На денешен ден
21 ноември – На денешен ден
1694.- Роден е францускиот филозоф, писател и историчар Франсоа Мари Аруе, познат како Волтер, еден од најважните мислители на европското просветителство во 18 век („Кандид“, „Есеи за обичаите и духот на нацијата“ , „Филозофски писма“, „Трактат за метафизиката“).
1783.- Французите Франсоа Пилатр де Розие и Франсоа Лоран го направија првиот успешен лет со балон со топол воздух, прелетувајќи го Париз осум километри за 25 минути.
1806.- Со цел економски да ја уништи Велика Британија, Наполеон Бонапарта (Бонапарта) го објави Берлинскиот декрет за нејзината блокада, со забрана за приклучување на британски бродови во сите европски пристаништа.
1844.- Умре рускиот писател Иван Андреевич Крилов. Издавач на хумористични списанија и автор на сатирични „писма“, најголема популарност стекна со басни по моделот на Езоп, инспирирани исто така од рускиот фолклор.
1869.- Роден е правникот и историчар Слободан Јовановиќ, професор на белградскиот универзитет, претседател на Српската кралска академија, најзначајниот српски правен писател и теоретичар на државата во 20 век. За време на Втората светска војна бил претседател на југословенската емигрантска влада во Лондон (1942-43), а по војната комунистичките власти во отсуство го осудиле на 20 години затвор.
1877 – Томас Едисон (Томас) го објави пронајдокот на грамофонот.
1916.- Умре Франц Јозеф I (Франц Јозеф), австриски император од 1848 година, а од 1867 година цар и крал на австроунгарската монархија. Во 1878 година ја окупира, а потоа ја анектираше Босна и Херцеговина. Тој го искористил атентатот на неговиот братучед, надвојводата Франц Фердинанд во Сараево во 1914 година, за да го реши спорот со Србија. Се верува дека овој атентат бил непосредна причина за почетокот на Првата светска војна. Него го наследи Чарлс I, последниот владетел на империјата што пропадна за време на таа војна.
1937.- Основана е Музичката академија во Белград, која во 1973 година добива статус на факултет.
1938.- Германија ја окупирала Судетската област во Чехословачка и ја припоила кон германскиот Рајх.
1963.- Советот на Ватикан ја одобри употребата на мајчин јазик наместо латински во римокатоличките црковни обреди.
1974.- 21 лице загина, а 162 беа повредени во експлозии во два „пабови“ во англискиот град Бирмингем, што ги подметнаа припадници на Ирската републиканска армија.
1977.- Во југоисточна Индија, циклон уби 3.000 луѓе, а огромните бранови збришаа цели села.
1981.- Пред Втората светска војна умре Милан Кашанин, писател и историчар на уметноста и литературата, директор на Народниот музеј во Белград и музејот на принцот Павле, а по војната на Галеријата на фрески („Два века српско сликарство“, „Уметност и уметници“).
1994.- Авијацијата на НАТО со 36 бомбардери од базите во Италија го нападна аеродромот во Удбине по писмото на Фрањо Туѓман до ОН во кое хрватскиот претседател ги обвини Србите од Краина дека оттаму ја нападнале Босна и Херцеговина. Тоа беше најголемата воздушна операција на Северноатлантскиот договор од неговото основање во 1949 година.
1995.- По тринеделни преговори во воената база Рајт Петерсон, во американскиот град Дејтон, претседателите на Хрватска, Босна и Херцеговина и Србија – Фрањо Туѓман, Алија Изетбеговиќ и Слободан Милошевиќ, го парафираа мировниот договор со кој заврши војната во Босна и Херцеговина.
1995.- Аргентина го екстрадираше нацистичкиот офицер Ерих Прибке во Италија, одговорен за масакрот на 335 цивили во Втората светска војна.
2000.- Нападот на полициската станица во селото Кончуљ, во кој загинаа четворица припадници на српските безбедносни сили, ги обнови судирите меѓу вооружените Албанци и српските сили во Копнената безбедносна зона на југот на Србија.
2002.- Меѓународниот обвинител во Косово, Антони Рич, го обвини поранешниот командант на ОВК Рустем Мустафа, познат како „Реми“ и уште тројца поранешни членови на ОВК за воени злосторства во Косово од август 1998 до средината на јуни 1999 година.
2004.- Во Украина се одржа вториот круг од претседателските избори, по што илјадници приврзаници на опозицискиот кандидат Виктор Јушченко протестираа на улиците на Киев поради изборна кражба. Кризата е над 3 . декември, кога Уставниот суд донесе одлука за поништување на вториот изборен круг и реизбор на 26 декември, кога Јушченко беше избран за претседател на Украина.
2006.- Во Белград умре композиторката, пијанистка и поетеса Ксенија Зечевиќ.
2011.- Почина Ен МекКафри, една од најпознатите писатели на научна фантастика, авторка на епската фантастична серија „Јавачите на змејови од Перна“, добитничка на двете најважни награди за создавање СФ/Ф: Хуго и Небула.
2012 – Европското движење во Србија (ЕПуС) ја прослави својата 20-годишнина.
2012 – Монголија стана 57-ма членка на Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ).
2014 – Буркина Фасо доби цивилна преодна влада предводена од дипломатот Мишел Кафанда, откако претседателот Блез Компаоре поднесе оставка по 27 години на власт поради насилни протести. Привремената влада траеше до средината на септември 2015 година, кога армијата на Буркина Фасо ја презеде власта неколку недели пред изборите.
2015 – Во Куала Лумпур (Малезија) се одржа дводневен состанок на Асоцијацијата на десет нации од Југоисточна Азија (АСЕАН), каде една од главните теми беше борбата против тероризмот.
2017 – Роберт Мугабе поднесе оставка од функцијата претседател на Зимбабве, која ја извршуваше од 1987 година. На оставката и претходеа демонстрации поддржани од армијата која ја презеде власта и го држеше Мугабе во домашен притвор.
2018 – Владата на Косово донесе одлука за зголемување на данокот на стоки од Србија и Босна и Херцеговина на 100 проценти. Приштина една недела претходно воведе данок од 10 проценти.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Без категорија2 денаЖолта предупредувачка фаза поради најавените обилни врнежи од дожд и силниот ветер, локално процесите ќе бидат во форма на невреме
-
Хороскоп1 денХороскоп за сабота (22 ноември)
-
Спорт1 денУтре во Кичево, „ФК Напредок“ го дочекува „ФК Џепчиште“ во третата македонска фудбалска лига запад во претпоследното коло од есенскиот дел
-
Култура2 денаДенес се празнува Св.Архангел Михаил, домаќини нека Ви е на помош празникот на војводата на сите ангели!
-
Македонија2 денаАМСМ: Една коловозна лента во правец Охрид-Св.Наум има вода, сообраќајот се пренасочува по лева коловозна лента
-
Македонија2 денаЦУК: Истакна соопштение за состојбата на водостоите на реките, излевања, поплавени објекти и одрони по региони ширум Македонија
-
Македонија1 денПоради обилен дожд, на подрачјето од Општина Ресен се поплавени над 50 куќи и магацински простории
-
Магазин2 денаRoblox ќе ги спречи децата да разговараат со непознати возрасни
