература. Неколку години по завршувањето на студиите по право во Стазбург, тој се преселил во Вајмар, каде што бил театарски менаџер 28 години. Покрај литературното творештво – пишувал текстови, драми, романи, интензивно се занимавал со филозофија, природни науки, сликарство и државни работи во Вајмар. Тој ги обврзал Србите пишувајќи за српската народна поезија на која воодушевувал и преведувајќи неколку народни песни, меѓу кои и „Хасанагиница“. Тој беше под влијание на Хердер, кој исто така беше просрпски. Тој остави една од најголемите и најинтересните збирки писма. Дела: романи „Фауст“, „Вилхелм Мајстер“, „Вертер“, „Избор по сродство“, драми „Гец од Бирлингем“, „Егмонт“, „Ифигенија на Таурида“, „Торквато Тасо“, трагедии „Клавихо“, Вонбрачна ќерка“, еп „Херман и Доротеја“, патопис „Патување низ Италија“, автобиографско дело „Од мојот живот“, поезија „Мариенбадска елегија“, „Римски елегии“, „Западно-источен диван“, епиграми „Ксенија“, Теорија на боја“.
1813.- Од раните во Делиградската битка, испеани во народни песни, умре Јован Куршула, српскиот херој од Првото српско востание. Во низа битки се истакнал по херојството, особено во битката на Црни врв во 1809 година, кога Турците под команда на Алија Гушанац се обиделе да навлезат во Гружа и Јасеница, а во септември 1810 година на Варваринското поле, кога неговиот херојството ги воодушеви и Турците и руските доброволци кои се бореа на страната на Србите.
1833 – Парламентот ја забрани трговијата со робови низ Британската империја.
1849.- Австриските трупи под команда на генералот (подоцна маршал) Јозеф Радецки го зазеле италијанскиот град Венеција по опсадата што започнала на 20 јули 1849 година.
1877.- Роден е англискиот производител на автомобили и пилот Чарлс Стјуарт Ролс, кој заедно со Фредерик Ројс во 1906 година ја основал компанијата за производство на автомобили Ролс-Ројс. Во 1904 година, компанијата Ројс започна со производство на автомобили, што го импресионираше Ролс, а две години подоцна двајцата станаа косопственици на компанија чии возила станаа симбол на луксуз и квалитет во автомобилската индустрија. Компанијата „Ролс-Ројс“ произведува и авионски мотори. Ролс бил првиот пилот кој во јуни 1910 година прелетал преку Ла Манш во двете насоки без застанување, а во јули 1910 година бил првиот британски пилот кој загинал во авионска несреќа.
1916.- Германија и објави војна на Романија во Првата светска војна.
1944.- Во францускиот град Марсеј за време на Втората светска војна, преостанатите германски војници се предале, а истиот ден бил ослободен блискиот Тулон.
1973.- Во земјотрес југозападно од Сиудад Мексико загинаа повеќе од 500 луѓе.
1987.- Умре американскиот филмски режисер Џон Хјустон, еден од најистакнатите американски филмаџии на 20 век, се сметаше дека е особено вешт во работата со актери. Снимаше многу филмови, главно од авантуристички и криминалистички жанр. Филмови: „Малтешкиот сокол“, „Кејп Ларго“, „Бевме странци“, „Богатствата на Сиера Мадре“, „Џунгла на асфалтот“, „Црвена значка на храброста“, „Африканска кралица“, „Моби Дик“ , „Ноќ на Игуана“, „Сјајот во златното око“, „Градот на изобилството“, „Нашиот човек од Австралија“, „Весниот судија“, „Ани“, „Под вулканот“.
1994.- Заврши дводневниот референдум во Република Српска, на кој повеќе од 90 отсто од граѓаните го отфрлија мировниот план на Контакт групата за Босна и Херцеговина.
1995.- Минофрлачка граната уби 37, а повреди 85 лица на пазарот Маркале во Сараево, за што Србите беа обвинети по експресната истрага, што послужи како изговор за масовните воздушни напади на НАТО врз Република Српска. Подоцна се појави извештај, според кој трагедијата била инсценирана од военото раководство во Сараево, што го потврдил и високиот функционер на ОН Јасуши Акаши.
