На денешен ден
3 ноември – На денешен ден
1534.- Англискиот парламент ја усвоил повелбата со која кралот Хенри VIII (Хенри) станал поглавар на црквата (Акт на надмоќ), со што на папата му била лишена моќта над црквата во Англија. На ова му претходеше конфликт со папата Лав X, кој не сакаше да го поништи бракот на кралот со Катерина Арагонска (Катерина) и да ја легализира врската со Ана Болејн.
1768.- Роден е Ѓорѓе Петровиќ Караѓорде, водач на Првото српско востание против Турците во 1804 година. Убиен е по наредба на кнезот Милош Обреновиќ во 1817 година кога тајно се вратил во Србија.
1801.- Роден е италијанскиот оперски композитор Винченцо Белини, еден од најпознатите творци на италијанското бел канто („Норма“, „Пуританци“, „Пират“, „Капулети и Монтес“).
1839.- Британските фрегати потопија неколку кинески отпадоци во близина на Кантон. Ова ја започна Првата опиумска војна против Кина, која заврши со потпишување на мировниот договор во 1842 година во Нанкин, под многу неповолни услови за Кина.
1852.- Роден е јапонскиот принц Муцухито, од 1867 година царот Меиџи. За време на неговото владеење (до 1912 година), тој целосно ја укина моќта на шогунатот, воспостави централна империјална влада и ја претвори феудалната Јапонија во модерна капиталистичка држава. Тој го пресели главниот град од Кјото во Едо, кој беше преименуван во Токио.
1883.- Тимочката побуна, која започнала во Заечарскиот округ еден месец претходно, била задушена поради одлуката на владата да го одземе оружјето, кое дотогаш им било доверено на сите регрути. Меѓу водачите, кои беа уапсени и застрелани, имаше истакнати членови на Радикалната партија. Некои од нив, како Никола Пашиќ, успеаја да избегаат од земјата, а партијата претрпе тешка криза.
1901.- Роден е францускиот писател и политичар Андре Малро, учесник во Кинеската револуција (1924-27), Шпанската граѓанска војна, еден од водачите на Движењето на отпорот во Втората светска војна, член на Француската академија Де Гол (Гол). Министер за култура од 1959 година до 1969 година („Кралскиот пат“, „Судбината на човекот“, „Искушението на западот“, „Антимемоар“).
1903.- Панама, со поддршка на САД, кои го испратија крстосувачот „Нешвил“ во панамските води, прогласи независност од Колумбија.
1912.- Роден е парагвајскиот диктатор Алфредо Стреснер (Штроснер), кој дојде на власт со воен удар во 1954 година и, спроведувајќи терор врз политичките противници, владееше до 1989 година, кога беше соборен со народен пуч.
1918.- Една недела пред капитулацијата на Германија во Првата светска војна, на воените бродови во Кил избувнал морнарски бунт, кој се проширил во неколку градови (Хамбург, Либек, Бремен) каде биле формирани привремени револуционерни влади. По пресметката на владата со бунтовниците, германскиот парламент ја укина нивната власт на 6 февруари 1919 година.
1918.- Претставниците на австроунгарската армија ја потпишаа капитулацијата во Падова во Првата светска војна, што беше последен државен акт на 700-годишната Хабсбуршка монархија.
1946.- Јапонскиот император Хирохито се откажа од своите божествени атрибути во изјава на радио, а империјалната моќ му беше предадена на избраниот парламент.
1954.- Умре францускиот сликар и скулптор Анри Матис, најпознатиот претставник на фовисистичкото движење и еден од најзначајните француски и европски сликари во 20 век.
1956.- Велика Британија и Франција прифатија прекин на огнот на Блискиот Исток под услов мировните сили на ОН да бидат испратени во областа на Суецкиот канал.
1957.- СССР го лансираше првиот сателит со живо суштество „Спутник 2“ во кој беше кучето Лајка.
1961.- У Тант беше избран за генерален секретар на ОН по смртта на Даг Хамарскјолд.
1970.- Кандидатот на Фронтот за народно единство Салвадор Аљенде стана претседател на Чиле, како прв марксист на западната хемисфера избран на слободни избори. Тој беше убиен во 1973 година во пучот на генералот Аугусто Пиноче.
1991 – Хрватските паравоени формации го протераа населението и уништија 18 српски села во областа на западна Славонија.
1992.- Кандидатот на Демократската партија Бил Клинтон го победи републиканецот Џорџ Буш, поранешен шеф на државата, на претседателските избори во САД.
1996.- Умре поранешниот самопрогласен император на Централноафриканската Република Жан Бедел Бокаса (Жан, Бокаса). Тој дојде на власт со воен удар во 1966 година, се прогласи себеси за доживотен претседател во 1972 година, а за цар во 1976 година. Тој беше соборен во 1979 година од поранешниот претседател Дако и ја врати земјата во статус на република.
1998.- Умре американскиот аниматор Боб Кејн, автор на Бетмен.
2002 – Турската Партија на правдата и развојот победи на парламентарните избори во Турција, но на нејзиниот лидер Тајп Ердоган му беше забрането да ја преземе премиерската функција поради неговата претходна пресуда за исламистички бунт.
2005.- Почина Ен Бурда (Аен), основач на издавачката куќа „Бурда-Моден“ и една од најуспешните деловни жени во Германија.
2009.- Умре шпанскиот писател, социолог и есеист Франциско Ајала, добитник на сите шпански книжевни награди.
2010.- Умре американскиот композитор Џери Бок (Џери Бок), автор на хитовите на Бродвеј, вклучувајќи ги познатите мјузикл „Вичарка на покривот“ и „Фиорело“, за кои ја освои наградата Тони заедно со текстописецот Шелдон Харник. Меѓу неговите познати мјузикли се „Гошдин дивни“ и „Она ме воли“.
2013.- Во Косово се одржаа локални избори, граѓаните избраа советници и градоначалници во 39 општини.
2014 – Почина Миљенко Дерета, филмски и ТВ режисер, основач и долгогодишен директор на невладината Граѓанска иницијатива.
2015.- На секои 10 минути во светот се раѓа дете без државјанство, а овој проблем дополнително се влоши со конфликтот во Сирија, кој доведе до најтешката мигрантска криза во Европа од 1945 година, објавија Обединетите нации, кои имаат план да укинување на статусот до 2024 година без државјанство.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август
На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август
На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни
На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Кичево2 денаОВР Кичево лиши од слобода кичевчанка која вчера на „Магистрален пат“ возела со брзина 107 км/ч
-
Кичево2 денаИграорците на КУД „Бисер“ од Кичево во Полска, се натпреваруваат за најубава македонска носија на меѓународен фестивал
-
Спорт1 ден(ВИДЕО) Кичевски „ФК Напредок“ со полна пареа ги започна припремите за новата сезона, сонот е познат – „Враќање на победничките патеки“
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (19 август)
-
Македонија13 часаМВР соопшти за деталите околу сообраќајката кај с.Ботун на магистралниот пат Охрид-Кичево, каде учесници беа два автомобили и едно тешко товарно возило
-
Култура17 часаДенес е празник, „Преображение Господово“ – За многу години!
-
Хороскоп3 часаХороскоп за среда (20 август)
-
Македонија2 денаДенес во Штип, Македонската Армија одбележува 33 години од своето формирање, три децении исполнети со професионализам, посветеност и храброст
