Занимливости
Нова студија: Светот ќе изгуби две третини од глечерите до 2100 година поради глобалното затоплување

Глечерите во светот се намалуваат и исчезнуваат побрзо отколку што мислеа научниците, а новата студија во списанието Science предвидува дека дури две третини од глечерите целосно ќе се стопат до крајот на векот.
Технички, доколку човештвото го намали својот придонес во глобалното затоплување и ги исполни меѓународно поставените цели, можно е да исчезнат помалку од половина од глечерите, но тоа е малку веројатно, според научниците.
Во подеднакво неверојатно, најлошото сценарио, доколку климата во светот се загрее уште неколку степени, дури 83 отсто од сите светски глечери може да исчезнат до 2100 година, според авторите на студијата.
За време на работата на студијата, беа испитани сите копнени глечери во светот, од кои има 215.000 на континентите, не сметајќи ги оние на Гренланд и Антарктикот. Затоа ова е посеопфатна студија од сите претходни.
Користејќи модели на различни нивоа на затоплување, научниците користеа компјутерски симулации за да пресметаат колку глечери ќе исчезнат, колку мраз ќе се стопи и колку тоа ќе придонесе за зголемување на нивото на морето.
Светот сега е на пат за пораст на температурата за 2,7 степени Целзиусови од прединдустриското време, што до 2100 година значи губење на 32 отсто од светската глечерска маса, или 48,5 трилиони метрички тони мраз, како и целосно исчезнување на 68 проценти од глечерите. Тоа би додало 115 милиметри на порастот на нивото на морињата и океаните, кои веќе се зголемуваат поради топењето на ледените плочи и потоплата вода, вели водечкиот автор на студијата Дејвид Роунс, глациолог и професор по инженерство на Универзитетот Карнеги Мелон.
Проектираната загуба на мраз до 2100 година се движи од 38,7 трилиони метрички тони до 64,4 трилиони метрички тони, во зависност од тоа колку Земјата се загрева и колку јаглен, нафта и гас се согоруваат.
Студијата пресмета дека сето тоа топење мраз насекаде би додало некаде од 90 милиметри – во најдобар случај, до 166 милиметри во најлош случај – на глобалното ниво на морињата, до 14 отсто повеќе од претходните проекции.
Тоа 166 милиметри покачување на нивото на морето од топењето на глечерите би значело дека повеќе од 10 милиони луѓе ширум светот би живееле на копно под линијата на висока плима. Порастот на нивото на морето во 20 век поради климатските промени бил помал од тоа.
Но, губењето на глечерите значи и намалени залихи на вода за голем дел од светската популација, поголем ризик од поплави и губење на историски места покриени со мраз од Алјаска до Алпите, дури и во близина на базниот камп на Монт Еверест.
Глечерите се клучни за човечкиот живот во повеќето делови на светот, рече заменик-главниот научник на Националниот центар за снег и мраз Твила Мун, бидејќи „глечерите обезбедуваат вода за пиење, земјоделство, хидроенергија и други работи кои го поддржуваат животот на милијарди луѓе. ”
/021
Занимливости
„Астероидот 2025 PM“ безбедно прелета покрај Земјата

Астероидот кој беше откриен годинава, безбедно прелета покрај Земјата на растојание од околу еден милион километри — што е над два и пол пати подалеку од оддалеченоста на Месечината.
Според Лабораторијата за сончева астрономија при IKI RAN, најновите набљудувања овозможија попрецизно да се утврдат неговите димензии. Се покажало дека астероидот има дијаметар од приближно 53 метри, што е малку повеќе од првичните проценки. Неговата орбита е темелно проучена и не постои ризик од судир со Земјата.
Минувањето се случи денеска во 11:03 часот по средноевропско време, точно како што беше предвидено.
Во втората половина на септември се очекува уште едно блиско прелетување: астероидот 2025 FA22, со дијаметар од околу 200 метри, ќе помине на слична оддалеченост од околу еден милион километри. Иако не претставува непосредна закана, астрономите внимателно го следат поради неговата големина, со што тој се вбројува меѓу потенцијално опасните објекти, пишуваат светските медиуми.
Занимливости
Во Македонија возиме драстично поевтино гориво за разлика од соседството?