1996 – Владата на САД му забрани на водачот на Нацијата на исламот Луис Фаракан да го прифати ветениот либиски подарок од една милијарда долари наменет за економска и политичка помош за Афроамериканците во САД.
1997.- Во крвава пресметка меѓу ривалските банди во озлогласениот венецуелски затвор „Елдорадо“, загинаа 29 лица.
1999.- Македонскиот министер Радомир Стојковски, сопругата, ќерката и возачот загинаа во сообраќајна несреќа, по што норвешките војници од возилото на меѓународните сили, кои ја предизвикаа несреќата, одбија да поднесат тест за алкохол во крвта. Во март 2000 година, судот во Осло го осуди на една година затвор поручникот кој ја сокри смртта на четири лица.
2006 – 50 бунтовници и 23 ирачки војници беа убиени, додека околу 70 луѓе беа ранети во судир што избувна меѓу ирачката армија и шиитската милиција лојална на популарниот верски водач Муктада ал Садр, во градот Диванија, јужно од Багдад.
2007.- Умре Франциско Умбрал, еден од најголемите шпански современи писатели. Објавил над 80 книги, меѓу кои „Смртникот и розата“ и „Мадридската трилогија“. Добитник е на престижни шпански награди како што се наградата за литература Принцот од Астурија во 1996 година и наградата Сервантес во 2000 година.
2007.- Умре Драга Јонаш, водителка и новинар. Таа беше водителка на Радио Белград уште во Кралството Југославија. Во 1951 година повторно се вработува во Радио Белград и со децении беше ненадминатиот глас на белградското радио. Јонашева е добитник на наградата „Волк“ во 2004 година за промоција на српската култура, образование и наука. Била учителка на бројни подоцнежни најавувачи и новинари на Радио Белград и Телевизија Србија.
2007.- Најмалку 52 лица загинаа, а 247 беа повредени во судирите меѓу ривалските шиитски милиции на верски собир во ирачкиот свет град Карбала, по што властите ја откажаа церемонијата и евакуираа повеќе од еден милион аџии. Припадниците на Армијата на Махди, лојални на радикалниот свештеник Муктада ал Садр, отворија оган врз чуварите од бригадата Бадр, вооруженото крило на Врховниот исламистички ирачки совет, кои ги чуваа двете главни џамии во Карбала.
2008 година – Главниот обвинител на Јужна Осетија, Тејмураз Хугаев, изјави дека за време на петдневниот конфликт, кој започна на 8 август, во отцепениот грузиски автономен регион беа убиени 1.692 цивили и дека околу 1.500 луѓе беа ранети, но дека бројот на жртвите не беше конечна.
2013 – Со носењето на последната група етиопски Евреи во Израел, заврши децениската кампања за преселување на членовите на таа древна заедница во еврејската држава. Се верува дека има околу 150.000 членови на групата Бета Израел, односно етиопски Евреи, од кои околу 130.000 живеат во Израел. Постепено, систематско преселување започна во доцните седумдесетти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Кичево1 ден
ОВР Кичево лиши од слобода кичевчанка која вчера на „Магистрален пат“ возела со брзина 107 км/ч
-
Кичево1 ден
Играорците на КУД „Бисер“ од Кичево во Полска, се натпреваруваат за најубава македонска носија на меѓународен фестивал
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за понеделник (18 август)
-
Хороскоп20 часа
Хороскоп за вторник (19 август)
-
Спорт21 час
(ВИДЕО) Кичевски „ФК Напредок“ со полна пареа ги започна припремите за новата сезона, сонот е познат – „Враќање на победничките патеки“
-
Македонија6 часа
МВР соопшти за деталите околу сообраќајката кај с.Ботун на магистралниот пат Охрид-Кичево, каде учесници беа два автомобили и едно тешко товарно возило
-
Култура9 часа
Денес е празник, „Преображение Господово“ – За многу години!
-
Македонија2 дена
Во Штипската болница вчера бил донесен работник од Бангладеш, се повредил при работа