Во следната недела во соседна Србија, цената на дизелот ќе биде пониска, имено литар еуродизел чини 192 динари, додека цената на бензинот е 178 динари. Во наша валута на македонски денари, тоа значи дека во Србија литар дизел до следниот петок ќе се продава за 101 денар, додека бензинот 93,50 денари.
Ако го споредиме со износите од минатата недела, еуродизелот поевтини за еден динар, додека цената на литар бензин остана иста.
Според моменталните податоци од берзата, цената на суровата нафта малку се зголеми на 66.839 долари, а цената на нафтата Брент падна на 66.546 долари.
Кај нас моменталната цена на еуродизелот е 68,50 ден/лит, додека бензинот (95 октани) на малопродажните објекти се продава за 74,50 ден/лит, а (98 октани) за 76,50 ден/лит.
Занимливости
Во најголемиот рудник за јаглен во Полска, истражувачи откриле остатоци од крокодил стар околу 17 милиони години

Истражувачи откриле остатоци од древен крокодил стар околу 17 милиони години во најголемиот рудник за јаглен во Полска, Белхатов. Се работи за изумрен вид што припаѓал на семејството гавијали – блиски роднини на денешните крокодили и алигатори – кој живеел во миоценската епоха.
– Најдени биле фосили од череп, заби, скелет и фрагмент од кожна обвивка наречена остеодерм. Овој мал фосилен дел, со дијаметар од само 30 мм, бил откриен во јуни 2023 година во седименти на дното од езеро во рудникот. Иако првично изгледал како обично парче коска, деталната анализа покажала дека станува збор за дел од кожа од крокодил.
Europe's oldest known zoo animal, Marta the alligator, will celebrate her 95th birthday in Poland tomorrow.
Marta, who first arrived at Płock Zoo in 1960, has outlived the typical lifespan of her species by decades https://t.co/pYTj6ug9LY
— Notes from Poland 🇵🇱 (@notesfrompoland) May 16, 2025
Според научниците, остатоците припаѓаат на видот диплоцинодон – изумрен вид влекач. Интересно е што ова е најсеверната точка на која досега се пронајдени фосили од крокодили од миоценот, иако има и постари откритија од периодот на креда, како на пример во Шведска.
Миоценот бил период со топла и влажна клима, што овозможило развој на богата флора и фауна. Крокодилите од тоа време можеле да пораснат и до шест метри, додека помалите, кои живееле во слатки води, достигнувале должина од три метри.
Szczątki krokodyla sprzed 17 mln lat odnaleziono na terenie kopalni „#Bełchatów”. #naukahttps://t.co/8CUDdfS4Ob pic.twitter.com/EIcGs2vnb6
— Dzieje.pl (@dziejepl) May 25, 2025
Фосилот сега е сочуван во Музејот на Геолошкиот факултет при Универзитетот во Варшава, а резултатите од истражувањето се објавени во научното списание Acta Palaeontologica Polonica, пренесува notesfrompoland.com
-
Хороскоп22 часа
Хороскоп за среда (20 август)
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за вторник (19 август)
-
Спорт2 дена
(ВИДЕО) Кичевски „ФК Напредок“ со полна пареа ги започна припремите за новата сезона, сонот е познат – „Враќање на победничките патеки“
-
Македонија1 ден
МВР соопшти за деталите околу сообраќајката кај с.Ботун на магистралниот пат Охрид-Кичево, каде учесници беа два автомобили и едно тешко товарно возило
-
Кичево10 часа
Претставници од КУД „Бисер“ – Кичево се натпреваруваат за најубава народна носија на фестивалот во Полска, да им дадеме македонска поддршка
-
Кичево6 часа
Непланиран времен прекин на електрична енергија во кичевските села Вранештица, Цер, Кладник и околината
-
Култура1 ден
Денес е празник, „Преображение Господово“ – За многу години!
-
Lifestyle1 ден
Грешки што ги правиме при нанесување дезодоранс – една е особено опасна